علامه طباطبایی:

«بحث هایی که درباره شخصیت امیرالمؤمنین علیه السلام انجام گرفته و کتاب هایی که پیروان مذاهب و سایر کنجکاوان در این باره نوشته اند، درباره هیچ یک از شخصیت های تاریخ اتفاق نیفتاده است.» (شیعه در اسلام، ص) 128)

و ما تنها چند نمونه را می آوریم

فخرالدین رازی (مفسر اهل سنت):

«هر کس در دین پسر ابوطالب را پیشوای خود قرار دهد، همانا رستگار شده است. چون پیامبر درباره اش فرمود: خدایا! علی هرگونه باشد، حق را بر محور وجودش بچرخان» (فخرالدین رازی، التفسیر الکبیر، دارالفکر عربی، بیروت، 1405 ه.ج 1، ص 211)

جبران خلیل جبران ( نویسنده مسیحی):

«به عقیده من فرزند ابی طالب نخستین کسی بود از عرب، که با روح کلی جهان ارتباط برقرار کرد و با آن هم نشین شد.هر کس شیفته او گشت، شیفتگی او وابسته به فطرت است و هر که به دشمنی او پرداخت، از ابنای جاهلیت است.» (حساس ترین فراز تاریخ، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، 1362، ص 296)

جرج جرداق مسیحی:

«آه! ای دنیا! چه می شد اگر قوای خود را جمع می کردی و توانت را برای بار دیگر در یک جا متمرکز می نمودی و در هر عصر و زمان یک نفر مانند علی علیه السلام را که در عقل و خرد و منطق و بیان و حماسه و شجاعت با او همپایه بود، برای بشریت به ارمغان می آوردی!» (جرج جرداق، الامام علی علیه السلام، صوت العدالة الانسانیه، دارالکفر عربی، بیروت، ج 1، ص 49)

توماس کارلایل (فیلسوف انگلیسی):

«ما چاره ای نداریم به غیر از آن که علی علیه السلام را دوست داشته باشیم; چه، او جوانمردی بلند قدر و نیک نفس بود.از سرچشمه وجدانش مهر و نیکویی سرازیر می گشت و از دلش شعله های دلاوری و شجاعت زبانه می کشید. ... هنگامی که درباره قاتلش گفت وگو می شد، گفت: اگر زنده ماندم، خود می دانم با او چه رفتاری پیشه سازم و اگر درگذشتم کار با شماست: اگر خواستید قصاص کنید و ضربت شمشیرش را به ضربتی سزا دهید و اگر توانستید درگذرید! که این به تقوای الهی نزدیک تر است » . (حساس ترین فراز تاریخ، ص 300)

خلیل بن احمد فراهیدی ( نحودان و واضع علم عروض):

«بی نیازی پسر ابوطالب از دیگران و نیاز همه به او دلیل این است که او امام همگان است ». (حساس ترین فراز تاریخ، ص 298)

مادام ديالافوا (سياح فرانسوي):

« اين مرد بزرگ علاوه بر جنگ ها و فداکاري ها که براي پيشرفت اسلام کرد ، در دانش ، فضايل ، عدالت و صفات نيک بي نظير بود ، و نسلي پاک و مقدس هم از خود باقي گذارد . فرزندانش نيز از اوپيروي کردند ، و براي پيشرفت مذهب اسلام مظلومانه تن به شهادت دادند .

و در ادامه خطاب به خود می گوید:

چشمان من ! گريه کنيد و اشک هاي خود را با آه و ناله ي من مخلوط نماييد! و براي اولاد پيامبر (صلي الله عليه و آله) که مظلومانه شهيد شدند، عزاداري کنيد ». (اسد عليزاده، اکبر، امام علي عليه السلام از نگاه انديشمندان غير شيعه، ص 100 -101 .)

شبلي شميل (از پيشتازان مکتب ماديگري):

« امام علي ابن ابي طالب ( عليه السلام ) بزرگ بزرگان ، يگانه نسخه اي است که نه شرق و نه غرب ، نه در گذشته و نه در امروز صورتي مطابق اين نسخه نديده است» . (داستان غدير ، ص 293)

نرسیسیان (دانشمند مسيحي): « اگر امام علي ( عليه السلام ) اين خطيب با عظمت و اين گوينده ي زبر دست ، امروز در همين عصر ، بر منبر کوفه مي نشست ، شما مي ديديد که مسجد کوفه با آن همه وسعت ، از مردم مغرب زمين و دانشمندان جهان براي استفاده از درياي خروشان علم علي ( عليه السلام ) موج مي زد » . (عبدالفتاح عبد المقصود ، الأمام علي بن ابي طالب عليه السلام ، ترجمه ي سيد محمد مهدي جعفري ، ج 1 ، مقدمه ، ص پانزده .)

رودلف زيگر (محقق و نويسنده آلماني):

« در صدر اسلام علي ابن ابي طالب ( عليه السلام ) ، يکي از دانشمندان بي نظير اسلام بود. علي ( عليه السلام ) در کشورهاي ديگر به خصوص در ايران به خوبي شناخته مي شد در حالي که مردي جوان به شمار مي آمد ، و کمتر اتفاق مي افتاد که يک دانشمند جوان بتواند در خارج از زادگاه خويش معروفيت و احترام پيدا کند» . (کريم خاني ، صمداني ، علي عليه السلام فراسوي اديان ، ص 15 .)

بارون کاردايفو (دانشمند فرانسوي):

 « [علي ( عليه السلام )] پهلواني بود در عين دليري دلسوز و رقيق القلب ، و شهسواري بود که هنگام رزم آزمايي ، زاهد از دنيا گذشته بود . به مال و منصب دنيا اعتنايي نداشت ، و در حقيقت جان خود را فدا نمود . روحي بسيار عميق داشت که ريشه ي آن ناپيدا بود و در هر جا خوف الهي او را فرا گرفته بود » . (کريم خاني ، صمداني ، علي عليه السلام فراسوي اديان ، ص 16 .)

گابریل دی انگیری:

«علی علیه السلام یگانه و تنها نمونه ای است که تاریخ از این حیث (قهرمان قهرمانان بودن) به ما نشان می دهد» (شهسوار اسلام، کابریل انگیری، ترجمه عمادی، ص 243.)

میخائیل نعیمه (نویسنده معروف مسیحی) :

«قهرمانیهای امام علی علیه السلام فقط منحصر به میدانهای کارزار نیست، بلکه او در روشن اندیشی، پاکی وجدان، سحر بیان، عمق و کمال انسانیت، شور وحرارت ایمان، بلندی همت و فکر، یاوری و هواداری از رنجیده ها در قبال جفاکاران و فروتنی در مقابل حق، هر کجا که تجلی کند، نیز قهرمان بود» (مقدمه کتاب صوت العدالة الانسانیة، جرج جرداق ، ص 23.)

منابع:

1. علی علیه السلام از نگاه دانشمندان و نویسندگان، سید تقی آل یاسین ، فصلنامه معرفت، شماره 47
2. فضايل علي ( عليه السلام ) از زبان انديشمندان غير مسلمان، سایت راسخون
3. امام علی علیه السلام از زبان دیگران، علی اصغر فیضی پور، فصلنامه کلام اسلامی، شماره 36

پاورپوینت "امام علی (ع) از زبان دانشمندان جهان"

پاورپوینت نهج البلاغه در کلام علما و بزرگان