اهل بیت علیهم السلام و مقام تسلیم

تسليم بودن در برابر خواست خدا و اراده حضرت او، آن هم نه در حال اجبار بلكه در كمال اختيار، حقيقتى است كه همچون ديگر حقايق در جاى جاى زندگى اهل بيت عليهم السلام و حيات الهى و ملكوتى آنان مشهود و آشكار است.

تسليم، آخرين مقام سالك

مى گويند از هزار منزل معنوى كه سالك به توفيق حضرت دوست طى مى كند، منزل تسليم، آخرين منزلى است كه در آن وارد مى شود و در اين منزل چون مرده ميان دست غسّال، تسليم اراده و خواست حضرت رب الارباب و مالك الملوك و صاحب هستى است.
مى گويند كمتر سالكى هرچند با تمام وجود بكوشد و مجاهدت و رياضت را به نهايت برساند، به اين منزل مى رسد؛ اين منزل ويژه پيامبران و امامان و اولياى خاص الهى است.
- از حضرت امام حسين عليه السلام روايت شده است:
«إِنّا أهْلُ بَيْتٍ نَسألُ اللهَ عَزَّ وَجلَّ فَيُعْطِينا، فَإذا أرادَ ما نَكْرَهُ فِيما يُحِبّ رَضِينا».1
ما خاندانى هستيم كه از خدا مى خواهيم و او به ما عطا مى فرمايد، پس هرگاه براى ما آن چيزى بخواهد كه خوش نداريم ولى او دوست دارد، ما به آن خشنود و راضى خواهيم بود.

- ابراهيم بن سعد مى گويد: حضرت امام سجاد عليه السلام در حالى كه جماعتى نزد او بودند از خانه خود صداى شیون شنيد، به درون خانه رفت و سپس به مجلس بازگشت، به ايشان گفتند: آيا اين شيون از مرگ كسى بود؟ فرمود: آرى، حاضران او را تسليت دادند و از شكيبايى اش شگفت زده شدند، امام فرمود:
«إِنّا أهْلُ بَيتٍ نُطِيعُ اللهَ فيما یُحِبُّ، وَنَحمَدُهُ فيمَا نَكْرَهُ».2
ما اهل بيت، خدا را اطاعت مى كنيم در آنچه او دوست دارد و سپاس مى گوئيم در آنچه ما ناخوش داريم (ولی برای ما مقدر می شود).

- در همین رابطه حضرت امام باقر عليه السلام مى فرمايد:
«نَدْعوا اللهَ فِيما نُحِبُّ، فَإذا وَقَعَ الَّذى نَكْرَهُ لَمْ نُخالِفِ اللهَ عَزّ وَجلَّ فِيما أحَبّ».3
خدا را در آنچه دوست داريم به ما عنايت شود مى خوانيم و اگر بر ما آن افتد كه دوست نداريم، در آنچه خدا براى ما خواسته به مخالفت برنمى خيزيم.

- و نیز از حضرت امام صادق عليه السلام نقل شده:
«إنَّا لَنُحِبُّ أن نُعَافَى فِى أنفُسِنَا وَأولَادِنَا وَأموَالِنَا، فَإذَا وَقَعَ القَضَاءُ، فَلَيسَ لَنَا أَنْ نُحِبَّ مَا لَمْ يُحِبَّ اللهُ لَنَا».4
ما سلامت همه جانبه را در جان و مال و فرزندانمان دوست داريم، ولى آنگاه كه قضاى الهى درآيد ديگر آنچه را خدا براى ما دوست ندارد، دوست نخواهيم داشت.

- قتيبه اعشى مى گويد: به محضر حضرت امام صادق عليه السلام رفتم تا فرزندش را عيادت كنم، ولى حضرت را بر در خانه محزون و غمگين يافتم، عرض كردم: فدايت شوم فرزندتان در چه حال است؟ فرمود: حالش خوب نيست، آنگاه به درون خانه رفت و ساعتى درنگ فرمود و سپس بيرون آمد در حالى كه چهره اى گشاده داشت و رنگ پريدگى و حزن و غم از چهره اش رخت بر بسته بود. گمان كردم فرزندش بهبود يافته است، عرض كردم: قربانت گردم كودك در چه حال است؟ فرمود: از دنيا رفت، عرض كردم: فدايت شوم، چگونه است آنگاه كه او زنده بود شما غمگين و گرفته مى نموديد و در اين لحظه كه از دنيا رفته است چيزى از آن حالت را در شما نمى بينم، امام فرمود:
«إنَّا أَهْلُ البَيتِ نَجزَعُ قَبلَ المُصِيبَةِ، فَإذَا وَقَعَ أمرُ اللهِ رَضِينَا بِقَضَائِهِ، وَسَلَّمنَا لِأمرِهِ».5
ما اهل بيت پيش از رسيدن مصيبت، ناله مى كنيم و هر گاه امر الهى واقع شود به قضاى او خشنود و در برابر فرمانش تسليم هستيم.
___________________________
پی نوشت:
1- مقتل الحسين خوارزمى: 1/ 147.
2- المناقب: 4/ 165؛ كشف الغمة: 2/ 102؛ حلية الأولياء: 3/ 138؛ بحار الأنوار: 46/ 95، باب 5، حديث 84.
3- كشف الغمة: 2/ 150؛ حلية الأولياء: 3/ 187.
4- الكافى: 3/ 226، حديث 13؛ وسائل الشيعة: 3/ 276، باب 85، حديث 3640؛ بحار الأنوار: 47/ 49، باب 4، حديث 78.
5- الكافى: 3/ 225، حديث 11؛ وسائل الشيعة: 3/ 275، باب 85، حديث 3639؛ بحار الأنوار: 47/ 49، باب 4، حديث 76.

منبع: اهل بيت عليهم السلام، عرشيان فرش نشين؛ شیخ حسین انصاریان