ذبح اسلامی

ذبح اسلامی یا ذبیحه یا ذبح حلال به مجموعه دستورهایی گفته میشود که در دین اسلام برای طرز ذبح و آماده‌سازی و پخت انواع غذا توصیه شده است.

بعضی از کشورهای غربی و غیر اسلامی، مخالف ذبح اسلامی هستند و چنین شیوه‌ای را برای کشتن حیوانات، عذاب دهنده می‌دانند امّا برخی دیگر معتقدند که اگر حیوانی به درستی ذبح شود، پس از چند ثانیه در حالتی از خماری فرو می‌رود و دست و پا زدنش تنها ناشی از واکنشهای عصبی است.
این در حالی است که قطع نخاع حیوان در هنگام ذبح، شلیک گلوله به مغز او و یا وارد آوردن شوک الکتریکی به بدنش، (که در بیشتر کشورهای غیر اسلامی انجام می‌شود) موجب قطع ضربان قلب می‌شود. در این صورت، مقداری قابل توجّه از خون در رگها و موی‌رگ‌ها باقی می‌ماند که فساد پذیری گوشت را بالا میبرد. در بسیاری از منابع اسلامی، به مواردی مانند خوشرفتاری با حیوانات، تیز بودن چاقو، سرعت عمل در ذبح و... اشاره شده‌است تا حیوان کمتر عذاب بکشد.

نظر اهل سنت

اهل سنت ذبیحه اهل توحید (مسلمان، یهودی و مسیحی) را حلال می‌دانند به شرطی که طبق دستور اسلام، قبل از مرگ سر بریده شده باشد. همچنین استفاده از شوک الکترونیکی و داروی بیهوشی به شرطی که قبل از سربریدن موجب مرگ حیوان نشود، اختلالی در حلال بودن گوشت به وجود نمی‌آورد.[1]

شرایط ذبح‌ حیوانات

در دین مقدس اسلام برای ذبح  حیوان شرایطی وجود دارد که به آن پرداخته می شود.

سر بریدن حیوان پنج شرط دارد:

اول: کسى که سر حیوان را مى‌برد (چه مرد باشد چه زن باشد) باید مسلمان باشد.
دوم: سر حیوان را با چیزى که از آهن است ببرند، بله اگر چیزى از جنس آهن یافت ‌نشد و ترس آن باشد که به سبب تأخیر در سر بریدن، حیوان تلف شود یا ناگزیر از سر بریدن آن باشند جایز است با هر چه که اعضاى محل ذبح حیوان را از هم جدا مى‌کند، سر ببرند.
سوم: در موقع سر بریدن، جلوى بدن حیوان رو به قبله باشد.
چهارم: وقتى که مى‌خواهد سر حیوان را ببرد، یا کارد بر گلویش بگذارد، به نیت سر بریدن نام خدا را ببرد و همین قدر که بگوید: «بسم اللّه» کافى است. [2]
البته از شرایط حلال شدن گوشت حیوان ذبح شده این است که آن حیوان پیش از ذبح شدن زنده باشد؛ از این رو گفتند:
پنجم: حیوان بعد از سر بریدن حرکتى بکند (اگر چه مثلًا چشم یا دم خود را حرکت دهد یا پاى خود را به زمین زند) که معلوم شود زنده بوده است.[3]

مستحب است شتر در حالی که دو دست آن تا زیر بغل به هم بسته وپاهایش رها شده است نحر( گودی بین گردن وسینه)نمایند.

گاو را در حالی که دست ها وپاهای حیوان بسته و دم حیوان رها گذارده شده است ذبح کنند.

گوسفند در حالی  ذبح شود که دو دست و یک پای حیوان بسته می باشد و مو وکرک آن را نگه دارند تا بدن گوسفند سرد.

پرنده را نیز ذبح و رها می نمایند.

پوست کندن حیوان پس از سرد شدن و جدا کردن وعمدی سر حیوان در حال  ذبح مکروه است.

آیاتی در مورد ذبح

حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالْدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلاَّ مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَن تَسْتَقْسِمُواْ بِالأَزْلاَمِ ذَلِكُمْ فِسْقٌ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن دِينِكُمْ فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِينًا فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِّإِثْمٍ فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
بر شما حرام شده است مردار و خون و گوشت‏خوك و آنچه به نام غير خدا كشته شده باشد و [حيوان حلال گوشت] خفه شده و به چوب مرده و از بلندى افتاده و به ضرب شاخ مرده و آنچه درنده از آن خورده باشد مگر آنچه را [كه زنده دريافته و خود] سر ببريد و [همچنين] آنچه براى بتان سربريده شده و [نيز] قسمت كردن شما [چيزى را] به وسيله تيرهاى قرعه اين [كارها همه] نافرمانى [خدا]ست امروز كسانى كه كافر شده‏اند از [كارشكنى در] دين شما نوميد گرديده‏اند پس از ايشان مترسيد و از من بترسيد امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت‏خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آيينى برگزيدم و هر كس دچار گرسنگى شود بى‏آنكه به گناه متمايل باشد [اگر از آنچه منع شده است بخورد] بى ترديد خدا آمرزنده مهربان است
سوره مائده آیه 3

فَكُلُواْ مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللّهِ عَلَيْهِ إِن كُنتُمْ بِآيَاتِهِ مُؤْمِنِينَ
پس اگر به آيات او ايمان داريد از آنچه نام خدا بر آن برده شده است بخوريد   
سوره انعام آیه 118

وَمَا لَكُمْ أَلاَّ تَأْكُلُواْ مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللّهِ عَلَيْهِ وَقَدْ فَصَّلَ لَكُم مَّا حَرَّمَ عَلَيْكُمْ إِلاَّ مَا اضْطُرِرْتُمْ إِلَيْهِ وَإِنَّ كَثِيرًا لَّيُضِلُّونَ بِأَهْوَائِهِم بِغَيْرِ عِلْمٍ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُعْتَدِينَ
و شما را چه شده است كه از آنچه نام خدا بر آن برده شده است نمى‏خوريد با اينكه [خدا] آنچه را بر شما حرام كرده جز آنچه بدان ناچار شده‏ايد براى شما به تفصيل بيان نموده است و به راستى بسيارى [از مردم ديگران را] از روى نادانى با هوسهاى خود گمراه مى‏كنند آرى پروردگار تو به [حال] تجاوزكاران داناتر است
سوره انعام آیه 119

وَقَالُواْ هَذِهِ أَنْعَامٌ وَحَرْثٌ حِجْرٌ لاَّ يَطْعَمُهَا إِلاَّ مَن نّشَاء بِزَعْمِهِمْ وَأَنْعَامٌ حُرِّمَتْ ظُهُورُهَا وَأَنْعَامٌ لاَّ يَذْكُرُونَ اسْمَ اللّهِ عَلَيْهَا افْتِرَاء عَلَيْهِ سَيَجْزِيهِم بِمَا كَانُواْ يَفْتَرُونَ
و به زعم خودشان گفتند اينها دامها و كشتزار[هاى] ممنوع است كه جز كسى كه ما بخواهيم نبايد از آن بخورد و دامهايى است كه [سوار شدن بر] پشت آنها حرام شده است و دامهايى [داشتند] كه [هنگام ذبح] نام خدا را بر آن[ها] نمى‏بردند به صرف افترا بر [خدا] به زودى [خدا] آنان را به خاطر آنچه افترا مى‏بستند جزا مى‏دهد
سوره انعام آیه 138

وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُم مِّن شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ كَذَلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
و شتران فربه را براى شما از [جمله] شعاير خدا قرار داديم در آنها براى شما خير است پس نام خدا را بر آنها در حالى كه برپاى ايستاده‏اند ببريد و چون به پهلو درغلتيدند از آنها بخوريد و به تنگدست [سائل] و به بينوا[ى غير سائل] بخورانيد اين گونه آنها را براى شما رام كرديم اميد كه شكرگزار باشيد
سوره حج آیه 36
_______________________________________
منابع
1.    سایت فتاوی اهل سنت
2.    توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏۲، ص ۵۷۳، م ۲۵۹۴، چاپ یازدهم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۸۴، ش.
3.    همان.
 

برگرفته از سایت اسلام پدیا و کتاب فقه استدلالی(علیرضا امینی ومحمد رضا آیتی)