حکم شرعی تلقیح

تلقیح مصنوعی درباره نباتات و حیوانات سابقه دیرینه ای دارد ،و از طریق پیوند ،بسیاری از درختان و حیوانات را باردار می سازند،ولی تلقیح مصنوعی درباره انسان کاملا تازگی دارد و انگیزه افراد برای این کار،این است که کسانی که به عللی قدرت بر تولید ندارند ولی زنان آنها از هر نظر برای بارداری آماده می باشند برای اینکه شبستان زندگی آنها به وجود فرزند روشن شود ،نطفه همان مرد یا مرد دیگری را از طریق وسیله پزشکی ،وارد رحم زن می نمایند و از این راه باردار می شود

تلقیح مصنوعی دو صورت دارد:

صورت اوّل – نطفه مردی را به همسر خود او تزریق کنند این نوع تلقیح از نظر دلایل فقهی بی اشکال است زیرا دو طرف همسر شرعی و قانونی یکدیگر هستند و مرد و زن حق دارند که صاحب فرزند شوند،در این قسمت فرق نمی کند که این کار از طریق آمیزش انجام گردد یا از طریق وسایل طبی صورت پذیرد، البتّه در انجام امر تلقیح مصنوعی باید کوشش نمود که منجر به ارتکاب حرامی نشود مثلاً مرد بیگانه آن را انجام ندهد بلکه خود شوهر عهده دار این کار گردد

صورت دوّم_ نطفه مرد بیگانه ای به همسر شخص دیگر تزریق شود ، چه با اجازه زن باشد يا نه، و چه شوهر داشته باشد يا نه، و چه با اجازه شوهر باشد يا نباشد.
این قسم ازنظر اسلام که ازدواج را براساس احتیاط و دقّت و پرهیزکاری استوار کرده است به طور مسلّم مجاز نیست ،و نظر فقهای بزرگ اسلام نیز همین می باشد،و از برخی از روایات که در باب ازدواج وارد شده است می توان تحریم آن را استفاده نمود.

گذشته ازاین از نظر اصول اخلاقی و اجتماعی و عاطفی ،این کار هرگز صحیح و صلاح نیست و از سه نظر دارای مفاسدی است که ذیلاً به آنها اشاره می شود:

1.از نظر اخلاقی چنین کاری،زن را به بی بند و باری جنسی سوق می دهد زیرا کم کم به آمیزش های نامشروع تشویق می کند و با خود چنین می اندیشد که چه فرق می کند که نطفه مرد بیگانه از طریق تلقیح مصنوعی وارد رحم او گردد یا از طریق آمیزش نامشروع ،چه بسا این زن پس از این عمل ولو به رضایت شوهر ،اقدام به آمیزش های نامشروع نیز بنماید،زیرا این کار برای او از نظر شوهر مخاطره ای بار نخواهد آورد و اگر باردار شود می تواند آن را به گردن تلقیح مصنوعی که به اجازه شوهرانجام گرفته است بیاندازد!
2. از نظر مسائل اجتماعی این کار اساس خانواده را متزلزل می سازد و موجب به هم ریختن نظام خانوادگی و به هم خوردن نسب می گردد زیرا می دانیم یکی از مفاسد  آمیزش های نامشروع همان اختلاف انساب و از بین رفتن رشته ارتباط میان کودکان و پدران است و این موضوع در این گونه تلقیح مصنوعی به طور روشن وجود دارد ،و نوزاد در این قسم از تلقیح مصنوعی،پس از تولّدو بزرگ شدن، پدر واقعی خود را نخواهد شناخت.
3. نقش عاطفه در تربیت و پرورش فرزندان و تأمین هزینه زندگی آنان،بسیار مهم و حسّاس است و هرگز نباید از آن غفلت نمود،زیرا عاطفه است که پدر را به پرورش فرزند وتحمّل هزینه زندگی او وادار می سازد و عاطفه انسانی در صورتی برانگیخته می شود که کودک را پاره تن خود بداند،ولی اگر متوجّه گردد که از کس دیگری است دیگر دلیل ندارد که بار سنگین تربیت و زندگی او را به دوش بکشد.

اگر منى مردى را داخل رحم زن اجنبيه نمودند و معلوم شد بچه از آن منى است، پس اگر اين عمل به طور شبهه بوده، مثل آنكه گمان مى‏ كرد زن خودش هست،و زن نيز گمان مى‏ كرد منى شوهر هست، و بعد از عمل معلوم شد از شوهر نيست، بچه شرعا از اين مرد و زن است، و تمام احكام فرزندى را دارد.
و لي اگر از روى علم و عمد باشد  اشكال دارد، و بايد احتياط در همه ی مسائل مراعات شود. و با این وجود  اگر اين بچه دختر باشد، پدر نمى‏ تواند اورا به زنى بگيرد، و اگر پسر باشد نمى‏ تواند مادرش را بگيرد،

آيا فرزندي كه از اين راه متولد مي شود، حكم فرزند حقيقي را دارد؟

بله بچه به دنيا آمده، همه احكام فرزند آن زن و شوهر را دارا است .

آیا جایز است از اسپرم غیر همسر (که با تزریق در رحم انجام می‌شود)، باردار شد؟

آیت الله العظمی خامنه ای :
تلقیح زن از طریق نطفه مرد اجنبى فى نفسه اشکال ندارد، ولى باید از مقدمات حرام از قبیل نگاه و لمس حرام و غیر آنها اجتناب شود، به هر حال در صورتى که با این روش کودکى به دنیا بیاید ملحق به شوهر آن زن نمى‌‌شود، بلکه ملحق به صاحب نطفه و به زنى است که صاحب رحم و تخمک است.

 آیت الله العظمی سیستانی :
با این روش جایز نیست.

 آیت الله العظمی مکارم شیرازی:
تنها راه برای استفاده از نطفۀ مرد بیگانه این است که مرد موقّتا همسر خود را طلاق دهد و آن زن پس از عدّه به عقد موقّت مرد مورد نظر درآید (هر چند اصلا همدیگر را نبینند) سپس نطفۀ آن مرد را برداشته و در زمان عقد با تخمک زن ترکیب کنند و پس از بخشش باقیماندۀ مدّت عقد موقّت و تجدید عقد دایم با شوهر سابق، نطفۀ ترکیب شده را در رحم او بکارند. فرزندی که متولّد می‌شود بر آن مرد و زن محرم است، ولی تنها از آن زن و صاحب نطفه ارث می‌برد.

 آیت الله العظمی صافی گلپایگانی:
بطور کلی عمل تلقیح اگر مستلزم نظر یا لمس حرام باشد تکلیفاً حرام است و به نظر اینجانب جواز تلقیح اجنبی به همسر اگر چه بوسیله خود همسر باشد محل اشکال است و در فرضی که انجام شود، فرزند تعلق به مرد صاحب اسپرم دارد و اگر دختر باشد به شوهر شما محرم است؛ چون ربیبه او است و نسبت به خود شما چه پسر باشد یا دختر حکم فرزند را دارد و به شما محرم است.

 آیت الله العظمی نوری همدانی:
در فرض سوال، حرام است.

حكم وارد كردن اسپرم مرد اجنبي به رحم زن - در صورتي كه شوهرش عقيم باشد چيست؟ فرزندي كه متولد مي شود، متعلق به كيست؟

همه مراجع (به جز خامنه اى ): اين كار حرام است و اگر فرزندى به دنيا آيد، به صاحب نطفه و به زنى كه صاحب رحم است، تعلّق دارد.

 آيةاللَّه خامنه اى: اصل اين كار اشكال ندارد ؛ به شرط آنكه از مقدمات حرام (مانند نگاه و لمس نامحرم ) پرهيز شود و اگر فرزندى به دنيا آيد، به صاحب نطفه و به زنى كه صاحب رحم است، تعلّق دارد.

منابع:

• سایت سفیرهدایت
• سایت پرسمان
• اسلام کوئست