فضيلت گمنامى در احادیث

فضيلت گمنامى و آثار آن :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّ اللّه َ يُحِبّ الأبْرارَ الأخْفِياءَ الأتْقِياءَ ؛

الّذينَ إذا غابُوا ، لَم يُفْتَقَدوا 

و إذا حَضَروا ، لَم يُدْعَوا  ولَم يُعْرَفوا  .

قُلوبُهُم ، مَصابيحُ الهُدى 

يُخْرَجون مِن كُلِّ غَبْراءَ مُظْلِمَةٍ .

خداوند نيكوكاران بى نام و نشانِ خدا ترس را دوست دارد ؛

كسانى كه هرگاه غايب باشند ، كسى جويايشان نمى شود

و وقتى حضور دارند، كسى از آنان دعوت نمى كند و شناخته شده نيستند .

دلهايشان ، چراغ هدايت است 

[ و ] از هر تاريكى و ظلمتى خارج مى گردند .

( في المصدر: « لم يعرفون » - كنز العمّال : ۵۹۴۷ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أحَبُّ العِبادِ إلى اللّه ِ تعالى ، الأتْقِياءُ الأخْفِياءُ ؛

الّذين إذا غابُوا ، لَم يُفْتَقَدوا 

و إذا شَهِدوا  ، لَم يُعْرَفوا .

اُولئكَ ، أئمَّةُ الهُدى ومَصابيحُ العِلْمِ .

محبوبترين بندگان نزد خداوند متعال پرهيزگاران گمنامند ؛

همانان كه هرگاه غايب باشند ، كسى جويايشان نمى شود

و وقتى حضور دارند  ، نا شناخته اند .

آنان  ، پيشوايان هدايتند و چراغهاى دانش .

( كنز العمّال : ۵۹۲۹ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ما قَرُبَ عَبدٌ مِن سُلطانٍ  ، إلاّ تَباعَدَ مِن اللّه ِ تعالى

ولا كَثُرَ مالُهُ ، إلاّ اشْتَدَّ حِسابُهُ 

ولا كَثُرَ تَبَعهُ ، إلاّ كَثُرَ شَياطينُهُ .

هيچ بنده اى به فرمانروايى نزديك نشد، مگر آن كه از خداوند متعال دور گشت

و ثروتش فراوان نشد، مگر آن كه حسابش سخت گشت

و مريدانش زياد نشدند ، مگر آن كه شيطانهايش افزون گشتند .

( بحار الأنوار : ۷۲/۶۷/۲۷ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ألاَ إنّ خَيرَ عِبادِ اللّه ِ ، التَّقيُّ النّقيُّ الخَفيُّ 

و إنّ شَرَّ عِبادِ اللّه ِ ، المُشارُ إلَيهِ بالأصابِعِ .

 هان ! بهترين بندگان خدا ، كسى است كه با تقوى و پاك و گمنام باشد

و بدترين بندگان خدا  ، كسى است كه انگشت نما باشد .

( بحار الأنوار: ۷۰/۱۱۱/۱۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 لا يَزالُ العَبدُ بخَيرٍ ، ما لَم يُعْرَفْ مَكانُهُ ؛

فإذا عُرِفُ مَكانُهُ  ، لَبِسَتْهُ فِتْنَةٌ لا يَثْبُتُ لَها  ، إلاّ مَن ثَبَّتهُ اللّه ُ .

بنده تا زمانى كه جايگاهش دانسته نباشد ، در خير و خوشى به سر مى برد ؛

اما همين كه جايگاهش شناخته شد، فتنه اى به سراغش آيد كه بر آن پايدارى نتواند ، مگر آن كس كه خداوند پايدارش بدارد .

( كنز العمّال : ۵۹۵۰ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

رُبَّ ذي طِمْرَيْنِ لا يُؤْبَهُ لَهُ  .

لَو أقْسَمَ على اللّه ِ ، لأبَرّهُ .

 بسا يك لا قباىِ ژنده پوشى كه كسى به او اعتنا نمى كند .

اما اگر خدا را سوگند دهد، خداوند سوگندش را بپذيرد [ و دعا يا نفرينش را مستجاب كند ]

( المحجّة البيضاء : ۶/۱۰۹ وانظر التوحيد : ۴۰۰/۲ )

امام على عليه السلام :

تَبَذَّلْ ولا تُشهَّرْ ، وأخْفِ شَخْصَكَ ؛ لِئلاّ تُذْكَرَ وتُعْلَمَ 

واكْتُمْ واصْمُتْ ؛ تَسْلَمْ

ـ وأوْمأَ بِيَدِهِ إلى صَدرِهِ ـ تَسُرُّ الأبْرارَ 

وتَغيظُ الفُجّارَ ـ وأومَأَ بِيَدِهِ إلى العامَّةِ ـ .

ساده پوش باش و خود را شهره مكن و خود را پنهان دار؛ تا ياد تو نكنند و زبانزد نشوى 

و راز دار باش و خاموش ؛ تا سالم و در امان بمانى .

- سپس با دست خود به سينه اش اشاره كرد و ادامه داد ـ تا نيكان را شادمان كنى

و نابكاران را ـ با دستش به عامّه (مخالفان) اشاره فرمود ـ به خشم آورى .

( الأمالي للمفيد : ۲۰۹/۴۴ )

امام على عليه السلام :

 تَبذّلْ ؛ لا تَشْتَهِرْ

ولا تَرْفَعْ شَخْصَكَ ؛ لِتُذْكَرَ بعِلْمٍ

واسْكُتْ واصْمُتْ ؛ تَسْلَم .

تَسُرُّ الأبْرارَ وتَغيظُ الفُجّارَ .

 ساده پوش باش ؛ تا شهره نشوى

و خودت را عَلَم نكن ؛ تا مشهور و شناخته شوى .

سكوت و خاموشى گزين ؛  تا سالم مانى .

نيكان را شاد سازى و نابكاران را به خشم آورى .

( شرح نهج البلاغة : ۲/۱۸۱ )

امام على عليه السلام ـ به كميل بن زياد ـ فرمود :

 رُوَيْدَكَ لا تُشْهَرْ

وأخْفِ شَخْصَكَ ؛ لاتُذْكَرْ .

تَعلَّمْ  ؛تَعْلَمْ .

 آرام باش  و خود را شهره مساز .

خويش را پنهان دار ؛ تا ياد تو نكنند .

علم بياموز ؛ تا دانا شوى .

( بحار الأنوار : ۷۸/۵۷/۱۲۰ )

امام على عليه السلام ـ در توصيف آخر الزمان ـ فرمود :

وذلكَ زَمانٌ لا يَنْجو فيهِ ، إلاّ كُلُّ مؤمنٍ نُوَمَةٍ

إنْ شَهِدَ ، لَم يُعْرَفْ 

و إنْ غابَ  ، لَم يُفْتَقَدْ .

اُولئكَ ، مَصابيحُ الهُدى وأعْلام السُّرى .

زمانى مى رسد كه هيچ كس در آن زمان نجات نمى يابد ، مگر مؤمن حق پرستِ بى نام و نشان

كه اگر حضور داشته باشد ، كسى او را نمى شناسد

و اگر غايب باشد ، كسى به جستجويش نمى آيد .

اين افراد  ، چراغهاى هدايتند و نشانه هاى روشن براى شب روان .

( نهج البلاغة: الخطبة ۱۰۳ )

امام على عليه السلام :

إنَّ في الخُمولِ ،  لَراحَةً .
  به راستى كه   آسايش  ، در گمنامى است .

( غرر الحكم : ۳۳۷۵ )

امام على عليه السلام :

كَثْرَةُ المَعارِفِ ،  مِحْنَةٌ

و(كَثْرَةُ) خِلْطَةِ  النّاسِ ، فِتْنَةٌ .

 دانسته هاى بسيار ، مايه رنج و محنت است

و آميزش زياد با مردم  ، موجب فتنه .

( مابين القوسين أثبتناه من طبعة النجف - غرر الحكم : ۷۱۲۴  )

امام صادق عليه السلام :

إنْ قَدَرْتُم  أنْ لا تُعْرَفوا  ، فافْعَلوا 

وما علَيكَ  ، إنْ لَم يُثْنِ علَيكَ النّاسُ وما علَيكَ  أنْ تكونَ مَذْموما عِندَ النّاسُ ، 

إذا كنتَ عِندَ اللّه ِ مَحْمودا .

 اگر توانستيد ناشناخته بمانيد ، چنين كنيد ؛

وقتى نزد خدا ستوده باشى ،

نگران نباش كه مردم ستايشت نكنند و نگران نباش كه در نظرشان نكوهيده اى .

( بحار الأنوار : ۷۳/۱۲۱/۱۱۰ )

امام صادق عليه السلام :

 مَن أرادَ أنْ يُرْفَعَ ذِكْرُهُ ، فلْيُخْمِلْ أمْرَهُ .

هركه خواهد نامش بلند شود ، بايد گمنامى پيشه كند .

( بحار الأنوار : ۷۸/۲۶۴/۱۷۰ )

امام صادق عليه السلام :

عَزَّتِ السّلامَةُ  ، حتّى لَقد خَفِيَ مَطْلَبُها

فإنْ يَكُنْ في شَيْءٍ  ، فيُوشِكُ أنْ يكونَ في الخُمولِ .

 سـلامت چنـدان كمياب است  ، كه راه جستن آن پوشيده و ناپيداست

و اگر سلامت در چيزى باشد، تقريباً در گمنامى است .

( بحار الأنوار : ۷۸/۲۰۲/۳۵ )

منبع: میزان الحکمه،جلد سوم.