شرح زیارت عاشورا : «وَ أَنْ يرْزُقَنِي طَلَبَ ثَارِي مَعَ إِمَامٍ هُدًي ظَاهِرٍنَاطِقٍ بِالحَقّ مِنکُم»
۰۶ بهمن ۱۳۹۵ 0 اهل بیت علیهم السلامتحولات زائر از «ثار الله» تا «ثاری»
در متن زیارت عاشورا، خواننده درخواست های زیادی از خداوند دارد و با معرفت پيدا کردن يا رسيدن به هر مقام، طالب مقام ديگري مي‌شود. اگر دقت شود مي‌بينيم که کلمه «ثار» به سه شکل در زيارت عاشورا آمده است. يکي از سلام ها در ابتداي زيارت «السَّلامُ عَلَيكَ يا ثَارَ اللَّهِ» است و زائر در ابتداي کار، خدا را خون‌خواه امام حسين عليه‌السلام مي‌خواند. در نيمه‌هاي زیارت که معرفت او بالاتر مي‌رود و خود را آماده ظهور مي‌کند، امام زمان عليه‌السلام را خون‌خواه مي‌خواند و مي‌گويد:
«طَلَبَ ثَارِكَ مَعَ إِمَامٍ مَنْصُور» اما در اين‌جا، هم‌زمان با رسيدن به مقام صدّيقين و ارتقاء به مقام محمود، خودش را خون‌خواه امام مي‌داند و واژه « ثاری» را به کار می برد.
«وَ أَنْ يرْزُقَنِي طَلَبَ ثَارِي مَعَ إِمَامٍ هُدًي ظَاهِرٍنَاطِقٍ بِالحَقّ مِنکُم»
«ثاري» يعني خوني که خون خواه‌ش من هستم. اما اين را هم مي‌داند که خودش به تنهايي نه قادر به خون‌خواهي امام از ظالمين جهان است و نه حق صدور حکم جهاد عليه آنان را دارد. لذا با حفظ مقام خون خواه بودن براي خود، آن را به زمان ظهور موکول مي‌کند تا در معيت امام زمان عليه‌السلام به آن اقدام نمايد.
دقت شود که زائر در اين‌جا براي ظهور وقت تعيين نمي‌کند و تعيين زمان خون‌خواهي به معني تعيين وقت ظهور نسيت، هرگاه ظهور واقع شود، او به‌عنوان خون خواه آماده است تا از ظالمين خون خواهي کند. از طرفي اين را هم مي‌داند که ممکن است عمرش کفاف ندهد تا زمان ظهور را درک نمايد. بنابراين جمله مزبور را بايد يک دعا به‌جهت ظهور تلقي کنيم، يا دعا براي توفيق خون‌خواهي در رجعت‌ش به دنيا.
درخواست روزی های متفاوت
توجه به ابتداي این جمله که با «يرزُقنِي» آغاز مي‌شود، آرزوي زائر عاشورا را مي‌رساند و اميدوار است که اين سعادت را داشته باشد تا خداوند خون خواهي از خون ائمه عليهم‌السلام را رزق او گرداند.
گرچه درخواست اين رزق را قبلاً هم در «يرْزُقنِي طَلَبَ ثَارِك» کرده بود. اما رزق درخواستي فعلي با رزق قبلي، تفاوت اصولي دارد:
چيزي که قبل از اين مي‌خواست، اين بود که خداوند معيت امام زمان عليه‌السلام به‌جهت خون‌خواهي ايشان از ظالمين جهان را رزق او گرداند. يعني امام زمان عليه‌السلام به‌عنوان ولي دم ائمه عليهم‌السلام براي خون خواهي قيام کند و او نيز در معيت ايشان باشد.
اما خداوند به‌جاي استجابت دعاي او، معرفت امام و معرفت اولياء امام و برائت از دشمنان ايشان را رزق او نموده بود.
«أَكْرَمَنِي بِمَعْرِفَتِكُمْ وَ مَعْرِفَةِ أَوْلِيائِكُمْ وَ رَزَقَنِي الْبَرَاءَةَ مِنْ أَعْدَائِكُم»
اما اکنون با معارف جديدي که برايش حاصل شده، خواهان رزقي است که به موجب آن خودش خون‌خواه است و اگر معيت امام زمان عليه‌السلام را در اين خون‌خواهي درخواست نموده، به‌جهت سه خصلتي است که در اين زيارت براي امام زمان عليه‌السلام آمده که خودش فاقد آن است.
خصائل مزبور عبارتند از: هُدًي- ظَاهِرٍ- نَاطِقٍ بِالحَقّ. در حقيقت جمله مزبور اين‌گونه است:
امامي که او را به سوي حق هدايت مي‌کند. امامي که حق را ظاهر مي‌کند. امامي که کلام و سخن او حق است.
عبارت «منکم» در انتهاي سخن او مبين اين است که اين سه مطلب فقط در صلاحيت شما اهل‌بيت است و کسي‌که از شما نباشد، نه مي‌تواند به حق هدايت کند، نه مي‌تواند حق را ظاهر نمايد. و نه مي‌تواند کلام حق را داشته باشد، يعني هرچه شما بگوييد حق است. حال آن‌که کلام ديگران ممکن است همه‌اش حق نباشد.
برداشت ديگر از جمله «منکم» اين است که هنوز مخاطب زائر عاشورا، ائمه عليهم‌السلام هستند.
وجود اين سه خصلت در امام زمان عليه‌السلام است که مي‌تواند هادي او در شناخت دشمنان ايشان باشد. مفهوم مخالفش اين است که بدون امام و ياري او، ممکن است با اشتباه در تشخيص، عده‌اي را بي‌گناه قصاص نمايد، يا عده ديگري که بايد قصاص شوند را نشناسد و به حال خودشان رها کند. فرض کنيد شخصي مي‌خواهد کار درستي را انجام دهد، در نيت خود هم صادق است، اما نمي‌داند چگونه بايد آن را انجام دهد. لذا محتاج به راهنمايي فرد خبره‌اي است که از چند و چون کار آگاه باشد و اگر راهنمايي‌هاي او نباشد، قادر به انجام آن نخواهد بود، يا دچار اشتباهات جبران‌ناپذير گردد.
اين بينش و نوع نگرش او به موضوع خون‌خواهي، معرفت و درک بالاي زائر را مي‌رساند که از طرفي آگاه شده که اظهار «حق» فقط و فقط از اهل‌بيت عليهم السلام برمي‌آيد. فقط آن‌ها هستند که مي‌توانند او را به حق هدايت کنند و هر آن‌چه بر زبان آنان جاري شود، عين حق است و حق همان است که آنان مي‌گويند. از سوي ديگر چون خودش به شدت از ظلم و ظالمين بيزار است، لذا نمي‌خواهد خودسرانه کاري انجام دهد که احتمال ظلم به ديگران در آن وجود داشته باشد. اين موضوع، يعني عدالتخواهي کامل او.
البته هنوز خواسته‌هاي او در زیارت عاشورا به پايان نرسيده و ادامه دارد.
منبع:
کتاب سفری از عاشورا تا اربعین، عبدالله مستحسن، صفحات 229-231 (با تلخیص)
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
