ترس در احادیث

ترس [از خدا]

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 رأسُ الحِكمَةِ مَخافَةُ اللّه ِ .
 سرآمد حكمت ترس از خداست.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 جِماعُ الخَيرِ خَشْيَةُ اللّه ِ .
 كانون خوبيها ترس از خداست .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 أعْلى النّاسِ مَنزِلَةً عِندَ اللّه ِ أخوَفُهُم مِنهُ .
 بلند پايه ترين مردم نزد خدا ترسانترين آنها از اوست .

امام على عليه السلام :

الخَوفُ جِلْبابُ العارِفينَ .
ترس [از خدا] رداى خداشناسان است .

امام على عليه السلام :

 الخَشيَةُ مِن عذابِ اللّه ِ شِيمَةُ المُتّقينَ .
 ترس از عذاب خدا، خوى پرهيزگاران است .

امام على عليه السلام :

خَشيَةُ اللّه ِ جِماعُ الإيمانِ .
 ترس از خدا كانون ايمان است .

امام على عليه السلام :

احْذَروا مِن اللّه ِ ما حَذّرَكُم مِن نَفْسِهِ ، و اخْشَوهُ خَشيَةً يَظْهَرُ أثَرُها علَيكُم .
 از خدا برحذر باشيد ، چنان كه او شما را از خودش برحذر داشته است و از او بترسيد آن گونه كه آثار آن در شما آشكار شود .

امام على عليه السلام ـ در وصيّت خود به هنگام وفات به فرزندش حسن عليه السلام ـ فرمود :

اُوصيكَ بخَشْيَةِ اللّه ِ في سِرِّ أمْرِكَ و عَلانِيَتِكَ .
 تو را وصيّت مى كنم كه در نهان و آشكار از خدا بترسى .

امام على عليه السلام :

 اسْتَعِينوا على بُعدِ المَسافَةِ بطُولِ المَخافَةِ .
 براى پيمودن راه دراز (سفر آخرت) از ترس طولانى [از خدا و عذاب آخرت ]كمك بگيريد .

امام على عليه السلام :

إنّ اللّه َ إذا جَمعَ النّاسَ نادى فيهِم مُنادٍ : أيُّها النّاسُ ، إنَّ أقْرَبَكُمُ اليَومَ مِن اللّه ِ أشَدُّكُم مِنهُ خَوفا .
آن گاه كه خداوند [ در روز قيامت ]مردم را گرد آوَرَد، آواز دهنده اى در ميان آنان ندا دهد كه : اى مردم ! امروز نزديكترين شما به خداوند كسى است كه [در دنيا] بيش از همه خدا ترس بوده است .

امام زين العابدين عليه السلام :

ابنَ آدَمَ ، لا تَزالُ بخَيرٍ ··· ما كانَ الخَوفُ لكَ شِعارا و الحُزنُ دِثارا .
 اى فرزند آدم ! تا زمانى كه ترس [از خدا] جامه زيرين تو باشد و اندوه بالاپوشت پيوسته در خير و خوبى خواهى بود .

امام باقر عليه السلام :

 تَحرَّزْ مِن إبْليسَ بالخَوفِ الصّادِقِ ، و إيّاكَ و الرّجاءَ الكاذِبَ ؛ فإنّه يُوقِعُكَ في الخَوفِ الصّادِقِ .
با ترس راستين، خود را از ابليس حفظ كن و از اميد دروغين بپرهيز ؛ زيرا كه تو را در ترس واقعى مى افكند .

امام باقر عليه السلام :

 لا مُصيبَةَ كعَدَمِ العَقلِ ، و لا عدَمَ عَقلٍ كقِلّةِ اليَقينِ ، و لا قِلّةَ يَقينٍ كفَقدِ الخَوفِ ، و لا فَقدَ خَوفٍ كقِلّةِ الحُزنِ على فَقْدِ الخَوفِ .
 مصيبتى چون بى خردى نيست و بى خرديى چون كم يقينى و كم يقينيى چون نترسيدن [از خدا] و نترسيدنى چون نداشتن غم از دست دادن ترس [از خدا] .

بحار الأنوار : حفص گويد:

ما رأيْتُ أحَدا أشَدَّ خَوفا على نَفْسِهِ مِن موسى بنِ جعفرٍ عليهما السلام ، و لا أرْجى للنّاسِ مِنهُ .
هيچ كس را بيمناكتر بر نفس خويش و اميدوارتر [به خدا] براى مردم از موسى بن جعفر عليهما السلام نديدم.

از خدا چنان بترس كه گويى او را مى بينى

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ثَلاثٌ مُنْجِياتٌ ··· خَوفُ اللّه ِ في السِّرِّ كأنّكَ تَراهُ ، فإنْ لَم تَكُن تَراهُ فإنّهُ يرَاكَ .
سه چيز نجات بخش است ··· ترس از خدا در نهان چنان كه گويى او را مى بينى ؛ چه اگر تو او را نمى بينى او تو را مى بيند.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در سفارش خود به على عليه السلام ـ فرمود :

اُوصيكَ في نَفْسِكَ بخِصالٍ فاحْفَظْها عنّي ··· الثّالثةُ : الخَوفُ مِن اللّه ِ عزّ ذِكْرُهُ كأنّكَ تَراهُ .
 تو را به داشتن خصلتهايى سفارش مى كنم . آنها را از من به خاطر بسپار··· سوم: ترس از خداوند عزّ و جلّ، چنان كه گويى او را مى بينى .

امام صادق عليه السلام :

خَفِ اللّه َ كأنّكَ تَراهُ ، فإنْ كُنتَ لا تَراهُ فإنَّهُ يَراكَ ، فإنْ كُنتَ تَرى أنّهُ لا يَراكَ فَقد كَفَرتَ ، و إنْ كُنتَ تَعْلَمُ أنّهُ يَراكَ ثُمَّ اسْتَتَرْتَ عنِ المَخْلوقينَ بالمَعاصي و بَرَزْتَ لَهُ بِها فَقد جَعَلْتَهُ في حَدِّ أهْوَنِ النّاظِرينَ إلَيكَ .
از خدا چنان بترس كه گويى او را مى بينى ؛ چه، اگر تو او را نمى بينى، او تو را مى بيند . اگر فكر كنى كه او تو را نمى بيند ، هر آينه كافر شده اى و اگر بدانى كه او تو را مى بيند و با اين حال دور از چشم مردم و در برابر ديدگان خدا گناه كنى، بي گمان او را در حدّ پست ترين بينندگان خود قرار داده اى .

خدا ترسى به اندازه خدا شناسى است

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 مَن كانَ باللّه ِ أعْرَفَ كانَ مِن اللّه ِ أخْوَفَ .
هركه خدا شناس تر باشد خدا ترس تر است .

امام على عليه السلام :

أعْلَمُ النّاسِ باللّه ِ سُبحانَهُ أخْوَفُهُم مِنهُ .
عالمترين مردم به خداوند سبحان، ترسانترين آنها از اوست .

امام على عليه السلام :

أكْثَرُ النّاسِ مَعرِفَةً لنَفْسِهِ أخْوَفُهُم لرَبِّهِ .
 خود شناس ترين مردم ، خدا ترس ترين آنهاست .

امام باقر عليه السلام :

في حِكمَةِ آلِ داوودَ : يا بنَ آدَمَ ، أصْبَحَ قلبُكَ قاسِيا و أنتَ لعَظَمةِ اللّه ِ ناسِيا ، فلَو كُنتَ باللّه ِ عالِما و بعَظَمَتِهِ عارِفا لَم تَزَلْ مِنهُ خائفا .
در حكمت آل داوود آمده است : اى فرزند آدم ! دلت سخت گشته است و بزرگى خدا را از ياد برده اى ؛ اگر خدا را مى شناختى و بزرگيش را مى دانستى ، همواره از او ترسان بودى .

امام صادق عليه السلام :

 مَن عَرَفَ اللّه َ خافَ اللّه َ ، و مَن خافَ اللّه َ سَخَتْ نَفْسُهُ عنِ الدُّنيا .
آن كه خدا را شناخت، از خدا ترسيد و آن كه از خدا ترسيد، دل از دنيا بركنْد .

مؤمن ميان دو ترس به سر مى برد

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 ألا إنّ المؤمنَ يَعْمَلُ بينَ مَخافَتَينِ : بينَ أجَلٍ قَد مَضى لا يَدْري ما اللّه ُ صانِعٌ فيهِ ، و بينَ أجَلٍ قد بَقِيَ لا يَدْري ما اللّه ُ قاضٍ فيهِ ، فلْيَأخُذِ العَبْدُ المؤمنُ مِن نَفْسِهِ لنَفْسِهِ و مِن دُنياهُ لآخِرَتِهِ ، و في الشَّيْبَةِ قَبلَ الكِبَرِ ، و في الحياةِ قَبلَ المَماتِ؛ فوالّذي نَفْسُ محمّدٍ بِيَدِهِ ، ما بَعدَ الدُّنيا مِن مُسْتَعْتَبٍ ، و ما بَعدَها مِن دارٍ إلاّ الجَنّةَ أوِ النّارَ .
همانا مؤمن ميان دو ترس كار مى كند : ميان زمانى كه از عمرش گذشته است و نمى داند خدا با او چه مى كند، [و مى آمرزدش يا نه!] و ميان زمانى كه از عمرش باقى مانده است و نمى داند خدا درباره او چه حكم خواهد كرد . پس ، بايد كه بنده مؤمن، از خود براى خود، و از دنيايش براى آخرتش و در جوانى، پيش از پيرى و در زندگى، پيش از فرا رسيدن مرگ ، بهره برگيرد ؛ زيرا سوگند به آن كه جان محمّد در دست اوست، پس از دنيا ديگر عذرخواهى و توبه اى در كار نيست و بعد از آن، سرايى جز بهشت يا دوزخ نباشد .

امام على عليه السلام :

إنّ المؤمنَ لا يُصْبِحُ إلاّ خائفا و إنْ كانَ مُحْسِنا ، و لا يُمْسِي إلاّ خائفا و إنْ كانَ مُحْسِنا ، لأنّهُ بَينَ أمْرَينِ : بَينَ وَقْتٍ قد مَضى لا يَدْري ما اللّه ُ صانِعٌ بهِ ، و بينَ أجَلٍ قدِ اقْتَربَ لا يَدْري ما يُصيبُهُ مِن الهَلَكاتِ .
مؤمن ، هرچند نيكوكار باشد، شب و روز را در بيم و هراس به پايان مى برد؛ زيرا او ميان دو حالت قرار دارد: زمانى كه گذشته است، و نمى داند خدا با او چه كرده است و اجلى كه نزديك گشته، و نمى داند چه خطراتى گريبان گيرش خواهد شد .

امام صادق عليه السلام :

المؤمنُ بَينَ مَخافَتَينِ: ذَنبٌ قَد مَضى لا يَدْري ما صَنعَ اللّه ُ فيهِ ، و عُمرٌ قَد بَقيَ لا يَدْري ما يَكْتَسِبُ فيهِ مِن المَهالِكِ ، فهُو لا يُصْبِحُ إلاّ خائفا و لا يُصْلِحُهُ إلاّ الخَوفُ .
مؤمن ميان دو ترس به سر مى برد : گناهى كه در گذشته كرده است و نمى داند خدا با آن چه كرده است [و آن را بخشيده يا نه!] و عمرى كه باقى مانده است و نمى داند در آن مدت چه گناهان مهلكى مرتكب خواهد شد؛ بنا بر اين ، مؤمن پيوسته ترسان است و جز ترس اصلاحش نكند .

مؤمن در بيم و اميد به سر مى برد

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

لَو تَعْلَمونَ قَدْرَ رَحمَةِ اللّه ِ لاتَّكَلْتُم علَيها و ما عَمِلْتُم إلاّ قليلاً ، و لَو تَعْلَمونَ قَدْرَ غَضَبِ اللّه ِ لَظَنَنْتُم بأنْ لا تَنْجوا .
اگر اندازه رحمت خدا را بدانيد بر آن تكيه خواهيد كرد و جز اندكى عمل نخواهيد كرد و اگر اندازه خشم خدا را بدانيد خواهيد پنداشت كه هرگز نجات نمى يابيد .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 لو يَعلَمُ المؤمنُ ما عِندَ اللّه ِ مِن العُقوبَةِ ما طَمِعَ في الجَنّةِ أحَدٌ ، و لَو يَعْلَمُ الكافِرُ ما عِندَ اللّه ِ مِن الرَّحمَةِ ما قَنَطَ مِن الجَنّةِ أحَدٌ .
اگر مؤمن از كيفر خدا آگاه بود، هيچ كسى به بهشت اميد نمى بست و اگر كافر از رحمت خدا آگاه بود هيچ كسى از بهشت نوميد نمى شد .

امام على عليه السلام :

خَيرُ الأعْمالِ اعْتِدالُ الرَّجاءِ و الخَوفِ .
 بهترين كارها، برابر بودن بيم و اميد است .

امام على عليه السلام :

 خَفْ ربَّكَ خَوفا يَشغَلُك عن رَجائهِ ، و ارْجُهُ رَجاءَ مَن لا يَأمَنُ خَوفَهُ .
از پروردگارت چنان بترس كه تو را از اميد بستن به او باز دارد و چونان كسى به او اميد بند كه اُميدش خالى از ترس نيست.

امام على عليه السلام :

إنِ اسْتَطَعْتُم أنْ يَشْتَدَّ خَوفُكُم مِن اللّه ِ و أنْ يَحْسُنَ ظَنُّكُم بهِ فاجْمَعوا بَينَهُما ، فإنّ العَبدَ إنّما يكونُ حُسنُ ظَنِّهِ برَبّهِ على قَدْرِ خَوفهِ مِن رَبّهِ ، و إنَّ أحسَنَ النّاسِ ظَنّا باللّه ِ أشَدُّهُم خَوفا للّه ِ .

اگر مى توانيد ميان ترس شديد از خدا و خوش گمانيتان به او ، جمع كنيد ؛ زيرا خوش گمانى (اميدوارى) بنده به خدا، به اندازه بيم او از پروردگارش مى باشد. خوش گمانترين مردم به خداوند، خدا ترس ترين آنان است .

امام صادق عليه السلام :

 يَنْبَغي للمؤمنِ أنْ يَخافَ اللّه َ خَوفا كأنّهُ يُشْرِفُ على النّارِ ، و يَرْجوَهُ رَجاءً كأنّهُ مِن أهْلِ الجَنّةِ .
سزاوار است كه مؤمن از خداوند چنان بترسد كه گويى بر لبه دوزخ قرار دارد، و به او چنان اميدوار باشد كه گويى اهل بهشت است .

امام صادق عليه السلام :

ارْجُ اللّه َ رَجاءً لا يُجَرّئُكَ على مَعاصيهِ ، و خَفِ اللّه َ خَوفا لا يُؤْيِسُكَ مِن رَحمَتِهِ .
 به خداوند چنان اميدوار باش كه تو را بر انجام گناهان بى پروا نكند و از خدا چنان بترس كه تو را از رحمت او نوميد نسازد .

امام صادق عليه السلام : پدرم عليه السلام مى فرمود:

إنّهُ لَيس مِن عَبدٍ مؤمنٍ إلاّ و في قَلْبهِ نُورانِ : نورُ خِيفَةٍ و نورُ رَجاءٍ ، لَو وُزِنَ هذا لَم يَزِدْ على هذا ، و لَو وُزِنَ هذا لَم يَزِدْ على هذا .
 هيچ بنده مؤمنى نيست مگر آن كه در دلش دو نور است : نور ترس و نور اميد كه اگر هر يك از آنها را وزن كنى بر ديگرى فزونى نيابد .

امام صادق عليه السلام : از سفارشهاى لقمان به فرزندش اين بود:

 خَفِ اللّه َ عزّ و جلّ خِيفَةً لَو جِئْتَهُ ببِرِّ الثّقلَينِ لعَذّبَكَ ، و ارْجُ اللّه َ رجَاءً لَو جِئْتَهُ بذُنوبِ الثّقلَينِ لَرحِمَكَ .
 از خداوند عزّ و جلّ چنان بترس كه اگر نيكىِ جنّ و انس را نزدش آورى [باز گمان كنى كه] تو را عذاب كند و به او چنان اميدوار باش كه اگر گناهان جنّ و انس را نزدش ببرى، تو را خواهد بخشيد .

لقمان عليه السلام ـ در اندرز به فرزندش ـ فرمود :

يا بُنَيَّ ، كُنْ ذا قَلبَينِ : قَلبٌ تَخافُ باللّه ِ .حديث خَوفا لا يُخالِطُهُ تَفْريطٌ ، و قَلبٌ تَرجو بهِ اللّه َ رَجاءً لا يُخالِطُهُ تَغْريرٌ .
 فرزندم ! داراى دو دل باش : با يك دل از خدا بترس ، ترسى كه در آن تفريط راه نيابد و با دلى ديگر به خدا اميدوار باش ، اميدى كه تو را غرّه نسازد .

نشانه هاى خدا ترس

امام على عليه السلام :

 مَن رَجا شَيئا طَلَبهُ ، و مَن خافَ شَيئا هَربَ مِنهُ ، ما أدْري ما خَوفُ رجُلٍ عَرضَتْ لَهُ شَهْوَةٌ فلَم يَدَعْها لِما خافَ مِنهُ ! و ما أدْري ما رَجاءُ رجُلٍ نَزلَ بهِ بَلاءٌ فلَم يَصبِرْ علَيهِ لِما يَرْجو ! .
كسى كه به چيزى اميدوار باشد ، در طلب آن بر مى آيد و آن كه از چيزى بترسد ، از آن مى گريزد . من نمى دانم ترس و بيمِ آن كسى كه با خواهشى نفسانى رو به رو شود ، اما آن را ، به سبب آنچه از آن مى ترسد (عذاب و كيفر الهى) ، رها نمى كند، چه معنا دارد؟! و نمى دانم اميدوارى كسى كه به سختى و مصيبتى گرفتار مى شود، اما اميدش [به اجر و ثواب الهى] او را به شكيبايى در برابر آن وا نمى دارد، چه مفهومى دارد؟!

امام على عليه السلام :

كُلُّ خَوفٍ مُحَقَّقٌ إلاّ خَوفَ اللّه ِ فإنّهُ مَعلولٌ ··· إنْ هُـو خافَ عَبدا مِن عَبيدِهِ أعْطاهُ مِن خَوفِهِ ما لا يُعْطي رَبَّهُ ، فجَعـلَ خَوفَهُ مِن العِبادِ نَقْدا ، و خَوفَهُ مِن خالِقهِ ضِمارا و وَعْدا .
هر ترسى حقيقى است ، جز ترس از خدا كه بيمار است .حديث ···اگر كسى از بنده اى از بندگان خدا بترسد ، از روى ترس، به گونه اى با او برخورد مى كند كه با پروردگار خود نمى كند . پس، او ترس از بندگان را نقد قرار داده و ترس از آفريدگارِ خويش را نسيه و وعده .

امام على عليه السلام :

 إنّ للّه ِ عِبادا كَسَرَتْ قُلوبَهُم خَشْيَةُ اللّه ِ ، فاسْتَكْفَوا عنِ المَنْطِقِ ، و إنّهُم لَفُصَحاءُ عُقَلاءُ ألِبّاءُ نُبَلاءُ ، يَسْبِقونَ إلَيهِ بالأعْمالِ الزّاكِيَةِ ، لا يَسْتَكثِرونَ لَهُ الكَثيرَ ، و لا يَرْضَونَ لَهُ القَليلَ ، يَرَونَ أنفُسَهُم أنّهُم شِرارٌ ، و إنّهُمُ الأكْياسُ الأبْرارُ .
 همانا خداوند را بندگانى است كه ترس از خدا دلهايشان را شكسته است و از اين رو ، زبان در كام كشيده اند در حالى كه مردمانى سخنور و خردمند و صاحب دل و نجيب هستند، با اعمال پاك به سوى خدا مى شتابند، اعمال زياد را در پيشگاه او زياد نمى شمارند و به عمل اندك خشنود نمى شوند ، خود را بدترين مردمان مى دانند، در حالى كه مردمانى زيرك و نيكو كارند.

امام على عليه السلام :

 العَجَبُ مِمَّن يَخافُ العِقابَ فلَم يَكُفَّ ، و رَجا الثَّوابَ فلَم يَتُبْ و يَعْمَلْ ! .
 تعجب است از كسى كه از كيفر مى ترسد ولى از گناه باز نمى ايستد، و به پاداش اميد دارد، اما توبه و عمل نمى كند!

امام على عليه السلام :

 مَن خافَ رَبَّهُ كَفّ ظُلْمَهُ .
كسى كه از پروردگار خويش بترسد از ستمكارى خود دارى كند .

امام باقر عليه السلام :

 لا خَوفَ كخَوفٍ حاجِزٍ ، و لا رَجاءَ كرَجاءٍ مُعينٍ .
هيچ ترسى چون ترسِ بازدارنده [از گناه و كيفر شدن] و هيچ اميدى چون اميدِ يارى كننده [بر كار نيك و رسيدن به ثواب الهى] نيست .

امام صادق عليه السلام :

لا يكونُ العَبدُ مؤمنا حتّى يكونَ خائفا راجِيا ، و لا يكونُ خائفا راجِيا حتّى يكونَ عامِلاً لِما يَخافُ و يَرْجو .
 بنده، مؤمن نباشد مگر آن گاه كه بيمناك و اميدوار باشد و بيمناك و اميدوار نباشد مگر آن گاه كه بيم و اميد او را به عمل كشاند .

امام صادق عليه السلام :

الخائفُ مَن لَم تَدَعْ لَهُ الرَّهْبةُ لِسانا يَنْطِقُ بهِ .
خائف [از خدا] كسى است كه هراس، زبانى برايش نگذاشته كه با آن سخن بگويد .

امام صادق عليه السلام :

إنّ حُبَّ الشَّرَفِ و الذِّكْرِ لا يَكونانِ في قَلبِ الخائفِ الرّاهِبِ .
جاه خواهى و شهرت طلبى در قلبِ انسانِ ترسانِ هراسان [از خداوند و عذاب او ]وجود ندارد .

امام كاظم عليه السلام :

 إنّه لَم يَخَفِ اللّه َ مَن لَم يَعْقِلْ عنِ اللّه ِ ، و مَن لَم يَعْقِلْ عنِ اللّه ِ لَم يَعْقِدْ قَلبُهُ على مَعرِفَةٍ ثابِتَةٍ يُبْصِرُها و يَجِدُ حقَيقَتَها في قَلبِهِ ، و لا يَكونُ أحَدٌ كذلكَ إلاّ مَن كانَ قَولُهُ لفِعْلِهِ مُصَدِّقا ، و سِرُّهُ لعَلانِيَتِهِ مُوافِقا .
 از خدا نترسد آن كه درباره او نينديشد ؛ و كسى كه داراى بصيرت الهى .حديث نباشد ، دلش با شناخت استوارى كه آن را ببيند و حقيقتش را در دل خويش بيابد پيوند نخورد . و هيچ كس چنين نباشد مگر آن كه گفتارش كردارش را تأييد كند و باطنش با ظاهرش سازگار باشد .

تفسير ترس

امام على عليه السلام :
 

لا تَخافوا ظُلْمَ رَبِّكُم ، و لكنْ خافوا ظُلْمَ أنْفُسِكُم .
از ستم پروردگارتان نترسيد [زيرا او به كسى ستم نمى كند] بلكه از ستم خود بر خويش بترسيد .

امام على عليه السلام :

لا تَخَفْ إلاّ ذَنْبَكَ ، لا تَرْجُ إلاّ رَبَّكَ .
جز از گناه خود مترس و جز به پروردگار خويش اميد مبند .

امام على عليه السلام :

 لا يَرْجُوَنَّ أحَدٌ مِنكُم إلاّ رَبَّهُ ، و لا يَخافَنَّ إلاّ ذَنْبَهُ .
هيچ يك از شما نبايد جز به پروردگار خويش اميد بندد و جز از گناه خويش بترسد.

امام على عليه السلام :

حَسْبُ المَرءِ مِن كَمالِ المُرُوَّةِ تَرْكُهُ ما لا يَجْمُلُ بهِ ··· و مِن صلاحِهِ شِدَّةُ خَوفِهِ مِن ذُنوبِهِ .
در كمال جوانمردى آدمى همين بس، كه آنچه را زيبنده او نيست فرو گذارد ··· و در كمال پاكى و درستى او همين بس، كه از گناهان خويش بسيار هراسان باشد .

امام على عليه السلام :

 إذا خِفْتَ الخالِقَ فَرَرْتَ إلَيهِ ، إذا خِفْتَ المَخْلوقَ فَرَرْتَ مِنهُ .
هر گاه از آفريدگار بترسى به سوى او گريزى و هرگاه از مخلوق بترسى از وى بگريزى.

تفسير منسوب به امام عسكرى عليه السلام :

نَظرَ أمير المؤمنين عليّ عليه السلام إلى رَجُلٍ فرأى أثّرَ الخَوفُ علَيهِ ، فقال : ما بالُكَ ؟ قالَ : إنّي أخافُ اللّه َ ، قالَ : يا عبدَ اللّه ِ ، خَفْ ذُنوبَكَ ، و خَفْ عَدلَ اللّه ِ علَيكَ في مَظالِمِ عِبادِهِ ، و أطِعْه فيما كَلّفَكَ ، و لا تَعْصِهِ فيما يُصْلِحُكَ ، ثُمّ لا تَخَفِ اللّه َ بعدَ ذلكَ ، فإنّهُ لا يَظْلِمُ أحَدا ، و لا يُعذِّبُهُ فَوقَ اسْتِحْقاقِهِ أبَدا ، إلاّ أنْ تَخافَ سُوءَ العاقِبَةِ بأنْ تُغَيِّرَ أو تُبَدِّلَ . فإنْ أرَدْتَ أنْ يُؤمِنَكَ اللّه ُ سُوءَ العاقِبَةِ فاعْلَمْ أنّ ما تَأتيهِ مِن خَيرٍ فبفَضْلِ اللّه ِ و تَوْفيقهِ ،و ما تَأتيهِ مِن شَرٍّ فبإمْهالِ اللّه ِ و إنْظارِهِ إيّاكَ ، و حِلْمِهِ عَنكَ .
 از محمّد بن زياد و محمّد بن سيّار ، امام على عليه السلام هنگامى كه مردى را ديد كه آثار ترس در او هويدا بود فرمود : تو را چه شده است؟ عرض كرد: از خدا مى ترسم. حضرت فرمود: اى بنده خدا! از گناهان خويش بترس، و از اين كه بر بندگان او ستم كنى و خداوند به عدل خود با تو رفتار كند هراسان باش، تكاليف او را انجام ده و از فرمانهاى او، كه تو را اصلاح مى كند ، سرپيچى مكن . چون اين كارها را كردى، ديگر از خداوند ترسى به دل راه مده، كه او به هيچ كس ستم نمى كند و هرگز كسى را بيش از آنچه سزاوار باشد، عذاب نمى دهد، مگر آن كه از بد عاقبتى و اين كه اعمال و رفتارت تغيير يابد، ترسان باشى. اگر خواهى كه خداوند تو را از بد فرجامى در امان دارد، اين را بدان كه هر كار خوبى كه مى كنى، از فضل و توفيق خداست و هر كار بدى كه مى كنى، از امهال و فرصت دهى خداوند به تو و بردبارى او نسبت به تو مى باشد.

ثمرات ترس

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

لَو خِفْتُمُ اللّه َ حقَّ خِيفَتِهِ لَعَلِمْتُمُ العِلمَ الّذي لا جَهلَ مَعهُ ، و لَو عَرَفْتُمُ اللّه َ حقَّ مَعرِفَتِهِ لَزالتْ بِدُعائكُمُ الجِبالُ .
 اگر از خدا چنان كه بايد و شايد بترسيد هر آينه دانشى به دست آوريد كه از هر گونه جهل و نادانى به دور است، و اگر خداى را چنان كه بايد و شايد بشناسيد، هر آينه با دعاى شما كوهها از جاى كنده شود.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن خافَ أدْلَجَ ، و مَن أدْلَجَ بَلغَ المَنزِلَ . ألاَ إنَّ سِلْعَةَ اللّه ِ غالِيَةٌ ، ألاَ إنّ سِلْعَةَ اللّه ِ الجَنّةُ .
آن كه [از خطر راه و راهزنان ]بترسد شبانه حركت كند و كسى كه شَب رو باشد ، به منزل رسد . بدانيد كه كالاى خدا گرانبهاست ، بدانيد كه كالاى خدا بهشت است .

امام على عليه السلام :

 مَن خافَ أدْلَجَ .
آن كه بترسد، شبانه راه پيمايد.

امام على عليه السلام :

 الخَوفُ سِجْنُ النّفْسِ عَن الذُّنوبِ ، و رادِعُها عنِ المَعاصي .
 ترس ، بازداشتگاه نفس از گناهان و جلوگيرنده آن از نا فرمانيهاست .

امام على عليه السلام :

 نِعْمَ الحاجِزُ عنِ المَعاصي الخَوفُ .
 ترس، بازدارنده خوبى است از گناهان.

امام على عليه السلام :

خَفِ اللّه َ خَوفَ مَن شَغَلَ بالفِكْرِ قَلْبَهُ، فإنّ الخَوفَ مَظِنَّةُ الأمْنِ و سِجْنُ النّفْسِ عنِ المَعاصي .
از خداوند چونان كسى بترس كه دل خويش را با انديشه [درباره خدا ]مشغول داشته است؛ زيرا ترس، جايگاه امن و بازداشتگاه نفس از گناهان است .

امام على عليه السلام :

مَن كَثُرَتْ مَخافَتُهُ قَلّتْ آفَتُهُ .
 آن كه ترسش [از خدا] زياد باشد كمتر آسيب بيند .

امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه «و براى آن كه از مقام پروردگار خويش بترسد دو بهشت است» ـ فرمود :

 مَن عَلِمَ أنّ اللّه َ يَراهُ و يَسْمعُ ما يَقولُ و يَعلَمُ ما يَعمَلُهُ مِن خَيرٍ أو شَرٍّ ، فيَحْجِزُهُ ذلكَ عنِ القَبيحِ مِن الأعْمالِ فذلكَ الّذي خافَ مَقامَ رَبِّهِ ، و نَهى النّفسَ عنِ الهَوى .
 كسى كه بداند خداوند او را مى بيند و گفته هايش را مى شنود و هر كار خوب و بدى بكند، خدا از آن آگاه است، و بدين سبب از زشت كارى باز ايستد ، او همان كسى است كه از مقام پروردگار خويش ترسيده و نفْس را از هوى و هوس باز داشته است .

هركه از خدا بترسد، همه چيزاز او بترسد

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 مَن خافَ اللّه َ عزّ و جلّ خافَ مِنهُ كُلُّ شَيءٍ ، و مَن لَم يَخَفِ اللّه َ أخافَهُ اللّه ُ مِن كلِّ شَيءٍ .
 هركه از خداوند عزّ و جلّ بترسد، همه اشياء از او بترسند و هركه از خدا نترسد، خداوند او را از همه چيز بترساند .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 مَنِ اتَّقى اللّه َ أهابَ اللّه ُ مِنهُ كُلَّ شَيءٍ ، و مَن لَم يَتّقِ اللّه َ أهابَهُ اللّه ُ مِن كُلِّ شَيءٍ .
هر كه از خدا بترسد، خداوند همه چيز را از او هراسان كند و هركه از خدا نترسد، خداوند او را از همه چيز هراسان سازد .

امام على عليه السلام :

 مَن خافَ اللّه َ آمَنَهُ اللّه ُ سُبحانَهُ مِن كُلِّ شَيءٍ ، مَن خافَ النّاسَ أخافَهُ اللّه ُ سُبحانَهُ مِن كُلِّ شَيءٍ .
هركه از خدا ترسد، خداوند او را از هر چيز در امان دارد و هركه از مردم ترسد، خداوند سبحان او را از همه چيز هراسان كند.

امام حسن عليه السلام :

مَن عَبدَ اللّه َ عَبّدَ اللّه ُ لَهُ كُلَّ شَيءٍ .
هر كه خدا را بندگى كند خداوند همه اشياء را بنده او گرداند .

امام صادق عليه السلام :

 مَن خافَ اللّه َ أخافَ اللّه ُ مِنهُ كُلَّ شَيءٍ ، و مَن لَم يَخَفِ اللّه َ أخافَهُ اللّه ُ مِن كُلِّ شَيءٍ .
هركه از خدا بترسد خداوند همه چيز را از او بترساند و هركه از خدا نترسد خداوند او را از همه چيز ترسان كند .

الأمالى للطوسى ـ به نقل از صفوان الجمّال ـ : امام صادق عليه السلام به معلّى بن خنيس فرمود ـ :

يا مُعلّى ، اعْزِزْ باللّه ِ يُعْزِزْكَ . قالَ : بما ذا يا بنَ رسولِ اللّه ِ ؟ قالَ : يا مُعلّى ، خَفِ اللّه َ تعالى يَخَفْ مِنكَ كُلُّ شَيءٍ .
اى معلّى! از خداوند، عزّت و قدرت بخواه تا تو را قدرتمند و توانا كند . عرض كرد : چگونه ، يا بن رسول اللّه ؟ فرمود : اى معلّى ! از خدا بترس ، تا همه چيز از تو بترسد.

امام هادى عليه السلام :

مَنِ اتّقى اللّه َ يُتّقى .
 هر كه از خدا پروا كند، همگان از او پروا كنند .

نقش خدا ترسى در ايمنى

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 مَن عَرَضَتْ لَهُ فاحِشَةٌ أو شَهْوَةٌ فاجْتَنَبَها مِن مَخافَةِ اللّه ِ عزّ و جلّ حَرّمَ اللّه ُ علَيهِ النّارَ ، و آمَنَهُ مِن الفَزَعِ الأكْبَرِ ، و أنْجَزَ لَهُ ما وَعدَهُ في كِتابهِ في قَولهِ : «و لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنّتانِ» .

هر كه با عملى زشت يا خواهشى نفسانى رو به رو شود و از ترس خداوند عزّ و جلّ از آن دورى كند، خداوند آتش را بر او حرام گرداند و از آن ترس و وحشت بزرگ (روز قيامت) در امانش دارد و آنچه را در كتاب خود در آيه «و براى آن كه از مقام پروردگارش بترسد دو بهشت است» به او وعده داده است، برايش عملى سازد .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 و عِزَّتي و جَلالي ، لا أجْمَعُ على عَبْدي خَوفَينِ ، و لا أجْمَعُ لَه أمْنَينِ ، فإذا أمِنَني في الدُّنيا أخَفْتُهُ يَومَ القِيامَةِ ، و إذا خافَني في الدُّنيا أمِنْتُهُ يَومَ القِيامَةِ .
خداى تبارك و تعالى فرمود: به عزّت و جلالم سوگند كه براى بنده ام دو ترس و دو امنيت فراهم نمى آورم : اگر در دنيا خود را از من ايمن بداند در روز رستاخيز او را هراسان كنم و اگر در دنيا از من بترسد در روز قيامت او را ايمن گردانم .

امام على عليه السلام :

 الخَوفُ أمانٌ .
 ترس، [مايه]امنيت است.

امام على عليه السلام :

مَن خافَ أمِنَ .
آن كه ترسيد، در امان مانْد .

امام على عليه السلام :

 ثَمرَةُ الخَوفِ الأمنُ .
 ميوه ترس ، امنيت است .

امام على عليه السلام :

خَفْ تأمَنْ ، و لا تَأمَنْ فتَخَفْ .
 بترس، تا ايمن بمانى ، و خود را در امان مدان، كه گرفتار ترس مى شوى .

امام على عليه السلام :

خَفْ رَبَّكَ و ارْجُ رَحمتَهُ؛ يُؤْمِنْكَ مِمّا تَخافُ و يُنِلْكَ ما رَجَوتَ .
 از پروردگارت بترس و به رحمت او اميدوار باش، تا تو را از آنچه مى ترسى، ايمن دارد و به آنچه اميد دارى ، برساند .

امام على عليه السلام :

 لا يَنْبَغي للعاقِلِ أنْ يُقيمَ على الخَوفِ إذا وَجدَ إلى الأمْنِ سَبيلاً .
 خردمند را نسزد كه چون راه رسيدن به امنيت را بيابد ، باز هم ترس پيشه كند .

امام حسين عليه السلام ـ در پاسخ به اين گفته كه : چقدر از پروردگارت ترسانى؟! ـ فرمود :

 لا يَأمَنُ يَومَ القِيامَةِ إلاّ مَن خافَ اللّه َ في الدُّنيا .
 در روز رستاخيز ايمن نيست مگر آن كس كه در دنيا از خداوند ترسان باشد .

امام صادق عليه السلام :

 مِسْكينٌ ابنُ آدَمَ ! لَو خافَ مِن النّارِ كما يَخافُ مِن الفَقْرِ لأَمِنَهُما جَميعا ، و لو خافَ اللّه َ في الباطِنِ كما يَخافُ خَلْقَهُ في الظّاهِرِ لسَعِدَ في الدّارَينِ .
 بيچاره آدميزاد ! اگر همچنان كه از نادارى مى ترسد ، از دوزخ مى ترسيد، از هر دوى آنها در امان مى ماند، و اگر همچنان كه در آشكار از مردم مى ترسد، در نهان نيز از خدا مى ترسيد، در هر دو سراى سعادتمند مى شد .

امام كاظم عليه السلام :

إنّ اللّه َ ··· لَم يُؤمِنِ الخائفينَ بقَدْرِ خَوفِـهِم ، و لكنْ آمَنَهُـم بقَـدْرِ كَرَمِهِ و جُودِهِ .حديث
 خداوند ··· ترسندگان را نه به اندازه خوف و ترس آنان ، بلكه به اندازه كرم و بخشندگى خود [از عذاب ]ايمن مى گرداند .

انواع ترس

 أنواعُ الخَوفِ خَمسةٌ : خَوفٌ ، و خَشْيَةٌ ، و وَجَلٌ ، و رَهْبَةٌ ، و هَيْبَةٌ . فالخَوفُ للعاصينَ ، و الخَشْيَةُ للعالِمينَ ، و الوَجَلُ للمُخْبِتينَ ، و الرَّهْبَةُ للعابِدينَ ، و الهَيْبَةُ للعارِفينَ . أمّا الخَوفُ فلأجْلِ الذُّنوبِ قالَ اللّه ُ عزّ و جلّ : «و لِمَنْ خافَ مَقامَ ربِّهِ جَنّتانِ» (رحمن،46) و الخَشْيَةُ لأجْلِ رُؤيَةِ التَّقْصيرِ ، قالَ اللّه ُ عزّ و جلّ : «إنَّما يَخْشَى اللّه َ مِن عِبادِهِ العُلَماءُ» (فاطر،28) و أمّا الوَجَلُ فلأجْل تَرْكِ الخِدْمَةِ ، قالَ اللّه ُ عزّ و جلّ : «الّذينَ إذا ذُكِرَ اللّه ُ وَجِلَتْ قُلوبُهُم»(انفال،2)و الرَّهْبَةُ لرؤيَةِ التَّقْصيِر ، قالَ اللّه ُ عزّ و جلّ : «و يَدْعُونَنا رَغَبا و رَهَبا»(انبیاء90) .
و الهَيْبَةُ لأجْلِ شَهادَةِ الحقِّ عِندَ كَشْفِ الأسْرارِ ؛ أسْرارِ العارِفينَ ، قالَ اللّه ُ عزّ و جلّ : «و يُحَذِّرُكُمُ اللّه ُ نَفْسَهُ» (آل عمران،28) يُشيرُ إلى هذا المَعنى .
الخصال : ترس پنج گونه است : خوف ، خشيت ، وَجَل ، رَهْبت ، و هيبت . خوف از آنِ گنهكاران است ، خشيت ويژه دانشمندان ، وَجَل از آنِ فروتنان و خاشعان، رهبت از آنِ عابدان ، و هيبت از آنِ عارفان. اما خوف، به خاطر گناهان است، خداوند متعال فرموده است: «و براى كسى كه از مقام پروردگارش بترسد دو بهشت است» و خشيت، به سبب مشاهده تقصير است، خداوند عزّ و جلّ فرموده است : «از ميان بندگان خدا تنها دانشمندان از او مى ترسند» و وَجَل، به سبب ترك خدمت است ، خداوند عزّ و جلّ فرموده است: «آنان كه چون ياد خدا شود، دلهايشان ترسان گردد»، و رهبت، به خاطر مشاهده تقصير است، خداوند عزّ و جلّ فرموده است : «از روى اميد و بيم ما را مى خوانند» و هيبت، به سبب مشاهده حقّ در هنگام كشف اسرار ، [يعنى ]اسرار عارفان مى باشد، خداوند عزّ و جلّ فرموده است : «خداوند شما را از خويش بر حذر مى دارد» كه اشاره به همين معنا دارد .

بر حذر داشتن از ترسيدن از غير خدا

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 ما سلّطَ اللّه ُ على ابنِ آدَمَ إلاّ مَن خافَهُ ابنُ آدَمَ ، و لَو أنّ ابنَ آدَمَ لَم يَخَفْ إلاّ اللّه َ ما سَلّطَ اللّه ُ علَيهِ غَيرَهُ و لا وُكِلَ ابنُ آدَمَ إلاّ إلى مَن رَجاهُ ، و لَو أنّ ابنَ آدَمَ لَم يَرْجُ إلاّ اللّه َ ما وُكِلَ إلى غَيرِهِ .
خداوند بر آدمى مسلّط نكرد مگر كسى را كه آدمى از او مى ترسد . اگر آدمى از كسى جز خدا نمى ترسيد خداوند جز خود كسى را بر او مسلط نمى كرد . و آدمى وا گذار نشد مگر به كسى كه به او اميد بست . اگر آدمى جز به خدا اميد نمى بست به غير خدا وا گذار نمى شد.

امام على عليه السلام ـ درباره كسى كه او را نكوهش مى كرد ـ فرمود :

جَعلَ خَوفَهُ مِن العِبادِ نَقْدا ، و خَوفَهُ مِن خالِقِه ضِمارا و وَعْدا .
 ترس از بندگان را نقد مى شمارد و ترس از آفريدگارش را نسيه و وعده .

امام على عليه السلام :

 لَم يُوجِسْ موسى عليه السلام خِيفَةً على نَفْسِهِ ، بَلْ أشْفَقَ مِن غَلَبَةِ الجُهّالِ و دُوَلِ الضَّلالِ .
 موسى عليه السلام هرگز برخود نترسيد ، بلكه از چيره گشتن نادانان و پيروز شدن گمراهان ترسيد .

امام على عليه السلام :

شَرُّ النّاسِ مَن يَخْشى النّاسَ في رَبّهِ ، و لا يَخْشى رَبَّهُ في النّاسِ .
 بدترين انسان كسى است كه در كار پروردگارش، از مردم بترسد ولى نسبت به مردم ، از پروردگار خويش نترسد .

امام صادق عليه السلام :

 إنَّ المؤمنَ وَليُّ اللّه ِ ، يُعينُهُ و يَصْنَعُ لَهُ ، و لا يَقولُ علَيهِ إلاّ الحقَّ ، و لا يَخافُ غَيرَهُ .
همانا مؤمن دوست خداست، ياريش مى رساند و براى او كار مى كند ، و درباره او جز حقّ نمى گويد، و از غير او نمى ترسد.

آن جا كه نبايد ترسيد

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 طُوبى لِمَن شَغَلَهُ خَوفُ اللّه ِ عَن خَوفِ النّاسِ .
خوشا آن كه ترس از خدا او را از ترس از مردم باز داشته باشد .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 لا تَخَفْ في اللّه ِ لَوْمَةَ لائمٍ .
در راه خدا از سرزنش هيچ سرزنش كننده اى پروا به دل راه مده .

الخصال ـ به نقل از ابو ذرّ ـ :

 أوْصاني رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله أنْ لا أخافَ في اللّه ِ لَوْمَةَ لائمٍ .
 پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به من سفارش فرمود كه در راه خدا از سرزنش هيچ سرزنشگرى نهراسم .

امام على عليه السلام :

لا تَخافوا في اللّه ِ لَوْمَةَ لائمٍ ، يَكْفِكُم مَن أرادَكُم و بَغى علَيكُم .
 در راه خدا از سرزنش هيچ نكوهشگرى مترسيد، كه او شما را در برابر هر كس كه بخواهد به شما گزندى برساند و ستمى روا دارد، محافظت مى كند .

از مكر خدا نبايد ايمن بود

امام على عليه السلام :

 مَن أمِنَ مَكْرَ اللّه ِ بَطَلَ أمانـهُ .
 هركه از مكر خدا ايمن نشيند، ايمن نمانَد .

امام حسين عليه السلام :

 إيّاكَ أنْ تكونَ مِمَّن يَخافُ على العِبادِ مِن ذُنوبِهِم و يَأْمَنُ العُقوبَةَ مِن ذَنبِهِ ، فإنَّ اللّه َ تباركَ و تعالى لا يُخْدَعُ عَن جَنّتِهِ ، و لا يُنالُ ما عِندَهُ إلاّ بطاعَتِهِ ، إنْ شاءَ اللّه ُ
از آنان مباش كه بر بندگان از گناهانشان مى ترسند، اما خويشتن را از كيفر گناهان خويش ايمن مى شمارند؛ زيرا خداوند تبارك و تعالى در [اعطاى] بهشت خود، فريب نمى خورد و جز با طاعتِ خداوند به آنچه [از ثواب و بهشت ]نزد اوست نتوان رسيد. اگر خدا خواهد.

برحذر داشتن از گستاخى

امام على عليه السلام :

 مَن أصَرَّ على ذَنبِهِ اجْتَرى على سَخَطِ ربِّهِ .
 كسى كه بر گناهان خويش اصرار ورزد، در برابر خشم پروردگارش گستاخ و بى پروا شده است .

امام على عليه السلام :

 تعالى اللّه ُ مِن قَوِيٍّ ما أحْلَمَهُ ! و تَواضَعْتَ مِن ضَعيفٍ ما أجْرَأكَ على مَعاصيهِ !
 وه كه چه بردبار است آن خداى نيرومند ! و تو موجود ناتوان چه گستاخى بر نافرمانى او!

امام على عليه السلام :

 إنّ اللّه َ سُبحانَهُ لَيُبْغِضُ الوَقِحَ المُتَجَرّئَ على المَعاصي .
 همانا خداوند سبحان، انسان وقيحِ گستاخ بر گناهان را دشمن دارد .

امام صادق عليه السلام :

إنّ قَوما أذْنَبوا ذُنوبا كثيرةً فأشْفَقوا مِنها و خافُوا خَوفا شَديدا ، و جاءَ آخَرونَ فقالوا : ذُنوبُكُم علَيْنا ، فأنْزَلَ اللّه ُ عزّ و جلّ علَيهِمُ العَذابَ ، ثُمّ قالَ تباركَ و تعالى : خافوني و اجْتَرَأتُم ؟! .
 مردمى گناهان بسيار كردند و بر اثر آن هراسان شدند و [از عذاب خدا ]سخت بيمناك گشتند . عدّه اى آمدند و گفتند : گناهان شما به گردن ما . پس خداوند عزّ و جلّ بر آنان عذاب فرستاد و آن گاه خداوند متعال فرمود : آنان از من ترسيدند ، و شما گستاخى كرديد؟!

رفتار مناسب در هنگام ترس از چيزى

امام على عليه السلام :

 إذا خِفْتَ صُعوبَةَ أمْرٍ فاصْعُبْ لَهُ يَذِلَّ لكَ ، و خادِعِ الزَّمانَ عَن أحْداثِهِ تَهُنْ علَيكَ .
هرگاه از سختى كارى ترسيدى در برابر آن سرسختى نشان ده ، رامت مى شود، و در برابر حوادث روزگار چاره انديشى كن ، بر تو آسان مى شوند .

امام على عليه السلام :

إذا هِبْتَ أمْرا فقَعْ فيهِ ، فإنّ شِدَّةَ تَوقّيهِ أعْظَمُ مِمّا تَخافُ مِنهُ .
هر گاه از كارى ترسيدى خود را به كام آن بينداز ؛ زيرا ترس از آن كار زيانبارتر از اقدام به آن كار است .

گوناگون

امام على عليه السلام :

 مَن لَم يُخِفْ أحَدا لَم يَخَفْ أبدا .
هركه كسى را نترساند هرگز نترسد .

امام صادق عليه السلام :

إذا دَخَلتَ مَدْخَلاً تَخافُهُ فاقْرَأ هذهِ الآيةَ: «رَبِّ أدْخِلْني مُدْخَلَ صِدْقٍ و أخْرِجْني مُخْرَجَ صِدْقٍ و اجْعَلْ لي مِن لَدُنْكَ سُلْطانا نَصيرا» .حديث ، فإذا عايَنْتَ الّذي تَخافُهُ فاقْرَأ آيةَ الكُرْسِيِّ .
 هرگاه وارد جايى شدى كه مى ترسى، اين آيه را بخوان : «ربّ ادخلنى مدخل صدق و اخرجنى مخرج صدق و اجعل لى من لدنك سلطاناً نصيراً (پروردگارا! مرا به ورودگاه راستين وارد و از خروجگاه راستين خارج كن و از جانب خويش ، قدرتى ياريگر برايم قرار بده)» و هرگاه كسى را كه از او مى ترسى ديدى آية الكرسى بخوان .

امام رضا عليه السلام :

مَن لَم يَخَفِ اللّه َ في القَليلِ لَم يَخَفْهُ في الكَثيرِ .
 كسى كه در [گناهِ] اندك از خدا نترسد در [گناهِ] بسيار هم از او نمى ترسد .

میزان الحکمه،جلد سوم.