جلوه تاريخ درشرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 7، ص387
لا طاعة لمخلوق فى معصية الخالق. «در نافرمانى خالق فرمانبردارى از خلق نشايد.»
اين كلمه به صورت حديث مرفوع آمده است، در سخنان ابو بكر هم چنين آمده است: تا هنگامى كه خدا را فرمانبردارم، از من فرمانبردارى كنيد و هر گاه از فرمان او سرپيچى كردم، بر شما فرمانبردارى از من نخواهد بود.
معاويه به شداد بن اوس گفت: برخيز و از على انتقاد كن. شداد برخاست و گفت: سپاس خداوندى را كه فرمانبردارى خويش را بر بندگانش واجب فرموده است و در نظر پرهيزكاران رضايت خود را برتر و بهتر از رضايت ديگران قرار داده است و همه پرهيزكاران از آغاز تا پايان بر اين روش بوده اند، اى مردم همانا آخرت وعده راست است كه در آن پادشاهى قاهر حكومت مى فرمايد، و دنيا سفره آماده اى است كه نيكوكار و تبهكار از آن مى خورند، و بر آن كس كه شنوا و مطيع فرمان خداوند است، اعتراضى نيست و براى آن كس كه شنوا و فرمانبردار كسى است كه نسبت به خدا سركش است، هيچ دليل و حجتى وجود ندارد. و همانا «لا طاعه لمخلوق فى معصية الخالق» و
جلوه تاريخ درشرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 7، ص387
چون خداوند نسبت به مردمى اراده خير فرمايد، نيكان ايشان را به اميرى بر ايشان و فقيهان آنان را به قضاوت بر آنان مى گمارد و اموال را در دست بخشندگان ايشان قرار مى دهد. و چون نسبت به مردمى اراده شر فرمايد، سفلگان آنان را به اميرى بر ايشان و نادانان را به قضاوت بر آنان مى گمارد و اموال را در دست بخيلان ايشان قرار مى دهد. يكى از نشانه هاى صالح بودن اميران اين است كه همنشينان ايشان به صلاح و درستى باشند. شداد بن اوس به معاويه نگريست و گفت: اى معاويه آن كس كه با گفتن حق تو را به خشم آورد، براى تو خير خواهى كرده است و آن كس كه با باطل تو را خشنود كند، نسبت به تو غش ورزيده است.
معاويه سخن او را قطع كرد و دستور داد او را از منبر فرود آورند. سپس نسبت به او مهربانى كرد و فرمان داد مالى به او بدهند و چون شدّاد آن مال را گرفت، معاويه گفت: آيا من از همان بخشندگانى كه گفتى نيستم؟ شدّاد گفت: اگر مال خودت هست و آن را به حلال كسب كرده اى و از اموال مسلمانان نيست و از راه فضيلت بخشيده اى، آرى هستى، ولى اگر از اموال مسلمانان است كه از پرداخت آن به ايشان خوددارى كرده اى آن را با گناه به چنگ آورده اى و با اسراف هزينه كرده اى كه خداوند متعال مى فرمايد: «همانا تبذير كنندگان برادران شيطانهايند.»
