تسلیت از نظر احادیث

تسليت دادن به سوگوار

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

من عَزّى مُصابا كانَ لَهُ مِثلُ أجرِهِ .
هر كه سوگوارى را تسليت دهد، همانند اجر او داشته باشد.

( بحار الأنوار : ۸۲/۹۴/۴۶ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

مَن عَزّى أخاهُ المُؤمِنَ في (مِن) مُصيبَةٍ كَساهُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ حُلَّةً خَضراءَ يُحبَرُ بِها يَومَ القِيامَةِ .
هر كه برادر مؤمن خود را در سوگى تسلّى دهد، خداوند عزّ و جلّ در روز قيامت حلّه اى سبز رنگ و شادى آور بر او بپوشاند.

( مسكّن الفؤاد : ۱۰۶)

امام على عليه السلام :

مَن عَزَّى الثَّكلى أظَلَّهُ اللّه ُ في ظِلِّ عَرشِهِ يَومَ لا ظِلَّ إلاّ ظِلُّهُ .
هر كه مادر فرزند مرده اى را تسلّى دهد، خداوند در آن روزى كه هيچ سايه اى جز سايه عرش او نيست، وى را در سايه عرش خود جاى دهد.

( الكافي : ۳/۲۲۷/۳ )

امام على عليه السلام :

التَّعزِيَةُ تُورِثُ الجَنَّةَ .
تسليت دادن، بهشت را به ارمغان مى آورد.

( الاختصاص : ۱۸۹  )

امام صادق عليه السلام :

كَفاكَ مِنَ التَّعزِيَةِ بأن يَراكَ صاحِبُ المُصيبَةِ .
براى تسليت گفتن، همين اندازه كافى است كه صاحب مصيبت تو را ببيند.

( كتاب من لا يحضره الفقيه : ۱/۱۷۴/۵۰۵ )

آنچه در تسليت دادن به سوگوار گفته مى شود

امام على عليه السلام :

 كانَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله إذا عَزّى قالَ : آجَرَكُمُ اللّه ُ و رَحِمَكُم ، و إذا هَنَّأ قالَ : بارَكَ اللّه ُ لَكُم و بارَكَ عَلَيكُم .
رسول خدا صلى الله عليه و آله هرگاه تسليت مى داد، مى فرمود: خداوند پاداشتان دهد و شما را مشمول رحمت خويش گرداند. و هر گاه تبريك مى گفت، مى فرمود: خداوند به شما بركت دهد و مبارك گرداند.

( مسكّن الفؤاد : ۱۰۸ )

مسكّن الفؤاد:

لَمّا قُبِضَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله أحدَقَ بِهِ أصحابُهُ فبَكَوا حَولَهُ ، وَ اجتَمَعوا ، فدَخَلَ رَجُلٌ أشهَبُ اللِّحيَةِ ، جَسيمٌ صَبيحٌ ، فتَخَطّى رِقابَهُم فبَكى ، ثُمّ التَفَتَ إلى أصحابِ رَسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله فقالَ : إنَّ في اللّه ِ عَزاءً مِن كُلِّ مُصيبَةٍ ، و عِوَضا مِن كُلِّ فائتٍ ، و خَلَفا مِن كُلِّ هالِكٍ ، فإلَى اللّه ِ فأنِيبوا ، و إلَيهِ فارغَبوا ، و نَظَرَهُ إلَيكُم في البَلاءِ فَانظُروا ؛ فإنَّ المُصابَ مَن لَم يُؤجَرْ ، و انصَرَفَ
فقالَ بَعضُهُم لِبَعضٍ : تَعرِفونَ الرَّجُلَ ؟ فقالَ عَلِيٌّ عليه السلام : نَعَم ، هذا أخو رَسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله الخِضرُ عليه السلام
وقتى رسول خدا صلى الله عليه و آله در گذشت، اصحاب بر گردش حلقه زدند و پيرامونش گريستند و همگى جمع شدند. مردى كه محاسنى جو گندمى داشت و تنومند و خوش سيما بود وارد شد و جمعيت را شكافت و جلو آمد و گريست. آن گاه رو به اصحاب رسول خدا صلى الله عليه و آله كرد و گفت: خداى را در هر سوگى تسليتى است و براى هر از دست رفته اى عوض مى دهد و براى هر رفته اى جايگزينى قرار مى دهد. پس، به خداوند روى كنيد و به او بگراييد. و در هنگام بلا به شما مى نگرد [كه آيا بيتابى يا صبر مى كنيد]، پس مواظب باشيد؛ زيرا مصيبت ديده [واقعى] كسى است كه اجرى نصيبش نشود
اصحاب از يكديگر پرسيدند: اين مرد را مى شناسيد؟ على عليه السلام فرمود: آرى؛ اين برادر رسول خدا صلى الله عليه و آله خضر عليه السلام است.

( مسكّن الفؤاد : ۱۰۹)

امام باقر عليه السلام :

تَعزِيَةُ المُسلِمِ لِلمُسلِمِ بِقَريبِهِ الذِّمّيِّ استِرجاعٌ عِندَهُ ، و تَذكِرَةٌ بِالمَوتِ و ما بَعدَهُ ، و نَحوُ هذا الكَلامِ .
تسليت گفتن مسلمان به مسلمان در مرگ خويشاوند نا مسلمان ذمّيش، چنين باشد كه در حضور او استرجاع كند (انا للّه و انّا اليه راجعون بگويد) و مرگ و بعد از مرگ را يادآورى نمايد و سخنانى از اين قبيل.

(دعائم الإسلام : ۱/۲۲۴ )

امام صادق عليه السلام ـ در تسليت به عدّه اى سوگوار ـ فرمود :

جَبَرَ اللّه ُ وَهنَكُم ، و أحسَنَ عَزاكُم ، و رَحِمَ مُتَوَفّاكُم .
خداوند اين ضايعه شما را جبران كند و به نيكى تسليتتان دهد و از دست رفته شما را رحمت كند.

( كتاب من لا يحضره الفقيه : ۱/۱۷۴/۵۰۶ )

تبريك گفتن به سوگوار سزاوارتر از تسليت گفتن است!

امام صادق عليه السلام : 

لا تَعُدَّنَّ مُصيبَةً اُعطِيتَ عَلَيها الصَّبرَ ، و استَوجَبتَ عَلَيها مِنَ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ الثَّوابَ ، إنَّما المُصيبَةُ الّتي يُحرَمُ صاحِبُها أجرَها و ثَوابَها إذا لَم يَصبِرْ عِندَ نُزولِها .
مصيبتى را كه نعمتِ صبر در برابر آن به تو داده شده و به سبب آن مستوجب پاداش خداوند عزّ و جلّ شده اى، نبايد مصيبت بشمار آورى؛ مصيبت آن است كه مصيبت ديده، به سبب صبر نكردن بر آن، از اجر و ثوابش محروم شود.

( الكافي : ۳/۲۲۴/۷ )

امام رضا عليه السلام ـ در تسليت به حسن بن سهل ـ فرمود :

التَّهنِئَةُ بِآجِلِ الثَّوابِ أولى مِن التَّعزِيَةِ عَلى عاجِلِ المُصيبَةِ .
 تبريك گفتن براى ثواب آخرت، سزاوارتر از تسليت گفتن براى سوگوارى دنياست.

(بحار الأنوار : ۷۸/۳۵۳/۹  )

میزان الحکمه،جلد هفتم.