پندی از نهج البلاغه: ادب آموزى از بى ادبان

كَفاكَ أدباً لِنفسِكَ إجتنابُ ما تَكرَهُهُ مِن غيرِكَ
براى آنكه ادب و آراستگى داشته باشى، همين قدر بس است كه از انجام آنچه در ديگران نمى پسندى دورى كنى. (حکمت 412)

شرح حدیث:

سالهاى بسيارى است كه دانشمندان غربى تلاش مى كنند تا راهها و روشهاى پيشرفته و مدرنى پيدا كنند كه بر اساس آن، افراد جامعه هم خود را به اخلاق نيكو آراسته سازند هم كودكان مؤدبى تربيت كنند. اين دانشمندان براى منظور خود دهها سال تحقيق كرده و هزاران جلد کتاب نوشته اند، ولى هنوز هم نتوانسته اند موفقيتى بدست آورند.
در حاليكه اگر تمام اين كتابها و روشهاى تربيتى دانشمندان غرب را روي هم بگذارند، هرگز نمى توانند با همين يك كلام كوتاه امام بزرگوار ما برابرى كنند. امام عليه السلام تمام راهها و روشهايى كه براى ادب و آراستگى و تربيت جامعه ممكن است بوجود آيد 14 قرن پيش از اين در يك جمله كوتاه و بسيار عميق و پر معنى خلاصه فرموده اند. و آن اين است كه: اگر مى خواهى مؤدب و آراسته و داراى اخلاق نيكو باشى، لازم نيست كه راههاى دشوارى را طى كنى؛ بلكه فقط كافى است هر كارى كه ديگرى انجام داد و تو متوجه شدى كه كار زشت و ناپسندى كرده است، خودت آن كار را انجام ندهى. به اين ترتيب تو تمام كارهاى زشت و ناپسندى كه ممكن است كسى انجام دهد از وجود خودت دور خواهى كرد و در نتيجه مبدل به شخص خواهى شد كه هيچگونه زشتى و ناپسندى در و جودش پيدا نمي شود.
براستى آيا براى رسيدن به ادب و آراستگى و اخلاق نيكوى انسانى دستورى از اين ساده تر و مؤثرتر پيدا مى شود؟