شرح نامه 31 نهج البلاغه: آسان پذیرى توبه

" وَ لَمْ يَمْنَعْكَ إِنْ أَسَأْتَ مِنَ التَّوْبَةِ ... وَ لَمْ يُعَيِّرْكَ بِالْإِنَابَةِ ... وَ لَمْ يُشَدِّدْ عَلَيْكَ فِي قَبُولِ الْإِنَابَة ... و فَتَحَ لَكَ بابَ المَتابَ وَ بابَ الإستِعتابِ"
'خداوند تو را اگر بدى كرده باشى از توبه منع نفرموده،... و تو را به سبب بازگشت به سوی خودش سرزنش نفرموده،... و بر تو در پذيرش توبه و انابه سخت نگرفته است.'

آرى نه تنها منع نكرده بلكه آنان را امر و تشويق به توبه كرده و وعده ى آمرزش داده و آيات كريمه ى قرآنى شاهد و گواه اين موضوع است.

"وَ لَمْ يُعَيِّرْكَ بِالْإِنَابَةِ"
'و تو را به سبب توبه و بازگشت، سرزنش نفرموده است'.

ديده می شود كه گاهى انابه كننده از ناحيه ى كسى كه به او پناه آورده مورد ملامت و سرزنش قرار مى گيرد، كه برو، براى چه آمده اى، من كارى به تو ندارم؛ ولى خداوند متعال هرگز انابه كننده را سرزنش نمى كند بلكه او را نوازش مى فرمايد.

"وَ لَمْ يُشَدِّدْ عَلَيْكَ فِي قَبُولِ الْإِنَابَة"
'و بر تو در پذيرش انابه و توبه سخت نگرفته است'.

آرى سخت نگرفته، بلكه آسان گردانيده كه هر زمان بندگان بخواهند به در خانه اش بازگشت كنند، برايشان ميسر است. درست بر خلاف وضع و برنامه ى ملوك و پادشاهان كه درباره ى كسی كه خلافى كرده باشد و بخواهد برگردد بسيار سخت مى گيرند، ولى خداوند متعال جريان را بسيار سهل و آسان گردانيده و امكانات و تسهيلات فراوانى را برای رجوع بندگانش فراهم آورده است.

"و فَتَحَ لَكَ بابَ المَتابَ وَ بابَ الإستِعتابِ".
'و براى تو درِ توبه و بازگشت و درِ طلب خشنودى خود را گشوده است'.

راستى چه در رحمتى است كه خداوند به روى بندگانش باز كرده است. جمله ى فوق، انسان را به ياد دعاى امام زين العبدين عليه السلام مى اندازد كه مى گويند: 'أَنْتَ الَّذِي فَتَحْتَ لِعِبَادِكَ بَاباً إِلَى عَفْوِكَ سَمَّيْتَهُ التَّوْبَةَ فَقُلْتَ تُوبُوا إِلَى اللهِ تَوْبَةً نَصُوحاً فَمَا عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ الْبَابِ بَعْدَ فَتْحِه‏'. تو کسی هستی که بابی به سوی عفو خودت برای بندگانت باز کردی و نام آن را توبه گذاشتی و فرمودی «به سوی خدا توبه ای خالصانه کنید»، پس بعد از اینکه تو باب عفو خود را گشودی، دیگر عذر انسان غافلی که وارد این در نمی شود چیست؟!(مناجاة التائبين)
__________________________
منبع: به سوى مدينه فاضله، على كريمى جهرمى