دعای ندبه در روز عید فطر (اقبال الاعمال)

۰۸ تیر ۱۳۹۵ 0 ادعیه و زیارات

الجزء الأول؛ أبواب أحكام شهر رمضان؛ الباب السابع و الثلاثون فيما نذكره من وظائف يوم عيد الفطر؛ فصل فيما نذكره من صفة صلاة العيد، دعاء آخر بعد صلاة العيد و يدعى به في الأعياد الأربعة

جلد اول، باب های احکام ماه رمضان؛ باب سی و ششم- اعمال و وظایف مخصوص روز عید فطر؛ فصل نوزدهم، ویژگی نماز عید، در ادامه فصل، دعای(ندبه) بعد نماز عيد كه در چهار عيد (قربان، فطر، غدير و جمعه) خوانده مى‌شود، را بیان می کنیم:

فإذا فرغت من الدعاء فتأهب للسجود بين يدي مولاك‏

وقتى اين دعا (ندبه)^[1] را به پايان بردى، براى سجود در پيشگاه مولاى خود آماده شو

وَ قُلْ مَا رَوَيْنَاهُ بِإِسْنَادِنَا إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ

و دعايى را كه از امام صادق-عليه السّلام-نقل شده است، بخوان كه فرمود:

‏إِذَا فَرَغْتَ مِنْ دُعَاءِ الْعِيدِ الْمَذْكُورِ ضَعْ خَدَّكَ الْأَيْمَنَ عَلَى الْأَرْضِ وَ قُلْ

وقتى دعاى عيد^[2] را-كه پيش از دعاى ندبه ذكر كرديم-خواندى، طرف راست صورت خود را بر زمين بگذار و بگو:

سَيِّدِي سَيِّدِي كَمْ مِنْ عَتِيقٍ لَكَ فَاجْعَلْنِي مِمَّنْ أَعْتَقْتَ

اى سرور من اى سرور من، چه بسيارند كسانى كه به دست تو آزاد شدند، پس مرا جزو آزادشدگان قرار ده.

سَيِّدِي سَيِّدِي وَ كَمْ مِنْ ذَنْبٍ قَدْ غَفَرْتَ فَاجْعَلْ ذَنْبِي فِيمَنْ غَفَرْتَ

اى آقاى من اى آقاى چه بسيار كسانى كه گناهشان را آمرزيدى، پس جزو كسانى كه گناهشان را آمرزيده‌اى، مرا نيز بيامرز.

سَيِّدِي سَيِّدِي وَ كَمْ مِنْ حَاجَةٍ قَدْ قَضَيْتَ فَاجْعَلْ حَاجَتِي فِيمَا قَضَيْتَ

اى سرور من اى سرور من، چه‌بسا خواسته كه برآوردى، پس حاجت مرا جزو كسانى كه حاجتشان را برآوردى قرار ده.

سَيِّدِي سَيِّدِي وَ كَمْ مِنْ كُرْبَةٍ قَدْ كَشَفْتَ فَاجْعَلْ كُرْبَتِي فِيمَا كَشَفْتَ

اى آقاى من اى آقاى من، چه بسيار اندوه كه برطرف نمودى، پس اندوه مرا نيز جزو كسانى كه اندوهشان را زدوده‌اى قرار ده.

سَيِّدِي سَيِّدِي وَ كَمْ مِنْ مُسْتَغِيثٍ قَدْ أَغَثْتَ فَاجْعَلْنِي فِيمَنْ أَغَثْتَ

اى سرور من اى سرور من، چه بسيار دادخواه كه يارى كردى، پس مرا نيز جزو يارى‌شدگان قرار ده.

سَيِّدِي سَيِّدِي كَمْ مِنْ دَعْوَةٍ قَدْ أَجَبْتَ فَاجْعَلْ دَعْوَتِي فِيمَنْ [فِيمَا] أَجَبْتَ

اى آقاى من اى آقاى من، چه بسيار دعا كه اجابت نمودى، پس دعاى مرا نيز جزو دعاهاى مستجاب‌شده [جزو كسانى كه دعايشان را مستجاب نموده‌اى]قرار ده.

سَيِّدِي سَيِّدِي ارْحَمْ سُجُودِي فِي السَّاجِدِينَ وَ ارْحَمْ عَبْرَتِي فِي الْمُسْتَعْبِرِينَ

اى سرور من، بر سجده‌ام در ميان سجده‌كنندگان و بر اشك چشمم در ميان گريه‌كنندگان

وَ ارْحَمْ تَضَرُّعِي فِيمَنْ تَضَرَّعَ مِنَ الْمُتَضَرِّعِينَ سَيِّدِي سَيِّدِي كَمْ مِنْ فَقِيرٍ قَدْ أَغْنَيْتَ

و بر زارى‌ام در ميان زارى‌كنندگان، رحم آر. اى سرور من اى سرور من، چه بسيار نيازمند كه بى‌نيازشان ساختى،

فَاجْعَلْ فَقْرِي‏ فِيمَا أَغْنَيْتَ سَيِّدِي سَيِّدِي ارْحَمْ دَعْوَتِي فِي الدَّاعِينَ

پس نيازمندى مرا نيز جزو كسانى كه بى‌نيازشان ساخته‌اى، قرار ده. اى آقاى من اى آقاى من، بر دعايم در ميان دعاكنندگان رحم آر.

سَيِّدِي وَ إِلَهِي أَسَأْتُ وَ ظَلَمْتُ وَ عَمِلْتُ سُوءً وَ اعْتَرَفْتُ بِذَنْبِي وَ بِئْسَ مَا عَمِلْتُ

اى سرور و معبود من، كار زشت و ستم و كردار بد به‌جا آوردم و به گناهم اعتراف نمودم و چه بد عملى به‌جا آوردم،

فَاغْفِرْ لِي يَا مَوْلَايَ أَيْ كَرِيمُ أَيْ عَزِيزُ أَيْ جَمِيلُ

پس مرا بيامرز، اى مولاى من اى بزرگوار اى سرافراز اى زيبا.

فَإِذَا فَرَغْتَ وَ انْصَرَفْتَ رَفَعْتَ يَدَيْكَ ثُمَّ حَمِدْتَ رَبَّكَ ثُمَّ تَقُولُ مَا تَقَدَّمَ عَلَيْهِ وَ سَلَّمْتَ عَلَى النَّبِيِّ ص وَ حَمِدْتَ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى‏ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‏

وقتى از اين دعا فراغت پيدا كردى، دست‌هايت را بلند كن و پروردگارت را ستايش كن و بعد از آن دعاى پيش از آن (دعاى ندبه) را بخوان و در آخر بر پيامبر اكرم -صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-سلام بفرست و ستايش خداوند-تبارك و تعالى-را به‌جا آور. و ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است

اعلم أن يوم إطلاق الخلع من الملوك على الأتباع و الأولياء هو يوم اشتغال من رحموه و أكرموه بالحمد و الشكر و الثناء و حماية جنابهم الشريف و بابهم المقدس المنيف عن كل ما يذكر [يكدر] صفو إقبالهم أو يغير إحسانهم إليه فكن رحمك الله ذلك اليوم على أتم مراقبة لهذا اليوم المحسن إليك المطلع عليك فكذا عادة العبد الكريم الأوصاف يكون استرقاقه بالإنعام و الإحسان أصفى سريرة و أكمل سيرة من يوم تستعبد فيه العبيد اللئام بالاستخفاف و الهوان فلا تكون بالله مملوكا لئيما و قد مكنك أن تكون ملكا كريما فلا أقل من حفظ إقباله عليك و مراعات إحسانه إليك مقدار ذلك النهار و اختمه بخاتمة الأبرار الأخيار ببسط أكف السؤال و إطلاق لسان الابتهال في أن يلهمك أن تكون معه كما يريد منك و يرضى به عنك مدة مقامك في دار الزوال فليس ذلك بعزيز و لا غريب ممن انهزك [انهضك‏] من ذل التراب و نطف الأصلاب حتى عرض عليك أن تقوم له مقام جليس و حبيب و أهلك لارتقاء مدارج العبادات و الأكرمية عنده جل جلاله بالتقوى الذي هو أس العبادات و أساسها كما يقول عز من قائل‏ (إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ)‏^[3] فشمر في ذلك الأمر الجليل و انتهز الفرصة و اغتنمها و الله هو الملهم للصواب و إليه المرجع و المآب‏

لزوم مراقبه در طول روز عيد؛ زمانى كه پادشاهان به پيروان و دوستان خود خلعت مى‌بخشند، براى كسانى كه مورد رحمت و كرامت آنان هستند، زمان اشتغال به ستايش و سپاسگزارى و ثنا و منزّه دانستن آستانه‌ى شريف و درگاه مقدس و بلند آنان از تمام امورى است كه موجب مكدّر شدن صفاى اقبال و توجه و عمل نيك آنان در درگاه خداوند مى‌شود. بنابراين، خداوند تو را رحمت كند! مراقبه‌ى كامل خدا را كه به تو نيكى كرده و بر تو مطّلع است، در اين روز رعايت كن؛ زيرا بندگان گرامى كه باطنشان نيك و اعمالشان ستوده است، با بخشش و نيكى صيد مى‌شوند، برخلاف بندگان فرومايه كه با طلب حقوق و خوارى به بند كشيده مى‌شوند. بنابراين، درحالى‌كه مى‌توانى در درگاه خدا، پادشاه كريم باشى، مملوك فرومايه مباش و دست‌كم اقبال و توجه خداوند به خود و نيكى او را نسبت به خود در طول همين يك روز حفظ و مراعات كن و اين روز را همانند نيكان و خوبان به پايان ببر و با گشودن دست گدايى و زبان تضرّع به درگاهش از او بخواه كه به تو الهام كند كه همان گونه كه اراده‌اش بدان تعلق گرفته و در طول اقامتت در سراى نيستى از تو مى‌پسندد، با او باشى. و اين از كسى كه تو را از خوارى خاكى و نطفه بودن بالا آورده و تو را مشرّف نموده كه مانند هم‌نشين و دوست در پيشگاه او بايستى و نيز شايستگى ارتقا به مدارج عبادات و گرامى‌ترين بودن در نزد خود به‌وسيله‌ى تقوا را-كه پايه و اساس عبادت است-به تو عنايت كرده است، چنان‌كه مى‌فرمايد: «گرامى‌ترين شما در نزد خدا باتقواترين شما است.» ، نادر و شگفت نيست. بنابراين، براى تحصيل اين امر بزرگ، آستين بالا بزن و فرصت را درياب و غنيمت بشمار، كه خداوند راه درست را به انسان الهام مى‌كند و مرجع و بازگشت همه تنها به او است.

[1]) دعای ندبه [2]) دعای بعد از نماز عید فطر [3]) سوره الحجرات، آیه 13