دعای روز عرفه مشتمل بر اسم اعظم (اقبال الاعمال)
۰۵ مرداد ۱۳۹۵ 0 ادعیه و زیاراتالجزء الأول؛ هذا مبدأ ذكر الأعمال الأشهر الثلاثة أعني شوال و ذي قعدة و ذي حجة من كتاب الإقبال، الباب الثالث فيما يختص بفوائد من شهر ذي الحجة و موائد للسالكين صوب المحجة، فصل فيما نذكره من أدعية يوم عرفة، دعاء آخر في يوم عرفة ذكر رواية أن فيه اسم الله الأعظم
جلد اول، شروع ذکرهای اعمال ماه های سه گانه، یعنی شوال، ذی القعده و ذی الحجه از کتاب اقبال الاعمال، باب سوم، فوائد ماه ذی الحجه، در ادامه فصل بیست و دوم، دعای دیگر روز عرفه كه منقول است مشتمل بر اسم اعظم مىباشد:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَقُولُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْحَلِيمُ الْكَرِيمُ
[خداوندا، من مىگويم كه معبودى جز خدا كه بلندپايه و بزرگ است وجود ندارد، معبودى جز خدا كه بردبار و گرامى است نيست،
لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْأَحَدُ الصَّمَدُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ
معبودى جز خدا كه زنده و پاينده است وجود ندارد، معبودى جز خدا كه بىهمتا و بىنياز است وجود ندارد، معبودى جز خدا كه نوآفرين آسمانها و زمين است وجود ندارد.]
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي نَجَّيْتَ بِهِ مُوسَى حِينَ قُلْتَ باهيا شراهيا[1] فِي الدَّهْرِ الْبَاقِي وَ الدَّهْرِ الْخَالِي
خدايا، از تو به آن نام [بزرگ]تو كه حضرت موسى را با آن نجات دادى آنگاه كه گفتى: ازلى و بىآغاز است خداوند در روزگاران آينده و گذشته
وَ أَسْأَلُكَ بِعِلْمِكَ الْغَيْبَ وَ قُدْرَتِكَ عَلَى الْخَلْقِ فَ إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
و از تو درخواست مىكنم به علم غيب و قدرتت بر آفريدههايت، كه تو بر هر چيز توانايى
وَ بِأَسْمَائِكَ الْحُسْنَى الْمُتَعَزِّزَاتِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
و به نامهاى نيكوتر و سربلندت، كه بر محمد و آل محمد درود فرست
وَ أَنْ تَغْفِرَ لَنَا وَ تَفْعَلَ بِنَا مَا أَنْتَ أَهْلُهُ فَإِنَّكَ أَهْلُ الْعَفْوِ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ
و ما را بيامرزى و آنچه را كه زيبندهى آنى با من بكنى، كه تواهل گذشتى. اى بزرگ و بزرگوار،
اغْفِرْ لِي مَا قَدَّمْتُ وَ مَا أَخَّرْتُ وَ مَا أَسْرَرْتُ وَ مَا أَعْلَنْتُ وَ مَا أَبْدَيْتُ وَ مَا أَخْفَيْتُ
همهى گناهان ما-اعم از گذشته و آينده، پنهانى و آشكارا، آنچه اظهاركردهام يا پنهان داشتهام
وَ مَا خَفِيَ عَلَى الْخَلَائِقِ وَ لَمْ يَخْفَ عَلَيْكَ فَإِنَّكَ أَهْلُ التَّجَاوُزِ وَ الْإِحْسَانِ
و آنچه بر آفريدهها پوشيده است ولى بر تو پوشيده نيست-بيامرز، كه تو اهل گذشت و نيكوكارى هستى.
أَسْأَلُكَ يَا جَوَادُ يَا كَرِيمُ أَنْ تَجُودَ عَلَيَّ بِفَضْلِكَ آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ
از تو درخواست مىكنم اى بخشنده و اى كريم كه تفضلت را بر من ارزانى دارى، اجابت فرما اى پروردگار جهانيان و درود
وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ وَ آلِهِ الطَّاهِرِينَ وَ سَلَّمَ كَثِيراً
و سلام فراوان خداوند بر حضرت محمد، پيامبر خدا و خاندان پاك او.
اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ حَمْداً دَائِماً مَعَ دَوَامِكَ وَ خَالِداً مَعَ خُلُودِكَ
خداوندا، ستايش تو را، ستايشى پيوسته به پايندگى تو و جاودانه و جاودانگى تو
وَ لَكَ الْحَمْدُ حَمْداً لَا أَمَدَ لَهُ دُونَ مَشِيَّتِكَ وَ لَكَ الْحَمْدُ زِنَةَ عَرْشِكَ وَ رِضَا نَفْسِكَ
و ستايش تو را، ستايشى كه سرآمدى جز خواست تو براى آن نيست و ستايش تو را به اندازهى وزن عرش و خشنودىات
وَ لَكَ الْحَمْدُ حَمْداً لَا أَجْرَ لِقَائِلِهَا دُونَ رِضَاكَ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ قُوَّةِ كُلِّ ضَعِيفٍ
و ستايش تو را، ستايشى كه پاداشى براى گويندهى آن به جز خشنودىات وجود ندارد و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدايى كه نيروى ناتوانان است، تحقق نمىيابد
وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ عِزِّ كُلِّ ذَلِيلٍ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ غِنَى كُلِّ فَقِيرٍ
و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدايى كه سربلندى هر خوار است، تحقق نمىيابد و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدايى كه مايهى بىنيازى نيازمندان است، تحقق نمىيابد
وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ عَوْنِ كُلِّ مَظْلُومٍ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ مُؤْنِسِ كُلِّ وَحِيدٍ
و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدايى كه ياور ستمديدگان است، تحقق نمىيابد و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدايى كه مونس تنهايان است، تحقق نمىيابد
وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَكَّاكِ كُلِّ أَسِيرٍ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ مَلْجَإِ كُلِّ مَهْمُومٍ[2]
و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدايى كه آزادكنندهى اسيران است، تحقق نمىيابد و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدايى كه پناهگاه اندوهناكان است، تحقق نمىيابد
وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ دَافِعِ كُلِّ سَيِّئَةٍ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ كَاشِفِ كُلِّ كُرْبَةٍ
و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدايى كه دفعكنندهى بدىها است، تحقق نمىيابد و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدايى كه برطرفكنندهى اندوهها است، تحقق نمىيابد
وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ صَاحِبِ كُلِّ سَرِيرَةٍ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ مَوْضِعِ كُلِّ رَزِيَّةٍ
و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدايى كه همدم رازها است، تحقق نمىيابد و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدايى كه جايگاه [گله از گرفتارىها]است، تحقق نمىيابد
وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْفَعَّالِ لِمَا يُرِيدُ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ رَازِقِ الْعِبَادِ
و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدايى كه هرچه را بخواهد مىكند، تحقق نمىيابد و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدايى كه روزىرسان به بندگان است، تحقق نمىيابد
وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ عَدَدَ مَا خَلَقَ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ غَايَةِ كُلِّ طَالِبٍ
و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدا تحقق نمىيابد به شمارهى آنچه آفريده است و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدايى كه منتهاى درخواست كنندگان است، تحقق نمىيابد
وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ سَرْمَداً أَبَداً لَا يَنْقَطِعُ أَبَداً وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ عَدَدَ الشَّفْعِ وَ الْوَتْرِ
و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدا تحقق نمىيابد از ازل تا ابد بهگونهاى كه تا ابد پايان نمىپذيرد و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدا تحقق نمىيابد به شمارهى زوج و فرد [روز دهم ذى حجه و روز نهم آن].
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحُرْمَةِ هَذَا الدُّعَاءِ وَ بِحُرْمَةِ هَذَا الْيَوْمِ الْمُبَارَكِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
خداوندا، به احترام اين دعا و حرمت اين روز خجسته از تو خواهانم كه بر محمد و آل محمد درود فرستى
وَ أَنْ تَغْفِرَ لِي مَا قَدَّمْتُ وَ مَا أَخَّرْتُ وَ مَا أَسْرَرْتُ وَ مَا أَعْلَنْتُ وَ مَا أَبْدَيْتُ وَ مَا أَخْفَيْتُ
و همهى گناهان من-اعم از گذشته و آينده، پنهانى و آشكارا، آنچه اظهار داشتهام يا پنهان ساختهام،
وَ مَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّي وَ أَنْ تُقَدِّرَ لِي خَيْراً مِنْ تَقْدِيرِي لِنَفْسِي وَ تَكْفِيَنِي مَا يُهِمُّنِي وَ تُغْنِينِي بِكَرَمِ وَجْهِكَ عَنْ جَمِيعِ خَلْقِكَ
و آنچه تو از من بدان آگاهترى-بيامرزى و بهتر از تقدير و اندازهگيرى من براى خود، برايم اندازهگيرى و تقدير كنى و آنچه را كه براى من مهم است و به انديشه وامىدارد كفايت كنى و به بزرگوارى روى [ذات، يا اسما و صفات]خود از همهى آفريدههايت بىنياز گردانى
وَ تَرْزُقَنِي حُسْنَ التَّوْفِيقِ وَ تَصَدَّقْ عَلَيَّ بِالرِّضَا وَ الْعَفْوِ عَمَّا مَضَى وَ التَّوْفِيقِ لِمَا تُحِبُّ وَ تَرْضَى
و توفيق نيك را روزىام گردانى و خشنودى و عفو از گذشتهها را بر من ارزانى دارى و توفيق انجام آنچه را كه دوست مىدارى و مىپسندى [روزىام كنى]
وَ تُيَسِّرَ لِي مِنْ أَمْرِي مَا أَخَافُ عُسْرَهُ وَ تُفَرِّجَ عَنِّي الْهَمَّ وَ الْغَمَّ وَ الْكَرْبَ
و آن دسته از كارها را كه از سختى آن مىترسم، آسان گردانى و اندوه و غم و ناراحتى گلوگير من
وَ مَا ضَاقَ بِهِ صَدْرِي وَ عِيلَ بِهِ صَبْرِي فَإِنَّكَ تَعْلَمُ وَ لَا نَعْلَمُ [وَ لَا أَعْلَمُ]
و آنچه را كه دلم در اثر آن تنگ و صبرم بهسر آمده است، برطرف سازى؛ به راستى كه تو مىدانى و من نمىدانم [ما نمىدانيم]
وَ تَقْدِرُ وَ لَا أَقْدِرُ وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِين
و تقدير مىكنى و من نمىتوانم تقدير كنم و تو بر هر چيز توانايى، به رحمتت اى مهربانترين مهربانان.
[1]) براى بررسى ديدگاههاى مختلف دربارهى اين دو واژه، ر. ك: بحار الانوار، ج 14، ص 123؛ج 88، ص 379؛ عدة الداعى، ص 61؛ مصباح كفعمى، ص 306؛ شرح اصول كافى، ج 3، ص 131؛ فيض القدير، ج 1، ص 653؛ مجمع البيان، ج 7، ص 385؛ تفسير ابن كثير، ج 3، ص 162؛ الدر المنثور، ج 4، ص 301و. . .
[2]) در برخى نسخهها، اين جمله، پيش از جملهى «و لا حول و لا قوّة إلاّ باللّه مونس كلّ وحيد» آمده است.