اخلاق و آزادی

آزادی حق مسلم هر انسان است. آزادی است که استعدادهای نهفته انسان را شکوفا می سازد.  اما نمی شود انکار نمود که اخلاقی زیستن انسان را محدود می کند و راه بند آزادی او می شود. با این وصف چگونه می شود به اخلاق آری گفت و زندگی با اخلاق را پذیرفت؟

حق این است که اگر راست بیندیشم  دیگر نه اخلاق را محدود کننده خواهیم گفت و نه آزادی را در هر حال شکوفا گر استعداد. همانگونه که باغبان که درخت را هرس و گل را به عمودی می بندد مؤاخذه نمی شود که چرا شاخه درخت را بریدی و دست و پای گل را بستی.

مثال روشن تر علایم راهنمایی و مقرارات  رانندگی در جاده است که راننده را محدود می سازد آن گونه که نمی تواند با هر سرعتی براند و فرمان را به هر سویی بگرداند  اما سلامت و امنیتش را ضمانت می کند. اگر راننده آزادانه براند و علایم را نادیده بگیرد آنگاه گرفتار تخت بیمارستان می شود و از سفر باز می ماند. پس آزادانه راندن آزادی نیست در حقیقت اسارت است.  و پذیرش آن محدودیت در حقیقت آزادی است. 

انسان اگر آزادانه مخدری مصرف نماید اسیرش می شود و اگر عاقلانه خود داری کند از قیدش آزاد می شود. آزادی و اخلاق نیز چنین نسبتی دارند. اخلاق محدودیتی است مقدمه آزادی و آزادی بی قید شرط مقدمه اسارت است. 

نویسنده:سید مهدی خدایی