پندی از نهج البلاغه: رفتار ما و گفتار ديگران

مَنْ أَسْرَعَ إِلَى النَّاسِ بِمَا يَكْرَهُونَ قَالُوا فِيهِ بِمَا لَا يَعْلَمُون
هر كسى به سوى چيزى كه مردم از آن بدشان مى آيد بشتابد، مردم نيز درباره او آنچه را كه نمي دانند خواهند گفت. (حکمت 35)

شرح حدیث:
كسى كه با گفتار و كردار زننده خويش مردم را برنجاند، مثل آن است كه شتابان به سوى چيزى رفته كه مردم از آن بدشان مى آيد. يعنى براى انجام كارى كه باعث رنجش و آزردگى ديگران مي شود شتاب كرده است.
معنى شتاب كردن در كارى كه باعث رنجش مي شود آن است كه ما بدون فكر و انديشه و بدون سنجيدن و حساب كردن سخنى بگوئيم يا كارى كنيم كه ديگران را از ما متنفر و رنجيده سازد.
وقتى كسى چنين كارى كند، معلوم است كه ديگران هم بفكر تلافى كردن مى افتند و تصميم مي گيرند كارى كنند كه آن شخص هم رنجيده شود. در چنين حالتى مردم نيز مثل همان شخص رفتار مي كنند. يعنى نسنجيده و نينديشيده درباره او بدگوئى آغاز مي كنند و هر چه را كه درباره او شنيده باشند، چه راست باشد چه دروغ، به زبان مى آورند و از گفتن چيزهائى هم كه نمي دانند واقعيت دارد يا نه، خوددارى نمي كنند. زيرا انسان از كسي كه رنجيد، طبعا باك ندارد كه درباره او آنچه شنيده، راست يا دروغ، بيان نمايد.
البته اين هم رفتار خوبى نيست، ولى به هر صورت، اين نتيجه اعمال كسى است كه مردم را مى رنجاند و به سوى چيزى كه نا خوشايند ديگران است شتاب مى كند.
______________________
منبع: پندهاى كوتاه از نهج البلاغه، هیئت تحريريه بنياد نهج ‏البلاغه