فریفتگی و غفلت در احادیث

نكوهش فريفتگى و غفلت

امام على عليه السلام :

 فَاتَّقُوا اللّه َ ـ عِبادَ اللّه ِ ـ تَقِيَّةَ ذِي لُبٍّ شَغَلَ التَّفَكُّرُ قَلبَهُ ، و أنصَبَ الخَوفُ بَدَنَهُ ··· و سَلَكَ أقصَدَ المَسالِكِ إلَى النَّهجِ المَطلوبِ ، و لَم تَفتِلْهُ فاتِلاتُ الغُرورِ .
 از خدا بترسيد اى بندگان خدا، همچون ترسيدن خردمندى كه تفكر دلش را مشغول كرده و ترس جسمش را رنجور ساخته است··· و راست ترين راه به سوى مقصد را در پيش گرفته است و فريبهاى باز دارنده او را [از رفتن به سوى مقصد ]باز نداشته است.

امام على عليه السلام :

سُكرُ الغَفلَةِ و الغُرورِ أبعَدُ إفاقَةً مِن سُكرِ الخُمُورِ .
مستى غفلت و فريب، ديرتر از مستى مسكرات زايل مى شود.

امام على عليه السلام :

غُرورُ الأمَلِ يُفسِدُ العَمَلَ .
 فريبندگى آرزو، عمل را تباه مى گرداند.

امام على عليه السلام :

غرورُ الجاهِلِ بِمِحالاتِ الباطِلِ .
نادان به نيرنگهاى باطل، فريب مى خورد.

امام على عليه السلام :

غُرورُ الغِنى يُوجِبُ الأشَرَ .
فريب ثروت، موجب سرمستى مى شود.

امام على عليه السلام :

 كَفى بالاغتِرارِ جَهلاً .
در نادانى انسان همين بس، كه فريب خورد.

امام على عليه السلام :

 أحمَقُ الحُمقِ الاغتِرارُ .
 بدترين حماقت، فريب خوردن است.

امام على عليه السلام :

 لا يُلفَى العاقِلُ مَغرورا .
خردمند فريب خورده يافت نشود.

امام على عليه السلام :

جِماعُ الشَّرِّ في الاغتِرارِ بِالمَهَلِ ، و الاتِّكالِ علَى العَمَلِ .
گول مهلت را خوردن و به عمل تكيه كردن، جامع همه بديهاست.

امام على عليه السلام :

جِماعُ الغُرورِ في الاستِنامَةِ إلَى العَدُوِّ .
 اعتماد كردن به دشمن، جامع فريب است.

امام على عليه السلام :

لَم يُفَكِّرْ في عَواقِبِ الاُمورِ مَن وَثِقَ بِزُورِ الغُرورِ ، و صَبا إلى زُورِ السُّرورِ .
كسى كه به دروغ فريب اعتماد كند و به دروغِ شادى بگرايد، در عواقب امور نينديشيده است.

امام على عليه السلام :

مَنِ اغتَرَّ بِالمَهَلِ اغتَصَّ بالأجَلِ .
 هر كه فريب مهلت را بخورد، اندوه مرگ گلو گيرش شود.

امام على عليه السلام :

مَنِ اغتَرَّ بِمُسالَمَةِ الزَّمَنِ اغتَصَّ بمُصادَمَةِ المِحَنِ .
هر كه فريب آشتى روزگار را بخورد، اندوه رنج و محنتها گلويش را بفشرد.

امام على عليه السلام :

مَن غَرَّهُ السَّرابُ تَقَطَّعَت بهِ الأسبابُ .
هر كه فريب سراب [دنيا ]را بخورد، ريسمانهاى [سعادت] او از هم بگسلد.

امام على عليه السلام :

كَفى بِالمَرءِ غُرورا أن يَثِقَ بِكُلِّ ما تُسَوِّلُ لَهُ نَفسُهُ
 در غفلت و فريب خوردگى آدمى همين بس كه به هر آنچه نفس در نظرش بيارايد اعتماد كند.

امام على عليه السلام :

زَرَعُوا الفُجُورَ ، و سَقَوهُ الغُرورَ ، و حَصَدُوا الثُّبُورَ .
 تخم گناه كاشتند و با آب غفلت و فريب آبياريش كردند و هلاكت، درويدند.

امام على عليه السلام :

 بَينَكُم و بينَ المَوعِظَةِ حِجابٌ مِن الغِرَّةِ .
 ميان شما و موعظه، پرده اى از غفلت است.

امام على عليه السلام :

مَن عَشِقَ شيئا أعشى ( أعمى ) بَصَرَهُ ، و أمرَضَ قَلبَهُ ··· لا يَنزَجِرُ مِن اللّه ِ بزاجِرٍ ، و لا يَتَّعِظُ مِنهُ بواعِظٍ ، و هو يَرَى المَأخُوذِينَ علَى الغِرَّةِ ، حيثُ لا إقالَةَ و لا رَجعَةَ .
هر كه عاشق چيزى شود، ديده اش را كور و دلش را بيمار گرداند··· باز دارنده هاى خدا او را [از گناه و معصيت ]باز نمى دارد و از اندرزهاى خدا پند نمى گيرد، با آن كه غافلگير شدگان [مرگ] را مى بيند كه نه بخشودنى در كار است و نه بازگشتى[مجدّد به دنيا تا گناهانشان را جبران كنند].

امام على عليه السلام :

ما المَغرورُ الذي ظَفِرَ مِن الدنيا بأعلى هِمَّتِهِ كالآخَرِ الذي ظَفِرَ مِن الآخِرَةِ بأدنى سُهمَتِهِ ! .
 فريفته دنيا هر چند از اين جهان به بالاترين نصيب و پيروزى دست يابد، همچون كسى نيست كه از آخرت كمترين بهره اى بُرده باشد!

امام زين العابدين عليه السلام :

رُبَّ مَغرورٍ مَفتونٍ يُصبِحُ لاهِيا ضاحِكا يَأكُلُ و يَشرَبُ ، و هو لا يَدرِي لَعلَّهُ قد سَبَقَت لَهُ مِنَ اللّه ِ سَخَطَةٌ يَصلى بها نارَ جَهَنَّمَ .
 اى بسا شخص غافل فريفته اى كه روز خود را به هوسرانى و خنده و خوردن و آشاميدن مى گذراند، بى خبر از آن كه شايد خشمى از خداوند او را فرا گرفته باشد كه بدان در آتش دوزخ افكنده شود.

امام صادق عليه السلام :

مَن وَثِقَ بثلاثَةٍ كانَ مَغرورا : مَن صَدَّقَ بما لا يكونُ ، و رَكَنَ إلى مَن لا يَثِقُ بهِ ، و طَمِعَ فيما لا يَملِكُ .
هر كه به سه چيز اعتماد كند، گول خورده است : كسى كه آنچه را شدنى نيست، باور كند و به كسى كه بدو اعتماد ندارد، تكيه كند و در آنچه مالك آن نيست، چشم طمع بندد.

مغرور شدن به خدا

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

حَبَّذا نَومُ الأكياسِ و فِطرُهُم ، كيفَ يَغبَنُونَ سَهَرَ الحَمقى و اجتِهادَهُم ، و لَمِثقالُ ذَرَّةٍ مِن صاحِبِ تَقوى و يَقينٍ أفضَلُ مِن مِلْ ءِ الأرضِ مِن المُغتَرِّينَ؟! .
خوشا خفتن و خوردن هوشياران، چگونه زيان كنند در مقابل شب زنده دارىِ نابخردان و سخت كوشىِ آنان در عبادت، كه عبادت ناچيز پرهيزگارِ اهل يقين بهتر از يك دنيا عبادتِ فريفتگان است .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

يا بنَ مَسعودٍ ، لا تَغتَرَّنَّ بِاللّه ِ ، و لا تَغتَرَّنَّ بصَلاحِكَ و عِلمِكَ و عَمَلِكَ و بِرِّكَ و عبادَتِكَ .
اى پسر مسعود! به خدا مغرور مشو و به پاكى و علم و عمل و نيكى و عبادت خود، فريفته مگرد.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

لا تَغتَرُّوا بِاللّه ِ ؛ فإنَّ اللّه َ لو أغفَلَ شيئا لأغفَلَ الذَّرَّةَ و الخَردَلَةَ و البَعوضَةَ .
 به خدا مغرور مشويد؛ زيرا اگر قرار بود خدا چيزى را ناديده بگيرد، هر آينه «ذره» و «خردل» و «پشه» را ناديده مى گرفت .

امام على عليه السلام ـ وقتى آيه «اى انسان! چه چيز تو را به پروردگار كريمت مغرور (دلير) كرده است» را تلاوت كرد ـ فرمود :

أدحَضُ مَسؤولٍ حُجّةً ، و أقطَعُ مُغتَرٍّ مَعذِرَةً ، لَقَد أبرَحَ جَهالَةً بنفسِهِ ، يا أيُّها الإنسانُ ما جَرَّأكَ على ذَنبِكَ ؟ ! و ما غَرَّكَ بِرَبِّكَ ؟ ! و ما أنَّسَكَ بِهَلَكَةِ نَفسِكَ ؟ ! .
 انسانى كه در اين آيه مورد خطاب و سؤال است، هر دليلى براى مغرور شدنش به خدا بياورد دليلش بر باطل است و عذر و بهانه اش از عذر و بهانه هر فريب خورده ديگرى بى پايه تر و جهالتْ وجود او را سخت فرا گرفته است. اى انسان! چه چيز تو را به گناه كردن دلير كرده است؟ چه چيز تو را به پروردگارت مغرور و گستاخ كرده است؟ چه چيز تو را به نابود كردن نفست خو داده است؟

امام على عليه السلام :

الحَذَرَ الحَذَرَ أيُّها المغرورُ ! و اللّه ِ ، لقد سَتَرَ حتّى كأنَّهُ قد غَفَرَ! .
زنهار، زنهار، اى فريب خورده! به خدا سوگند كه او چنان [گناهان را ]پوشانده، كه گويى بخشيده است.

امام على عليه السلام : 

إنّ مِن العِصمَةِ ألاّ تَغتَرُّوا بِاللّه ِ .
يكى از عوامل مصون ماندن از گناهان، اين است كه به خدا مغرور نشويد (به او طمع بيهوده مبنديد و خود را از عذاب او ايمن مپنداريد).

امام على عليه السلام :

إنَّ مِنَ الغِرَّةِ باللّه ِ أن يُصِرَّ العَبدُ علَى المَعصيَةِ و يَتَمَنّى علَى اللّه ِ المَغفِرَةَ
 پا فشارى كردن بنده در معصيت و آرزوى آمرزش داشتن از خدا، مغرور شدن به خداست.

امام على عليه السلام :

كم مِن مُستَدرَجٍ بالإحسانِ إلَيهِ ، و مَغرورٍ بِالسَّترِ علَيهِ ، و مَفتونٍ بِحُسنِ القَولِ فيهِ ! .
 بسا كسانى كه با احسان خداوند اندك اندك به عذاب حق نزديك شده اند و به خاطر پوشاندن گناهانشان مغرور و فريفته شده اند و به سبب تعريف و تمجيد [مردمان ]از آنان به فتنه و تباهى افتاده اند!

امام صادق عليه السلام :

إنّ اللّه َ تبارَكَ و تعالى عَلِمَ ما العِبادُ عامِلُونَ ، و إلى ما هُم صايِرُونَ ، فَحَلُمَ عَنهُم عندَ إعمالِهِمُ السيّئةِ لِعِلمِهِ السابِقِ فيهِم ، فلا يَغُرَّنَّكَ حُسنُ الطَّلَبِ ممَّن لا يَخافُ الفَوتَ .
همانا خداى تبارك و تعالى مى داند كه بندگان چه خواهند كرد و به سوى چه سرنوشتى رهسپار خواهند شد.از اين رو، وقتى گناه و بدى مى كنند، چون از پيش به آنچه مى كنند آگاه است، كارى به آنها ندارد. پس، مبادا رفق و مدارا از سوى كسى كه بيم از دست دادن چيزى را ندارد، تو را بفريبد.

بحار الأنوار : در زبور آمده است : 

ابنَ آدَمَ ، لمّا رَزَقتُكُم اللِّسانَ و أطلَقتُ لَكُمُ الأوصالَ و رَزَقتُكُمُ الأموالَ ، جَعَلتُمُ الأوصالَ كُلَّها عَونا على المَعاصِي ، كأنَّكُم بي تَغتَرُّونَ ، و بعُقُوبَتي تَتَلاعَبُونَ! .
اى پسر آدم! چون به شما نعمت زبان را روزى كردم و اندام و جوارح در اختيارتان نهادم و مال و ثروت روزيتان كردم، از همه اندامها و اعضاى بدن خود در راه معاصى و گناهان كمك گرفتيد، گويى به من مغرور گشته ايد و كيفر مرا به بازى گرفته ايد.

فريب دنيا را خوردن

امام على عليه السلام :

اِتَّقُوا غُرورَ الدنيا ؛ فإنّها تَستَرجِعُ أبدا ما خَدَعَت بهِ مِن المَحاسِنِ ، و تُزعِجُ المُطمَئنَّ إلَيها و القاطِنَ
 از فريب دنيا بپرهيزيد؛ زيرا دنيا هر خوبى و نعمتى كه فريبكارانه به انسان دهد، همواره پس مى گيرد و كسى را كه به دنيا دل بندد و در آن جا خوش كند، كوچ دهد.

امام على عليه السلام :

الاغتِرارُ بالعاجِلَةِ خُرقٌ .
 فريفته شدن به دنيا، حماقت است.

امام على عليه السلام :

الدنيا حُلْمٌ ، و الاغتِرارُ بها نَدَمٌ .
 دنيا خوابى است و فريفته شدن به آن [موجب] پشيمانى.

امام على عليه السلام :

سُكونُ النفسِ إلَى الدنيا مِن أعظَمِ الغُرورِ .
 دل بستن نفس به دنيا، بزرگترين فريب است.

امام على عليه السلام :

مَن اغتَرَّ بالدنيا اغتَرَّ بالمُنى .
 هر كه فريب دنيا را بخورد، گول آرزوها را بخورد.

امام على عليه السلام :

لا تَغُرَّنَّكَ العاجِلَةُ بِزُورِ المَلاهِي ؛ فإنَ اللَّهوَ يَنقَطِعُ و يَلزَمُكَ ما اكتَسَبتَ مِن المَآثِمِ .
زنهار كه دنيا با هوسهاى دروغين و بى اساس تو را نفريبد؛ زيرا هوس از بين مى رود و گناهانى كه كسب كرده اى،براى تو مى ماند.

امام على عليه السلام : 

لا يَغُرَّنَّكَ ما أصبَحَ فيهِ أهلُ الغُرورِ بالدنيا ؛ فإنّما هو ظِلٌّ مَمدودٌ إلى أجَلٍ مَحدودٍ .
برخوردارى فريفته شدگان به دنيا، تو را نفريبد؛ زيرا آن برخوردارى سايه اى گذر است.

فريب نفس را خوردن

امام على عليه السلام :

مَن جَهِلَ اغتَرَّ بنفسِهِ ، و كانَ يَومُهُ شَرّا مِن أمسِهِ .
 هر كه نادان باشد، فريب نفس خود را بخورد و امروزش بدتر از ديروزش باشد.

امام على عليه السلام :

مَنِ اغتَرَّ بنفسِهِ أسلَمَتهُ إلَى المَعاطِبِ .
هر كه فريب نفس خود را بخورد، نفسش او را به دست هلاكتها سپارد.

امام على عليه السلام :

لمعاويةغَرَّكَ عِزُّكَ ، فَصارَ قُصارُ ذلكَ ذُلَّكَ ، فَاخشَ فاحِشَ فِعلِكَ، فَعَلَّكَ بهذا تُهدى .
خطاب به معاويه عزّتت، تو را فريفت و سرانجام آن خوارى تو باشد. پس، از كردار زشت خويش بترس، شايد بدين وسيله هدايت شوى.

امام على عليه السلام :

الشَّقِيُّ مَنِ اغتَرَّ بحالِهِ ، و انخَدَعَ لِغُرورِ آمالِهِ .
بدبخت كسى است كه فريفته وضع خود [از توانگرى يا دانش يا پاكى و مانند اينها ]شود و گول فريبندگى آرزوهايش را بخورد.

امام على عليه السلام :

مَنِ اغتَرَّ بحالِهِ قَصَّرَ عنِ احتِيالِهِ .
 هر كه مغرور وضعيت خود شود، در چاره انديشى براى كارهاى خويش كوتاهى كند.

چيزهايى كه نبايد فريفته آنها شد

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

لا يَغُرَّنَّكَ ذَنبُ الناسِ عَن ذَنبِكَ ، و لا نِعَمُ الناسِ عَن نِعَمِكَ التي أنعَمَ اللّه ُ علَيكَ ، و لا تُقَنِّطِ الناسَ مِن رَحمَةِ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ و أنتَ تَرجُوها لِنَفسِكَ .
گناه كردنِ مردم تو را از گناهت غافل نكند و نعمتهاى مردم تو را از نعمتهايى كه خداوند ارزانيت داشته است غافل نسازد و مردم را از رحمت خداوند عزّ و جلّ كه تو خود بدان اميد بسته اى، نوميد مگردان.

امام على عليه السلام ـ در سفارش به كميل بن زياد ـ فرمود :

 يا كُمَيلُ ، لا تَغتَرَّ بأقوامٍ يُصَلُّونَ فَيُطِيلُونَ ، و يَصُومُونَ فَيُداوِمُونَ ، و يَتَصَدَّقُونَ فَيُحسِنُونَ فإنّهُم مَوقُوفُونَ .
 اى كميل! فريب بعضى از مردم را مخور كه نمازهاى طولانى مى خوانند و روزه هاى پياپى مى گيرند و صدقه مى دهند و احسان مى كنند؛ زيرا اينان [براى حسابرسى در موقف ]نگه داشته مى شوند.

امام على عليه السلام :

إذا استَولَى الفَسادُ على الزَّمانِ و أهلِهِ ، فَأحسَنَ رجُلٌ الظَّنَّ بِرجُلٍ ، فَقَد غَرَّرَ .
هرگاه نادرستى بر روزگار و مردم آن چيره گردد و با چنين وضعى انسانى به انسان ديگر خوش بين باشد، بي گمان فريب خورده است.

امام على عليه السلام :

لا تَغتَرَّنَّ بكَثرَةِ المَساجِدِ ، و جَماعَةِ أقوامٍ أجسادُهُم مُجتَمِعةٌ و قُلوبُهُم شَتّى .
فريب فراوانى مسجدها و نماز جماعت مردمى را كه بدنهايشان در كنار هم و دلهايشان پراكنده است، مخور.

امام على عليه السلام :

 فإنّهُ و اللّه ِ الجِدُّ لا اللَّعِبُ ، و الحَقُّ لا الكَذِبُ ، و ما هُو إلاّ المَوتُ أسمَعَ داعِيهِ ، و أعجَلَ حادِيهِ ، فلا يَغُرَّنَّكَ سَوادُ الناسِ مِن نفسِكَ .
سوگند به خدا كه اين جدّى است نه شوخى و راست است نه دروغ. منظورم چيزى جز مرگ نيست كه دعوت كننده اش نداى خود را به گوش همگان رسانيد و ساربانش همگان را [به سوى مرگ ]شتاباند. پس، [مشاهده ]انبوه مردمان تو را از خويشتن غافل نسازد.

امام باقر عليه السلام :

لا تَغُرَّنَّكَ الناسُ مِن نفسِكَ ؛ فإنّ الأمرَ يَصِلُ إلَيكَ دُونَهُم .
مبادا مردم تو را از خود غافل سازند؛ زيرا زيان اين غفلت به تو مى رسد نه به آنان.

امام صادق عليه السلام :

لا يَغُرَّنَّكَ بُكاؤهُم ؛ فإنّ التَّقوى فِي القَلبِ .
گريه هاى آنان تو را نفريبد؛ زيرا كه تقوا در دل است.

آنچه مانع فريب خوردن و غفلت انسان مى شود

مصباح الشريعة ـ در آنچه به امام صادق عليه السلام نسبت داده است ـ :

المَغرورُ في الدنيا مِسكينٌ، و في الآخِرَةِ مَغبونٌ ؛ لأنّهُ باعَ الأفضَلَ بالأدنى ، و لا تَعجَبْ من نفسِكَ ، فَرُبّما اغتَرَرتَ بمالِكَ و صِحَّةِ جِسمِكَ أن لَعَلَّكَ تَبقى و رُبّما اغتَرَرتَ بِطُولِ عُمُرِكَ و أولادِكَ و أصحابِكَ لعلَّكَ تَنجُو بِهِم و رُبّما اغتَرَرتَ بحالِكَ و مُنيَتِكَ ، و إصابَتِكَ مَأمُولَكَ و هَواكَ ، و ظَنَنتَ أنّكَ صادِقٌ و مُصِيبٌ و رُبّما اغتَرَرتَ بما تُرِي الخَلقَ مِن النَّدَمِ على تَقصيرِكَ فِي العِبادَةِ ، و لَعَلَّ اللّه َ تعالى يَعلَمُ مِن قلبِكَ بخِلافِ ذلكَ و رُبَّما أقَمتَ نفسَكَ علَى العِبادَةِ مُتَكَلِّفا و اللّه ُ يُريدُ الإخلاصَ و رُبّما افتَخَرتَ بعِلمِكَ و نَسَبِكَ ، و أنتَ غافِلٌ عن مُضمَراتِ ما في غَيبِ اللّه ِ و رُبّما تَدعُو اللّه َ و أنتَ تَدعُو سِواهُ
و رُبّما حَسِبتَ أنّكَ ناصِحٌ لِلخَلقِ و أنتَ تُرِيدُهُم لنفسِكَ أن يَمِيلُوا إلَيكَ و رُبّما ذَمَمتَ نفسَكَ ، و أنتَ تَمدَحُها علَى الحَقيقَةِ و اعلَم أنَّكَ لن تَخرُجَ مِن ظُلُماتِ الغُرورِ و التَمَنِّي إلاّ بِصِدقِ الإنابَةِ إلَى اللّه ِ تعالى ، و الإخباتِ لَهُ ، و مَعرِفَةِ عُيُوبِ أحوالِكَ مِن حيثُ لا يوافِقُ العَقلَ و العِلمَ ، و لا يَحتَمِلُهُ الدِّينُ و الشَّريعَةُ و سَنَنُ القُدوَةِ . و أئمّةِ الهُدى ، و إن كُنتَ راضِيا بما أنتَ فيه فما أحَدٌ أشقى بِعلمِهِ مِنكَ و أضيَعَ عُمُرا و أورَثَ حَسرَةً يومَ القِيامَةِ .
آدم فريب خورده [از دنيا] در دنيا بينواست و در آخرت بازنده؛ زيرا چنين كسى ارزشمندترين چيز (آخرت) را به بى ارزشترين چيز (دنيا) فروخته است؛ و از خود راضى و مغرور مباش؛ زيرا گاه فريب ثروت و تندرستى خويش را مى خورى و خيال مى كنى كه براى هميشه زنده اى. گاه فريب عمر دراز و فرزندان و دوستان و يارانت را مى خورى، به اين خيال كه اينها موجب نجات تو هستند. گاه فريب وضعيت خود و آرزوها و دست يافتن به اميد و خواسته ات را مى خورى و مى پندارى كه تيرت به هدف خورده و راه درست را رفته اى. گاه فريب اين را مى خورى كه به مردم وانمود مى كنى از كوتاهى كردن در عبادت پشيمانى، حال آن كه خداوند متعال مى داند كه خلاف آن در دل تو مى گذرد. گاه با زحمت نفست را براى خودنمايى به عبادت وا مى دارى، در صورتى كه خداوند خواستار اخلاص است. گاه به علم و اصل و نسب خود مى نازى، حال آن كه از آنچه در غيب خداوند نهفته است بى خبرى. گاه باشد كه به ظاهر خدا را بخوانى، اما در واقع ديگرى را مى خوانى. گاه به گمان خودت مردم را نصيحت و خيرخواهى مى كنى، اما در واقع غرض تو جلب توجه و متمايل كردن آنان به سوى خودت مى باشد. گاه نفس خويش را نكوهش مى كنى، حال آن كه در حقيقت در پى ستايش آن هستى بدان كه از تاريكيهاى فريب و آرزو هرگز بيرون نروى، مگر اين كه از سر راستى به پيشگاه خداوند متعال توبه برى و در برابرش فروتنى و زارى كنى و معايبى را كه در تو هست و با عقل و علم سازگارى ندارند و دين و شريعت و روشها و معيارهاى پيامبر و ائمه هدى آنها را تحمل نمى كنند، بشناسى. اگر به وضعى كه دارى خرسند و قانع باشى، كسى به دانشش بد بخت تر و عمر تباه تر از تو نيست و بيش از هر كس ديگر در قيامت افسوس خواهى خورد.

منبع: میزان الحکمه،جلد هشتم.