عشق از نظر احادیث

نكوهش عشق

امام على عليه السلام :

الهِجرانُ عُقوبَةُ العِشقِ
 هجران، كيفر عشق است.

( بحار الأنوار : ۷۸/۱۱/۷۰ )

امام على عليه السلام :

رُبَّ صُبابَةٍ غُرِسَت مِن لَحظَةٍ .
 اى بسا [نهال] عشقى كه از نيم نگاهى كاشته شده است.

(غرر الحكم : ۵۳۱۴ )

امام صادق عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال از عشق ـ فرمود:

 قُلوبٌ خَلَت من ذِكرِ اللّه ِ فأذاقَها اللّه ُ حُبَّ غَيرِهِ .
 دلهايى از ياد خدا تهى مى گردد و خداوند محبت غير خود را به آنها مى چشاند.

( الأمالي للصدوق : ۷۶۵/۱۰۲۹ )

فرجام عشق

امام على عليه السلام :

و مَن عَشِقَ شَيئا أعشى (أعمى) بَصَرَهُ و أمرَضَ قَلبَهُ ، فَهُوَ يَنظُرُ بِعَينٍ غَيرِ صَحيحَةٍ ، و يَسمَعُ بِاُذُنٍ غَيرِ سَميعَةٍ ، قَد خَرَقَتِ الشَّهَواتُ عَقلَهُ ، و أماتَتِ الدّنيا قَلبَهُ .
هركه شيفته چيزى شود آن چيز ديده اش را كور و دلش را بيمار گرداند؛ چنين كسى با ديده اى ناسالم مى نگرد و با گوشى ناشنوا مى شنود؛ شهوتها خرد او را از هم گسيخته و دنيا دلش را ميرانده است.

( نهج البلاغة : الخطبة ۱۰۹)

امام على عليه السلام :

إنَّكَ إن أطَعتَ هَواكَ أصَمَّكَ و أعماكَ ، و أفسَدَ مُنقَلَبَكَ و أرداكَ .
 اگر از هوس خويش فرمان برى، تو را كر و كور گرداند و بازگشتگاه (آينده و فرداى قيامت) تو را تباه سازد و به هلاكتت افكند.

( غرر الحكم : ۳۸۰۷ )

امام على عليه السلام :

الهَوى شَريكُ العَمى .
 هوا و هوس، شريك كورى [چشم و دل] است.

پاداش عاشق پاكدامن

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن عَشِقَ فعَفَّ ثُمَّ ماتَ ، ماتَ شَهيدا .
هر كه عاشق شود و خود را پاك نگه دارد و با اين حال بميرد، شهيد مرده است.

( كنز العمّال : ۶۹۹۹ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن عَشِقَ فكَتَمَ و عَفَّ فماتَ فَهُوَ شَهيدٌ .
 هر كه عاشق شود و عشق خويش را كتمان كند و پاكدامنى ورزد و با اين حال بميرد، او شهيد است.

( كنز العمّال : ۷۰۰۰ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن عَشِقَ و كَتَمَ و عَفَّ و صَبَرَ ، غَفَرَ اللّه ُ لَهُ و أدخَلَهُ الجَنَّةَ .
هر كه عاشق شود و عشق خود را بپوشاند و پاكدامنى ورزد و صبورى كند، خداوند او را بيامرزد و به بهشت برد.

امام على عليه السلام :

ما المُجاهِدُ الشَّهيدُ في سَبيلِ اللّه ِ بِأعظَمَ أجرا مِمَّن قَدَرَ فعَفَّ .
 كسى كه در راه خدا جهاد كند و به شهادت رسد، اجرش بيشتر از آن كسى نيست كه بتواند گناه كند و عفّت ورزد.

عشق به خدا

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : خداوند عزّ و جلّ مى فرمايد:

إذا كانَ الغالِبُ عَلَى العَبدِ الاشتِغالَ بي جَعَلتُ بُغيَتَهُ و لَذَّتَهُ في ذِكري ، فإذا جَعَلتُ بُغيَتَهُ و لَذَّتَهُ في ذِكري عَشِقَني و عَشِقتُهُ ، فإذا عَشِقَني و عَشِقتُهُ رَفَعتُ الحِجابَ فيما بَيني و بَينَهُ ، و صَيَّرتُ ذلكَ تَغالُبا عَلَيهِ ، لا يَسهو إذا سَها النّاسُ .
هرگاه اشتغالِ به من بر جان بنده غالب آيد، خواهش و لذّت او را در ياد خودم قرار دهم و چون خواهش و لذّتش را در ياد خودم قرار دهم عاشق من گردد و من نيز عاشق او. و چون عاشق يكديگر شديم پرده ميان خود و او را بالا زنم و آن [مشاهده جلال و جمال خود ]را بر جان او مسلّط گردانم، به طورى كه وقتى مردم دچار سهو و اشتباه مى شوند، او دستخوش سهو نمى شود.

( كنز العمّال : ۱۸۷۲ )

میزان الحکمه،جلد هفتم.