وقایع روز بیست و پنجم ذی الحجه
۰۹ آذر ۱۳۹۵ 0 فرهنگ و اجتماع۱- نزول سوره هل اتى (انسان)
علماى شيعه همه اتفاق نظر دارند كه : هيجده آيه با مجموع سوره انسان در حق اهل بيت عصمت على و فاطمه و حسن و حسين نازل شده همگى در كتب تفسير يا حديث روايت مربوطه به اين آيات را به عنوان يكى از افتخارات و فضائل اهل بيت مى شمارند و در ميان اهل سنت اين روايت كه ذكر خواهد شد از روايات مشهور بلكه متواتر است .
از جمله: زمخشرى حنفى در جلد ۴ كشّاف ص ۱۶۱ نقل مى كند که:ابن عباس رضى الله عنه نقل كرده است كه : حسن و حسين مريض شدند پيامبر با جماعتى از ايشان عيادت نمودند . مردم عرض كردند : يا اباالحسن نذر كن .على و فاطمه و فضه كنيز آنها نذر نمودند اگر هر دو شفا يابند سه روز روزه بگيرند بعد هر دو خوب شدند .على از يك يهودى سه صاع جو قرض كرد (بعضى نوشته براى ريسيدن پشمى به يك يهودى سه صاع را مزد گرفت) و فاطمه آرد نمود و از يك صاع آن پنج قرص نان پخت و آماده كرد تا با آن افطار كنند . سائلى ايستاد وعرض كرد : السّلام عليكم اهل بيت محمد، مسكينم به من اطعام كنيد . آنها نان خود را به مسكين دادند و با آب افطار نمودند . روز دوم يتيم آمد و روز سوم اسير آمد . نان خود را به آنها دادند صبح روز چهارم على دست حسنين را گرفت. پيش پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم رفت . حضرت بچه ها را ديد كه از شدت گرسنگى مى لرزند فرمود : اين حال شما براى من بسيار گران است سپس برخاست و با آنها به خانه فاطمه آمد . ديد فاطمه در محراب عبادت ايستاده در حالي كه از شدت گرسنگى شكم او به پشت چسبيده و چشمهايش به گودى نشسته است . پيامبر ناراحت شد . در اين هنگام جبرئيل نازل گشت و عرض كرد : يا محمد اين سوره را بگير . خداوند با چنين خاندانى به تو تهنيت مى گويد . سپس سوره هل اتى را بر او خواند.
بعضى می گويند که : از آيه انّ الابرار تا آيه و كان سعيكم مشكورا كه ۱۸ آيه است نازل شد.
علامه گنجى در كفاية الطالب ص ۲۰۱ بعد از نقل حديث از اصبغ بن نباته مى نويسد که : پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بعد از آمدن به خانه فاطمه ديد رنگ فاطمه تغيير كرده است . فاطمه گريه نمود و پيامبر را هم گرياند . حضرت فرمود : چرا گريه مى كنى ؟ فاطمه قضيه را به عرض حضرت رسانيد . آن بزرگوار دست به دعا برداشت و سپس فرمود : دخترم به صندوقخانه داخل شو، اول فاطمه بعد على سپس حسنين بعد پيامبر اسلام داخل صندوقخانه شدند وآنجا یک كاسه بزرگ پر از طعام گرم دیدند واآن را ميل نمودند . جبرئيل نازل شد وعرض كرد : يا محمد خداوند سلام مى رساند و مى فرمايد : بگير مبارك باد تو را درباره اهل بيتت . حضرت فرمود: چه چيزی را بگيرم ؟ جبرئيل تلاوت نمود انّ الابرار يشربون من كاس الى قوله تعالى سعيكم مشكورا هيجده آيه.
ولى ابن مغازلى شافعى در مناقب ص ۲۷۲ از ليث بن ابى سليم بن طاوس نقل مى كند كه : اين قضيّه در يك شب واقع شد . مسكين آمد وعلى نان خود را به او داد . بعد يتيم آمد و فاطمه نان خود را به او داد . بعد اسيرى آمد و فضّه نانش را به او اعطا كرد . خداوند ثناگفت و اين آيات را نازل نمود اما همگى اتفاق نظر دادند كه : اين آيات در فضيلت اهل بيت نازل شده و اين حديث اطعام را بيشتر از ۳۵ نفر از علماى معروف اهل تسنن در كتابهاى خود آورده اند . طالبين به جلد سوم احقاق الحق از ص ۱۵۷ مراجعه نمايند.
نزول سوره هل اتى به قدرى معروف و مشهور است كه در اشعار شعرا و حتى در شعر معروف محمد بن ادريس شافعى يكى از علماى بزرگ اهل سنت اشاره شده است :
الى م الى م و حتّ ى متى اُعاتب فى حبّ هذا الفتى
و هل زُوّجت فاطم غيره و فى غيره هل اتى هل اتى
حتى اين اشعار را علام آلوسى در روح المعانى ج ۲۹ ص ۱۵۷ نقل كرده است.
ترجمه اشعار: تا كى و تا كدام زمان در دوستى اين جوان ملامت خواهم شد و آيا فاطمه به غير او تزويج شده و آيا سوره هل اتى درباره غير او نازل شده؟
۲- خروج ابراهيم عليه‌السلام از آتش
مردم هنگامى كه براى برگزارى عيد خود از شهر خارج شدند ابراهيم نزد بتها آمد و با تبر همه بتها را درهم شكست . مردم بعد از مراسم عيد نزديك غروب دسته دسته به شهر بازمى گشتند . براى تجديد عهد به سوى بتخانه مى آمدند همين كه وارد بتخانه گشتند ديدند که همه بتها شكسته است.به دنبال اين جريان ابراهيم را به محاكمه كشيدند . بالاخره حكم سوزاندن از طرف نمرود صادر گرديد . هيزمها را در صحرا جمع نمودند و آتش زدند و ابراهيم را با منجنيق پرتاب كردند . جبرئيل در هوا نزد ابراهيم آمد وعرض كرد : حاجتى دارى ؟ ابراهيم فرمود : بلی اما به تو ندارم، سپس خداوند به آتش دستور داد : اى آتش بر ابراهيم سرد و سالم باش و در اين روز از همان آتش خارج شد .
بعضى از مورخين نوشته اند که : ابراهيم در آن وقت شانزده سال بيش نداشت. نمرود از بناى مرتفعى تماشا مى نمود با كمال تعجب مشاهده كرد كه ابراهيم سالم در ميان آتش نشسته (بعضى این واقعه را در هيجدهم اين ماه نوشته اند).
