عزت در احادیث

كسى كه عزّت، همه، از آنِ اوست

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در دعا ـ گفت :

يا مَن هُوَ رَبٌّ بِلا وَزيرٍ ، يا مَن هُوَ عَزيزٌ بِلا ذُلٍّ ، يا مَن هُوَ غَنِيٌّ بِلا فَقرٍ .
 اى خداوندگارِ بى دستيار، اى عزيزِ بدور از ذلّت، اى بى نيازِ به دور از فقر.

امام على عليه السلام :

كُلُّ عَزيزٍ داخِلٍ تَحتَ القُدرَةِ فَذَليلٌ .
هر عزيزى كه زير قدرت و سلطه اى باشد، ذليل است.

امام حسين عليه السلام ـ در دعاى عرفه ـ گفت :

 يا مَن خَصَّ نَفسَهُ بِالسُّمُوِّ و الرِّفعَةِ ، و أولِياؤهُ بِعِزِّهِ يَعتَزّونَ ، يا مَن جَعَلَت لَهُ المُلوكُ نِيرَ المَذَلَّةِ عَلى أعناقِهِم فَهُم مِن سَطَواتِهِ خائفونَ .
 اى كسى كه بلند مرتبگى و رفعت را ويژه خود گردانيده و دوستانش به عزّت او عزّتمندند؛ اى كسى كه شهرياران، يوغ مذلّت در برابر او را به گردن خويش افكنده اند و از صولت او ترسانند.

كسى كه عزّت و ذلّت به دست اوست

امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه «بگو: اى پروردگار دارنده مُلك···» و در پاسخ به اين پرسش كه آيا خداوند به بنى اميّه مُلك و شهريارى داد ـ فرمود : 

لَيسَ حَيثُ تَذهَبُ إلَيهِ ، إنَّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ آتانا المُلكَ و أخَذَتهُ بَنو اُمَيَّةَ ؛ بِمَنزِلَةِ الرَّجُلِ يَكونُ لَهُ الثَّوبُ فيَأخُذُهُ الآخَرُ ، فلَيسَ هُوَ لِلّذي أخَذَهُ .
چنان نيست كه تو فكر مى كنى. [بلكه ]خداوند عزّ و جلّ مُلك و حكومت را به ما داد اما بنى اميّه آن را گرفتند. مانند اين كه كسى جامه اى داشته باشد و ديگرى آن را از او [به زور ]بگيرد. اين جامه از آنِ كسى نيست كه آن را [به زور ]گرفته است.

عزّت از آن خدا و رسول او و مؤمنان است

امام حسن عليه السلام ـ وقتى به ايشان گفته شد: در تو نخوت است! ـ فرمود :

فيكَ عَظَمَةٌ ! ـ : لا بَل فِيَّ عِزَّةٌ ، قالَ اللّه ُ تَعالى : «و للّه ِِ العِزَّةُ و لِرَسولِهِ و لِلمُؤمِنينَ» .
 نه، بلكه در من عزّت است. خداوند متعال فرموده است: «و عزّت از آن خدا و رسول او و مؤمنان است».

امام باقر عليه السلام :

 إنَّ اللّه َ تَبارَكَ و تَعالى أعطَى المُؤمِنَ ثَلاثَ خِصالٍ : العِزَّ في الدّنيا و الآخِرَةِ ، و الفَلجَ في الدّنيا و الآخِرَةِ ، و المَهابَةَ في صُدورِ الظّالِمينَ .
 خداوند تبارك و تعالى سه خصلت به مؤمن عطا فرموده است: عزّت در دنيا و آخرت، رستگارى در دنيا و آخرت و هيبت در سينه هاى ستمگران.

امام صادق عليه السلام :

إنَّ اللّه َ فَوَّضَ إلَى المُؤمِنِ اُمورَهُ كُلَّها ، و لَم يُفَوِّضْ إلَيهِ أن يَكونَ ذَليلاً ، أ مَا تَسمَعُ اللّه َ تَعالى يَقولُ : «و للّه ِِ العِزَّةُ···» ؟ ! فالمُؤمِنُ يَكونُ عَزيزا و لا يَكونُ ذَليلاً ، إنَّ المُؤمِنَ أعَزُّ مِنَ الجَبَلِ ؛ لأِنَّ الجَبَلَ يُستَقَلُّ مِنهُ بِالمَعاوِلِ ، و المُؤمِنُ لا يُستَقَلُّ مِن دينِهِ بِشَيءٍ .
 خداوند اختيار همه كارها را به مؤمن داده اما اين اختيار را به او نداده است كه ذليل باشد. مگر نشنيده اى كه خداوند متعال مى فرمايد: «و عزّت از آنِ خداست···»؟ پس، مؤمن عزيز است و ذليل نيست. مؤمن از كوه نيرومندتر است؛ زيرا از كوه با ضربات تيشه كم مى شود، اما با هيچ وسيله اى از دين مؤمن نمى توان كاست.

كسى كه از غير خدا عزّت جويد

امام على عليه السلام :

مَنِ اعتَزَّ بِغَيرِ اللّه ِ أهلَكَهُ العِزُّ .
 هر كه عزّت را از جز خدا بجويد، آن عزّت او را هلاك گرداند.

امام على عليه السلام : 

العَزيزُ بِغَيرِ اللّه ِ ذَليلٌ
عزيزِ غير خدايى ذليل است.

امام على عليه السلام :

اِعلَمْ أنَّهُ لا عِزَّ لِمَن لا يَتَذَلَّلُ للّه ِِ ، و لا رِفعَةَ لِمَن لا يَتَواضَعُ للّه ِِ .
 بدان كه عزّتمند نيست كسى كه در برابر خدا ذليل نباشد و بلندى نيابد كسى كه در برابر خدا افتادگى نورزد.

امام على عليه السلام ـ در وصف شيطان ـ فرمود :

 اِعتَرَتهُ الحَمِيَّةُ ، و غَلَبَت عَلَيهِ الشِّقوَةُ ، و تَعَزَّزَ بِخِلقَةِ النّارِ ، وَ استَوهَنَ خَلقَ الصَّلصالِ .
تعصب او را فرا گرفت و بدبختى بر وى چيره گشت و به اين كه از آتش آفريده شده است مغرور شد و تكبّر ورزيد و آدم را براى اين كه از پاره اى گِلِ خشكيده آفريده شده بود، خوار شمرد.

امام على عليه السلام : 

اُوصيكُم بِالرَّفضِ لِهذِه الدّنيا التّارِكَةِ لَكُم و إن لَم تُحِبّوا تَركَها ··· فلا تَنافَسوا في عِزِّ الدّنيا و فَخرِها ··· فإنَّ عِزَّها و فَخرَها إلى انقِطاعٍ .
شما را به رها كردن اين دنيا توصيه مى كنم؛ دنيايى كه شما را رها مى كند هر چند رها كردن آن را دوست نداشته باشيد··· پس، در عزّت دنيا و افتخارات آن رقابت نكنيد··· زيرا عزّت و افتخارات دنيا از بين رفتنى است.

امام على عليه السلام ـ در وصف دنيا ـ فرمود :

حالُها انتِقالٌ ، و وَطأتُها زِلزالٌ ، و عِزُّها ذُلٌّ ، و جِدُّها هَزلٌ ، و عُلوُها سُفْلٌ .
دنيا كارش دگرگونى و جا به جايى است و جايگاهش لرزان و عزّتش خوارى و كارهاى جدّيش شوخى و بلنديش پستى است.

تفسير عزّت

امام على عليه السلام :

حُسنُ خُلقِ المُؤمِنِ مِنَ التَّواضُعِ ···، و عِزُّه تَركُ القالِ و القيلِ .
خوش خويى مؤمن از فروتنى است ··· و عزّتش در رها كردن گويه ها و وا گويه هاست.

امام على عليه السلام :

لا عِزَّ أرفَعُ مِنَ الحِلمِ .
 هيچ عزّتى بالاتر از بردبارى نيست.

امام على عليه السلام :

و لا عِزَّ كَالحِلمِ .
 عزّتى چون بردبارى نيست.

امام على عليه السلام : 

العِزُّ إدراكُ الانتِصارِ .
عزّت، در رسيدن به انتقام است (همين كه به آن مرحله از توانايى رسيد كه بتواند انتقام بگيرد، همين براى عزّت و غلبه او كافى است و نياز نيست كه انتقام بكشد).

امام زين العابدين عليه السلام : 

طاعَةُ وُلاةِ الأمرِ تَمامُ العِزِّ .
فرمان بردن از فرمانروايان [الهى] كمال عزّت است.

امام صادق عليه السلام :

العِزُّ أن تَذِلَّ لِلحَقِّ إذا لَزِمَكَ .
عزّت آن است كه هر گاه با حق رو به رو شدى، در برابر آن خوار باشى.

امام صادق عليه السلام : 

الصِّدقُ عِزٌّ ، و الجَهلُ ذُلٌّ .
راستى، عزّت است و نادانى، ذلّت.

امام صادق عليه السلام :

شَرَفُ المُؤمِنِ صَلاتُهُ بِاللَّيلِ ، و عِزُّهُ كَفُّ الأذى عَنِ النّاسِ .
 شرافت مؤمن در نماز شب خواندن اوست و عزّتش در آزار نرساندن به مردم.

موجبات عزّت

بحار الأنوار: خداوند متعال به داود عليه السلام وحى فرمود:

يا داوودُ ، إنّي ··· وَضَعتُ العِزَّ في طاعَتي ، و هُم يَطلُبونَهُ في خِدمَةِ السُّلطانِ فلا يَجِدونَهُ
اى داود! من ··· عزّت را در طاعت از خود قرار دادم، ولى مردم آن را در خدمت به سلطان جستجو مى كنند و از اين رو نمى يابندش.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّ اللّه َ تَعالى يَقولُ كُلَّ يَومٍ : أنا رَبُّكُمُ العَزيزُ ، فمَن أرادَ عِزَّ الدّارَينِ فَلْيُطِعِ العَزيزَ
 خداوند متعال هر روز مى فرمايد: من پروردگار عزّتمند شما هستم؛ پس هر كه خواهان عزّت دو جهان است بايد كه از عزّتمند فرمان برد.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن أرادَ أن يَكونَ أعَزَّ النّاسِ فَلْيَتَّقِ اللّه َ عَزَّ و جلَّ
 هر كه مى خواهد عزيزترين مردم باشد، بايد از خداوند عزّ و جلّ پروا داشته باشد.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ خطاب به ابو امامه ـ فرمود :

أعِزَّ أمرَ اللّه ِ يُعِزَّكَ اللّه ُ .
كار خدا را عزيز شمار تا خداوند تو را عزيز گرداند.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

التَّذَلُّلُ لِلحَقِّ أقرَبُ إلَى العِزِّ مِنَ التَّعَزُّزِ بِالباطِلِ .
خوار بودن در برابر حق به عزّت نزديكتر است، تا عزّت يافتن به وسيله باطل.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن أذَلَّ نَفسَهُ في طاعَةِ اللّه ِ فهُوَ أعَزُّ مِمَّن تَعَزَّزَ بِمَعصِيَةِ اللّه ِ .
كسى كه خود را در طاعت خدا خوار گرداند، عزيزتر از كسى است كه با نافرمانى خدا به عزّت رسد.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 مَن عَفا مِن مَظلِمَةٍ أبدَلَهُ اللّه ُ بِها عِزّا في الدّنيا و الآخِرَةِ .
هر كس از ظلمى كه به او شده است در گذرد، خداوند به جاى آن در دنيا و آخرت او را عزيز گرداند.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

ثَلاثَةٌ لا يَزيدُ اللّه ُ بِهِنَّ إلاّ خَيرا: التَّواضُع لا يَزيدُ اللّه ُ بِهِ إلاّ ارتِفاعا ، و ذِلُّ النَّفسِ لا يَزيدُ اللّه ُ بِهِ إلاّ عِزّا ، و التَّعَفُّفُ لا يَزيدُ اللّه ُ بِهِ إلاّ غِنىً .
سه چيز است كه خداوند به سبب آنها جز بر خير و خوبى نمى افزايد: افتادگى، كه خداوند به سبب آن جز بلند مرتبگى نمى افزايد، شكسته نفسى، كه خداوند به سبب آن جز عزّت نمى افزايد و مناعت طبع، كه خداوند به سبب آن جز توانگرى نمى افزايد.

امام على عليه السلام :

مَن أرادَ الغِنى بِلا مالٍ ، و العِزَّ بِلا عَشيرَةٍ ، و الطّاعَةَ بِلا سُلطانٍ ، فَلْيَخرُجْ مِن ذُلِّ مَعصِيَةِ اللّه ِ إلى عِزِّ طاعَتِهِ ؛ فإنَّهُ واجِدٌ ذلكَ كُلَّهُ .
 هر كه مى خواهد بدون داشتن مال و ثروت، بى نياز باشد و بدون داشتن ايل و تبار، عزتمند و بدون برخوردارى از قدرت، فرمانش برده شود، پس بايد از خوارى معصيت خدا به عزّت طاعت او در آيد؛ در اين صورت، همه آنها را مى يابد.

امام على عليه السلام :

إذا طَلَبتَ العِزَّ فَاطلُبْهُ بِالطّاعَةِ .
 هر گاه جوياى عزّت هستى آن را با طاعت [از خدا] بجوى.

امام على عليه السلام :

لا عِزَّ كالطّاعَةِ .
هيچ عزّتى چون طاعت [از خدا ]نيست.

امام على عليه السلام : 

لا كَرَمَ أعَزُّ مِنَ التَّقوى .
هيچ كرامتى عزّت بخش تر از تقوا نيست.

امام على عليه السلام :

لا عِزَّ أعَزُّ مِنَ التَّقوى
هيچ عزّتى بالاتر از تقوا نيست.

امام على عليه السلام :

اُوصيكُم عِبادَ اللّه ِ بِتَقوَى اللّه ِ ··· وَ اعتَصِموا بِحَقائقِها ، تَؤلْ بِكُم إلى أكنانِ الدَّعَةِ ، و أوطانِ السَّعَةِ ، و مَعاقِلِ (مَناقِلِ) الحِرزِ ، و مَنازِلِ (مَنالِ) العِزِّ .
 اى بندگان خدا شما را به تقواى الهى سفارش مى كنم ··· به حقايق آن چنگ زنيد تا شما را به پناهگاههاى آسايش و جايگاههاى رفاه و حصارهاى محافظ و منزلهاى عزّت برساند.

امام على عليه السلام ـ در مناجات ـ گفت :

إلهي كَفى لي عِزّا أن أكونَ لَكَ عَبدا ، و كَفى بي فَخرا أن تَكونَ لي رَبّا .
 الهى! همين عزّت مرا بس كه بنده تو هستم و همين افتخار مرا بس كه تو خداوندگار من هستى.

امام على عليه السلام :

العِزَّ مَعَ اليَأسِ .
 عزّت، با قطع طمع همراه است.

امام على عليه السلام :

ألا إنَّهُ مَن يُنصِفُ النّاسَ مِن نَفسِهِ لَم يَزِدْهُ اللّه ُ إلاّ عِزّا .
 بدانيد كه هر كس با مردم به انصاف رفتار كند، خداوند جز بر عزّت او نيفزايد.

امام على عليه السلام :

الشَّجاعَةُ أحَدُ العِزَّينِ ، الفِرارُ أحَدُ الذُلَّينِ .
شجاعت يكى از دو عزّت است و گريختن [از رزمگاه] يكى از دو ذلّت.

امام على عليه السلام :

 مَن سَلا عَن مَواهِبِ الدّنيا عَزَّ .
هركه از دَهِشهاى دنيا دست شست، عزّت يافت.

امام على عليه السلام :

القَناعَةُ تُؤَدّي إلَى العِزِّ .
قناعت به عزّت مى انجامد.

امام على عليه السلام :

مَن قَنَعَت نَفسُهُ عَزَّ مُعسِرا، مَن شَرِهَت نَفسُهُ ذَلَّ موسِرا .
 هر كه روحيه اى قانع داشته باشد، در عين تنگدستى عزيز است و هر كه روحيه اى سيرى ناپذير داشته باشد، در عين توانگرى ذليل است.

امام على عليه السلام :

اِقنَعْ تَعِزَّ .
 قانع باش تا عزيز گردى.

امام على عليه السلام :

فَرَضَ اللّه ُ ··· و الجِهادَ عِزّا لِلإسـلامِ .
خداوند··· جهاد را براى عزّت بخشيدن به اسلام واجب فرمود.

امام على عليه السلام ـ در وصف پيامبر صلى الله عليه و آله ـ فرمود :

ثُمّ أنزَلَ عَلَيهِ الكِتابَ نورا لا تُطفَأُ مَصابيحُهُ ··· و تِبيانا لا تُهدَمُ (لا تَنهَدِمُ) أركانُهُ، و شِفاءً لا تُخشى أسقامُهُ، و عِزّا لا تُهزَمُ أنصارُهُ ، و حَقّا لا تُخذَلُ أعوانُهُ ··· جَعَلَهُ اللّه ُ رِيّا لِعَطَشِ العُلَماءِ ، و رَبيعا لِقُلوبِ الفُقَهاءِ··· و مَعقِلاً مَنيعا ذُروَتُهُ، و عِزّا لِمَن تَوَلاّهُ .
 آن گاه قرآن را بر او فرو فرستاد كه نورى است كه چراغهايش خاموش نمى شود··· و بناى روشنگرى است كه پايه هايش ويران نمى گردد و شفا و درمانى است كه ترس از بيماريهاى آن نمى رود و عزّتى است كه هوا دارانش شكست نمى خورند و حقّى است كه يارانش تنها گذاشته نمى شوند··· خداوند آن را سيراب كننده عطشِ دانشوران قرار داده است و بهارِ دلهاى فهميدگان ··· و پناهگاهى كه ستيغ آن دست نا يافتنى است و براى كسى كه آن را سرپرست خود گيرد، مايه عزّت مى باشد.

امام على عليه السلام :

و العَرَبُ اليَومَ و إن كانوا قَليلاً ، فهُم كَثيرونَ بِالإسلامِ ، عَزيزونَ بِالاجتِماعِ .
 امروز عرب، گر چه اندك شمارند، ولى به سبب اسلام فراوانند و به خاطر اتحاد و همبستگى عزيز و نيرومندند.

امام باقر عليه السلام :

اليَأسُ مِمّا في أيدي النّاسِ عِزُّ للمُؤمِنِ في دِينِهِ، أ وَ ما سَمِعتَ قَولَ حاتِمٍ:إذا ما عَزَمتَ اليَأسَ ألْفَيتَهُ الغِنى إذا عَرَفَتْهُ النَّفسُ، و الطَّمَعُ الفَقرُ .
 چشم نداشتن به دست مردم موجب عزّت دينى مؤمن است. آيا اين سخن حاتم را نشنيده اى كه: هر گاه به چشم بركندن [از دست مردم] مصمم شدى و جانت با آن آشنا شد، آن را بى نيازى خواهى يافت و طمع را فقر و نيازمندى.

امام باقر عليه السلام : 

الغَناءُ و العِزُّ يَجولانِ في قَلبِ المُؤمِنِ ، فإذا وَصَلا إلى مَكانٍ فيهِ التَّوَكُّلُ أوطَناهُ
توانگرى و عزّت در دل مؤمن مى چرخند و چون به نقطه اى كه در آن توكّل است رسيدند، در همان جا مستقر مى شوند.

امام باقر عليه السلام :

مَن صَبَرَ عَلى مُصيبَةٍ زادَهُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ عِزّا عَلى عِزِّه ، و أدخَلَهُ جَنَّتَهُ مَعَ مُحَمَّدٍ و أهلِ بَيتِهِ صلى الله عليه و آله .
هركه در برابر مصيبتى شكيبايى ورزد، خداوند عزّ و جلّ بر عزّتش بيفزايد و او را در بهشتِ خود، با محمّد و خاندان او عليهم السلام در آورد.

امام باقر عليه السلام :

ثَلاثٌ لا يَزيدُ اللّه ُ بِهِنَّ المَرءَ المُسلِمَ إلاّ عِزّا : الصَّفحُ عَمَّن ظَلَمَهُ ، و إعطاءُ مَن حَرَمَهُ ، و الصِّلَةُ لِمَن قَطَعَهُ .
سه چيز است كه خداوند به واسطه آنها جز بر عزّت انسان مسلمان نمى افزايد: گذشت كردن از كسى كه به او ستم كرده است، بخشيدن به كسى كه از [دادن چيزى به] او دريغ كرده است و پيوستن به كسى كه از او بريده است.

امام صادق عليه السلام :

ثَلاثَةٌ اُقسِمُ بِاللّه ِ أنَّها الحَقُّ : ما نَقَصَ مالٌ مِن صَدَقَةٍ و لا زَكاةٍ ، و لا ظُلِمَ أحَدٌ بِظُلامَةٍ فقَدَرَ أن يُكافِيَ بِها فكَظَمَها إلاّ أبدَلَهُ اللّه ُ مَكانَها عِزّا ، و لا فَتَحَ عَبدٌ عَلى نَفسِهِ بابَ مَسألَةٍ إلاّ فُتِحَ عَلَيهِ بابُ فَقرٍ
سه چيز است كه، به خدا قسم، حقّند: هيچ ثروتى بر اثر پرداخت صدقه و زكات كم نشد، در حق هيچ كس ستمى نشد كه بتواند تلافى كند، اما خويشتندارى ورزيد مگر اين كه خداوند عوض آن به او عزّت داد و هيچ بنده اى دَرِ نياز خواهى و خواهشى را به روى خود نگشود مگر اين كه درى از فقر و نيازمندى به رويش گشوده گشت.

امام صادق عليه السلام :

مَن أرادَ عِزّا بِلا عَشيرَةٍ ، و غِنىً بِلا مالٍ ، و هَيبَةً بِلا سُلطانٍ ، فَلْيُنقَلْ مِن ذُلِّ مَعصِيَةِ اللّه ِ إلى عِزِّ طاعَتِهِ .
هر كه مى خواهد بى آن كه ايل و تبارى داشته باشد عزتمند باشد و بدون آن كه مال و ثروتى داشته باشد بى نياز باشد و بدون آن كه قدرتى داشته باشد هيبت و شكوه داشته باشد، بايد از خوارى معصيت خدا به عزّت طاعت او در آيد.

امام صادق عليه السلام :

 مَن أخرَجَهُ اللّه ُ مِن ذُلِّ المَعاصي إلى عِزِّ التَّقوى ، أغناهُ اللّه ُ بِلا مالٍ ، و أعَزَّهُ بِلا عَشيرَةٍ ، و آنَسَـهُ بِلا بَشَرٍ .
هر كس كه خداوند او را از خوارى گناهان به عزّتِ پرهيزگارى در آورد، او را بى نياز گرداند، بى آن كه ثروتى داشته باشد و عزيز و قدرتمندش كند، بى آن كه ايل و تبارى داشته باشد و از تنهايى به درش آورد، بى آن كه كسى با او همدم شود.

امام صادق عليه السلام :

لا يَزالُ العِزُّ قَلِقا حتّى يَأتِيَ دارا قَدِ استَشعَرَ أهلُها اليَأسَ مِمّا في أيدي النّاسِ فَيوطِنَها .
عزّت پيوسته بى قرارى مى كند، تا آن كه به خانه اى در آيد كه اهل آن چشم طمع به دست مردم نداشته باشند و در آن جا مستقر مى شود.

امام صادق عليه السلام :

ما مِن عَبدٍ كَظَمَ غَيظا إلاّ زادَهُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ عِزّا في الدّنيا و الآخِرَةِ
 هيچ بنده اى خشم خود را فرو نخورد، مگر اين كه خداوند عزّ و جلّ بر عزّت او در دنيا و آخرت افزود.

امام صادق عليه السلام :

مَن بَرِئَ مِنَ الشَّرِّ نالَ العِزَّ .
هر كه از بدى پاك شد، به عزّت دست يافت.

امام كاظم عليه السلام ـ خطاب به مردى كه عرض كرد: به من سفارشى فرماييد ـ فرمود :

أوصِني ـ : اِحفَظْ لِسانَكَ تَعِزَّ ، و لا تُمَكِّنِ النّاسَ مِن قِيادِكَ فتَذِلَّ رَقبَتُكَ .
زبانت را نگه دار تا عزيز گردى و زمام اختيار خودت را به دست مردم مسپار، كه ذليل مى شوى.

امام عسكرى عليه السلام : 

ما تَرَكَ الحَقَّ عَزيزٌ إلاّ ذَلَّ ، و لا أخَذَ بِهِ ذَليلٌ إلاّ عَزَّ .
هيچ عزّتمندى حقّ را فرو نگذاشت مگر اين كه به ذلّت افتاد، و هيچ ذليل و ناتوانى حق را نگرفت مگر اين كه عزيز و نيرومند شد.

لقمان عليه السلام ـ در اندرز به فرزندش ـ فرمود :

إن أردتَ أن تَجمَعَ عِزَّ الدّنيا فَاقطَعْ طَمَعَكَ مِمّا في أيدي النّاسِ ؛ فإنَّما بَلَغَ الأنبِياءُ و الصِّدِّيقونَ ما بَلَغوا بِقَطعِ طَمَعِهِم .
 اگر مى خواهى عزّت دنيا را به دست آورى، طمع خويش را از آنچه مردم دارند، ببُر؛ زيرا پيامبران و صدّيقان، به سبب بركندن طمع خود، به آن مقامات رسيدند.

ادب دعا درخواستن عزّت

امام زين العابدين عليه السلام ـ در دعاى خود در مكارم اخلاق ـ گفت :

و أعِزَّني و لا تَبتَلِيَنّي بِالكِبرِ ··· و لا تَرفَعْني في النّاسِ دَرَجَةً إلاّ حَطَطتَني عِندَ نَفسي مِثلَها ، و لا تُحدِثْ لي عِزّا ظاهِرا إلاّ أحدَثتَ لي ذِلّةً باطِنَةً عِندَ نَفسي بِقَدرِها .
مرا عزّت بخش و به كبر و غرور مبتلايم مفرما··· و مرا در نزد مردم درجه اى بالا مبر، جز اين كه به همان اندازه در نظر خودم فرودم آورى و هيچ عزّت آشكارى برايم پديد مياور مگر اين كه به همان اندازه ذلّتى درونى در نظر خودم پديد آورى.

امام زين العابدين عليه السلام ـ در دعاى او در روز عرفه ـ گفت :

و ذَلِّلْني بَينَ يَدَيكَ ، و أعِزَّني عِندَ خَلقِكَ ، و ضَعْني إذا خَلَوتُ بِكَ ، وَ ارفَعْني بَينَ عِبادِكَ ، و أغنِني عَمَّن هُوَ غَنِيٌّ عَنّي ، و زِدْني إلَيكَ فاقَةً و فَقرا .
مرا در پيشگاه خودت خوار گردان و نزد خلقت عزيز فرما؛ مرا در خلوتِ با خودت پست گردان و در ميان بندگانت سربلند، و از كسى كه از من بى نياز است، بى نيازم گردان و بر نيازمندى و فقر من به خودت بيفزاى.

بحار الأنوار ـ در دعا ـ :

اللّهُمَّ و في صُدورِ الكافِرينَ فعَظِّمْني ، و في أعيُنِ المُؤمِنينَ فجَلِّلْني ، و في نَفسي و أهلِ بَيتي فذَلِّلْني .
 بار خدايا! مرا در سينه هاى كافران با عظمت گردان و در چشمان مؤمنان پر شكوه، و در نزد خودم و خانواده ام مرا كوچك گردان.

بحار الأنوار ـ نيز در دعا ـ :

و في نَفسي فذَلِّلْني و في أعيُنِ النّاسِ فعَظِّمْني .
مرا در نظر خودم خوار گردان و در چشم مردم بزرگ دار.

عوامل پايدارى عزّت

امام على عليه السلام : 

تَرَوَّحْ إلى بَقاءِ عِزِّكَ بِالوَحدَةِ .
با تنهايى به پايدارى عزّت خويش روى آر.

امام باقر عليه السلام :

اُطلُب بَقاءَ العِزِّ بإماتَةِ الطَّمَعِ .
 پايدارى عزّت را با ميراندن طمع بجوى.

امام صادق عليه السلام : 

حِشمَةُ الانقِباضِ أبقى لِلعِزِّ من اُنسِ التَّلاقي
تنهايى و دورى گزيدن از مردم عزّت و احترام را بيشتر نگه مى دارد تا دمخور شدن با آنان.

میزان الحکمه،جلد هفتم.