کینه از نظر احادیث

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 إذا لم تَغُلَّ اُمَّتي لم يَقُمْ لَها عَدُوٌّ أبَدا .
هرگاه امّت من نسبت به يكديگر كينه نورزند، هرگز دشمنى در برابر آنها قد علم نمى كند.

عيسى عليه السلام :

 يا عَبِيدَ السّوءِ ، تَلومُونَ الناسَ علَى الظَّنِّ و لا تَلومُونَ أنفُسَكُم علَى اليَقينِ ؟ ! يا عَبيدَ الدنيا ، تَحلِقُونَ رُؤوسَكُم و تُقَصِّرُونَ قُمُصَكُم و تُنَكِّسونَ رُؤوسَكُم و لا تَنزِعونَ الغِلَّ مِن قُلوبِكُم ؟ ! .
 اى بندگان بد! مردم را با گمان [بدى كه نسبت به آنها مى بريد ]سرزنش مى كنيد و خود را با يقين [كه به بدى خويش داريد]سرزنش نمى كنيد؟ اى بندگان دنيا! سرهايتان را مى تراشيد و پيراهنتان را كوتاه مى كنيد و سرهايتان را به زير مى افكنيد و كينه را از دلهايتان برنمى كنيد؟!

امام على عليه السلام : 

الغِلُّ داءُ القُلوبِ .
كينه، بيمارى دلهاست.

امام على عليه السلام : 

الغِلُّ بَذْرُ الشَّرِّ .
كينه، تخم بدى است.

امام على عليه السلام :

الغِلُّ يُحبِطُ الحَسَناتِ .
كينه، كارهاى نيك را از بين مى برد.

امام على عليه السلام :

أشَدُّ القُلوبِ غِلاًّ قَلبُ الحَقُودِ .
بد كينه ترين دلها، دل شخص كينه توز است.

امام على عليه السلام :

اُحصُدِ الشَرَّ مِن صَدرِ غَيرِكَ بِقَلْعِهِ مِن صَدرِكَ .
 بدى را از سينه خودت درو كن، تا آن را از سينه ديگران بركنى.

امام على عليه السلام :

قد اصطَلَحتم علَى الغِلِّ فيما بَينَكُم ، و نَبَتَ المَرعى عَلى دِمَنِكُم ، و تَصافَيتُم على حُبِّ الآمالِ ، و تَعادَيتُم في كَسبِ الأموالِ .
شما بر كينه ورزى به يكديگر همداستان شده ايد و گياهان بر روى سرگين گاه هاى (كينه هاى ديرينه) شما روييده است و در دلبستگى به آرزوها با يكديگر همداستان شده ايد و در به دست آوردن مال و ثروت، با يكديگر دشمنى مى كنيد.

امام على عليه السلام ـ در وصف فرشتگان ـ فرمود :

لم يُفَرِّقْهُم سُوءُ التَّقاطُعِ ، و لا تَولاّهُم غِلُّ التَّحاسُدِ .
كارِ زشتِ جدايى و از هم بريدن، آنان را پراكنده نساخته است و كينه ناشى از حسد ورزى، بر آنان حكمفرما نشده است.

امام على عليه السلام :

إنّي لَمِن قَومٍ لا تَأخُذُهُم في اللّه ِ لَومَةُ لائمٍ ، سِيماهُم سِيما الصِّدِّيقينَ، و كلامُهُم كلامُ الأبرارِ··· لا يستَكبِرونَ ، و لا يَعلُونَ، و لا يَغُلُّونَ ، و لا يُفسِدُونَ .
 من از آن مردمى هستم كه سرزنش هيچ سرزنشگرى آنان را از راه خدا باز نمى دارد. سيمايشان سيماى راستان است و گفتارشان گفتار نيكان··· نه گردن فرازى مى كنند، نه برترى مى جويند، نه كينه در دل مى پرورند و نه فساد مى انگيزند.

امام باقر عليه السلام ـ درباره آيه «و كينه اى را كه در سينه هاى آنان بود بر كشيديم» ـ فرمود: 

العَداوَةَ تُنزَعُ مِنهُم .
يعنى، دشمنى را از ميان آنان ريشه كن مى كند.

آنچه دل نبايد در آنها خيانت و نا راستى روا دارد

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ثلاثٌ لا يَغُلُّ .حديث علَيهِنَّ قلبُ امرئٍ مسلمٍ : إخلاصُ العَمَلِ للّه ِ ، و مُناصَحَةُ وُلاةِ الأمرِ ، و لزومُ جَماعَةِ المُسلمينَ ؛ فإنَّ دَعوَتَهُم تُحيطُ مَن وَراءَهُم
 سه چيز است كه دلِ هيچ مرد مسلمانى در آنها خيانت و نا راستى .حديث روا نمى دارد : خالص گردانيدن عمل براى خدا و خيرخواهى و صداقت نسبت به زمام داران و همراهى با جامعه مسلمانان؛ زيرا دعاى آنها، ايشان را از هر سو در ميان گرفته است

امام صادق عليه السلام :

خَطَبَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله الناسَ بِمِنى في حِجّةِ الوَداعِ في مَسجدِ الخَيفِ ، فَحَمِدَ اللّه َ و أثنى علَيهِ ، ثُمّ قالَ : ··· ثَلاثٌ لا يَغُلُّ علَيهِنّ قَلبُ امرئٍ مُسلِمٍ : إخلاصُ العَمَلِ للّه ِِ ، و النَّصيحَةُ لِأئمّةِ المُسلمينَ ، و اللُّزومُ لِجَماعَتِهِم ؛ فإنّ دَعوَتَهُم مُحيطَةٌ مِن وَرائهِم .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در مراسم مناى حجّة الوداع، در مسجد خيف، خطبه ايراد فرمود و ابتدا حمد و ثناى الهى گفت و سپس فرمود : ··· سه كار است كه دلِ هيچ مرد مسلمانى نسبت به آنها خيانت و نا راستى روا نمى دارد: خالص گردانيدن عمل براى خدا و خيرخواهى و صداقت نسبت به پيشوايان مسلمانان و همراهى با جماعت آنان؛ زيرا دعوت و رسالتشان، آنها را از هر سو در ميان گرفته است.

امام باقر عليه السلام ـ درباره آيه «هيچ پيامبرى را نسزد كه در غنايم خيانت كند···» ـ فرمود :

و صَدَقَ اللّه ُ ، لم يَكُنِ اللّه ُ لِيَجعَلَ نَبِيّا غالاًّ «و مَنْ يَغْلُلْ يَأْتِ بِما غَلَّ يَوْمَ القِيامَةِ» و مَن غَلَّ شيئا رَآهُ يَومَ القِيامَةِ فِي النارِ ، ثُمّ يُكَلَّفُ أن يَدخُلَ إلَيهِ فَيُخرِجَهُ مِن النارِ .
 خداوند راست گفت. خدا هيچ گاه شخصى را كه در غنايم خيانت كند، به پيامبرى برنمى گزيند «و هر كه خيانت كند روز قيامت چيزى را كه به خيانت بُرده است بياورد». هر كس از غنايم چيزى بدُزدد، روز قيامت آن را داخل آتش ببيند و او را مكلّف كنند كه برود و آن را از داخل آتش بيرون بياورد.

امام صادق عليه السلام : 

الغُلولُ .حديث كُلُّ شيءٍ غُلَّ عن الإمامِ ، و أكلُ مالِ اليَتيمِ شُبهَةً ، و السُّحْتُ شُبهَةٌ .
غلول عبارت است از هر چيزى كه از امام دزديده شود و خوردن مال يتيم به شبهه و خوردن حرام به شبهه.

امام صادق عليه السلام ـ به علقمه ـ فرمود :

إنَّ رِضا الناسِ لا يُملَكُ و ألسِنَتَهُم لا تُضبَطُ ··· أ لم يَنسُبُوهُ [ يَعنِي النبيَّ صلى الله عليه و آله ]يَومَ بَدرٍ إلى أنّهُ أخَذَ لِنفسِهِ مِنَ المَغنَمِ قَطيفَةً حَمراءَ ؛ حتّى أظهَرَهُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ علَى القَطيفَةِ و بَرَّأ نَبيَّهُ صلى الله عليه و آله مِن الخِيانَةِ ، و أنزَلَ بذلكَ .حديث في كتابِهِ : «و ما كانَ لِنبيٍّ أن يَغُلَّ ···» .
 مردم را نمى توان راضى كرد و جلو زبان آنها را نمى توان گرفت··· مگر در جنگ بدر به پيامبر نسبت ندادند كه رو انداز قرمز رنگى از غنايم را مخفيانه براى خودش برداشته است، تا آن كه خداوند عزّ و جلّ به پيامبرش نشان داد كه آن رو انداز كجاست و او را از خيانت مبرّا ساخت و در اين باره اين آيه را نازل فرمود كه : «هيچ پيامبرى را نسزد كه خيانت كند···».

الدرّ المنثور ـ به نقل از ابن عباس ـ : آيه «و هيچ پيامبرى را نسزد كه خيانت كند» درباره رو انداز قرمز رنگى نازل شد كه روز بدر ناپديد گشت و بعضى افراد گفتند : شايد پيامبر خدا صلى الله عليه و آله آن را برداشته باشد. پس، خداوند اين آيه را نازل فرمود :

«و ما كانَ لِنبيٍّ أن يَغُلَّ »
«هيچ پيامبرى نسزد كه خيانت كند ···».

الترغيب و الترهيب : روز خيبر عده اى از اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله آمدند و عرض كردند : فلان كس شهيد شد، فلان كس شهيد شد، فلان كس شهيد شد، تا آن كه به نام مردى رسيدند و گفتند : فلانى هم شهيد شد. در اين هنگام پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود :

كَلاّ ، إنّي رَأيتُهُ فِي النارِ في بُردَةٍ غَلَّها ، أو عَباءَةٍ غَلَّها .
 نه، من او را به سبب كِش رفتن بُردى يا عبايى از غنايم، در آتش ديدم.

الترغيب و الترهيب : سفره چرمينى از غنايم خدمت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله آوردند و عرض كردند: اى پيامبر خدا! اين مال شما باشد تا با آن براى خود سايه بانى كنيد. حضرت فرمود :

أ تُحِبُّونَ أن يَستَظِلَّ نَبيُّكُم بِظِلٍّ مِن نارٍ ؟ ! .
آيا دوست داريد كه پيامبرتان در سايبانى از آتش سايه گيرد؟

میزان الحکمه،جلد هشتم.