علل دست‏‌درازی کودکان به اموال دیگران

نوشته زیر برگرفته از کتاب «نسیم مهر» (متن پیاده شده برنامه پرسش و پاسخ رادیویی استاد حسین دهنوی) می باشد.

سؤال: چرا کودکان به اموال دیگران دست‏‌درازی می‏‌کنند؟

پاسخ:
متأسفانه برخی از والدین، هنگام مواجهه با این مسأله (دست درازی کودک به اموال دیگران) بی‏‌درنگ بر او برچسب دزد می‏‌زنند و او را به شدت توبیخ می‏‌کنند.
لازم است تأکید کنم که تا اطمینان نیافته‏‌اید شی‏‌ء گم شده را فرزندتان برداشته است، عکس‏‌العمل نشان ندهید. در موارد بسیاری پس از توبیخ کودک، شی‏‌ء گم شده پیدا شده است.

علل دست‏‌درازی کودکان:

1. جلب توجه:
کودک سه ماه است به مدرسه رفته؛ ولی توجهی از سوی اولیای مدرسه به او نشده است. وسیله‏‌ای از دوستش را بر می‏‌دارد و بعد خود را به دفتر مدرسه معرفی می‏‌کند تا توبیخ شود و مورد توجه قرار گیرد.
به اولیای خانه و مدرسه توصیه می‏‌کنم به کودکان توجه کنند تا نیاز فطری آنان به جلب توجه کمتر شود و مجبور نشوند از راه‏‌های ناپسند، خود را نشان دهند.
2. انتقام‏‌جویی:
مهین و شهین دو خواهرند. مهین که بزرگ ‏‌تر است، شهین را کتک زده. شهین چون توان مقابله به مثل را ندارد، ساعت مهین را بر می‏‌دارد و بعد به پدر اطلاع می‏‌دهد که مهین ساعتش را گم کرده است تا توبیخ شود و بدین شکل از او انتقام بگیرد و پس از انتقام‏‌جویی، ساعت را به جای اولش باز می‏‌گرداند.
در مواجهه با این پدیده باید به کودک درس انصاف داد؛ یعنی که نمی‏‌تواند برای انتقام‏‌جویی، از شیوه‏‌های غیر انسانی استفاده کند.
3. پیشی گرفتن از رقیب:
حمید و سعید، دو رقیب درسی هستند. زنگ املا است. معلم املا را آغاز می‏‌کند. حمید خودکار سعید را بر می‏‌دارد تا چند لحظه عقب بماند و آرامش خود را از دست بدهد و نمره‏‌اش از حمید کمتر شود. طبیعی است که پس از رسیدن به مقصود، خودکار سعید را به جای اولش بر می‏‌گرداند.
در مواجهه با این رفتار، باید به حمید آموخت که با دوست و رقیب خود باید رقابت مثبت داشته باشد؛ و گرنه رشد او و نمره‏‌ی بهترش، ارزشی نخواهد داشت.
4. همرنگی با دیگران:
پدر برای فرزند خود، جامدادی گران قیمت و منحصر به فردی می‏‌خرد. کودک به مدرسه می‏‌رود و همسالان به جهت جذابیت آن، دور و برش را می‏‌گیرند و به وی اظهار علاقه می‏‌کنند؛ اما پس از چند روز، چون تافته‏‌ی جدا بافته‏‌ای است، ترکش می‏‌کنند. دانش‏‌آموز احساس می‏‌کند با دیگران همرنگ نیست؛ بدین جهت، جامدادی متعارف یکی از همسالان را بر می‏‌دارد تا با دیگران همرنگ شود و همسالان، به او نیز توجه کنند.
به والدین عزیز توصیه می‏‌شود در خرید وسایل مورد نیاز کودک، عرف همسالان او را در نظر بگیرند و پا را فراتر نگذارند.
5. انحصار طلبی:
کودک، هر چه می‏‌خواهد، بدون استثنا برایش تهیه می‏‌کنند. این برخورد، افزون بر این که مانع چشیدن طعم تلخ ناکامی می‏‌شود که گاهی لازم است، [1] روحیه‏‌ی انحصار طلبی را در او ایجاد می‏‌کند و گمان می‏‌کند هر چه در عالم وجود دارد، از آن او است و وسایل دیگران را بدون اجازه‏‌ی آنان بر می‏‌دارد.
6. تحمیل سلیقه‏‌ی بزرگ ‏‌ترها:
در خرید وسایل مورد نیاز کودک، سلیقه‏‌ی خود را تحمیل نکنید که در این صورت، چون آن وسیله را دوست ندارد، سراغ وسیله‏‌ی دوستش می‏‌رود.
________________________
پی نوشت:
[1] ـ فرزند شما، همیشه در خانه و تحت حمایت شما نیست و وارد اجتماعی می‏‌شود که ناکامی در آن فراوان است و اگر گاهی طعم تلخ ناکامی را نچشیده باشد، توان تحمل ناکامی‏‌های اجتماعی را نخواهد داشت.
 

منبع:
نسیم مهر جلد 1، پرسش و پاسخ تربیت کودک و نوجوان؛ حسین دهنوی