وزیر از نظر احادیث

وزیر از نظر احادیث

۰۱ مرداد ۱۳۹۴ 0

وزير

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به على عليه السلام ـ فرمود: 
إنّكَ تَسمَعُ ما أسمَعُ ، و تَرى ما أرى ، إلاّ أنّكَ لَستَ بنَبيٍّ ، و لكنَّكَ لَوَزيرٌ ، و إنّكَ لَعلى خَيرٍ
آنچه من مى شنوم تو نيز مى شنوى و آنچه من مى بينم تو هم مى بينى، جز اينكه تو پيغمبر نيستى. بلكه وزير هستى و تو در خير و صلاح هستى.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
 ما مِن أحَدٍ مِن النّاسِ أعظَمَ أجرا مِن وَزيرٍ صالِحٍ مَعَ الإمامِ ، يأمُرُهُ بِذاتِ اللّه ِ فيُطيعُهُ .
 اجر هيچ يك از مردم بزرگتر از اجر وزيرى شايسته براى زمامدار نيست كه او را درباره خداوند [و اطاعت از فرامين او ]سفارش كند و وى به توصيه هايش عمل نمايد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
 مَن وَلِيَ مِنكُم عَمَلاً فأرادَ اللّه ُ بهِ خَيرا جَعَلَ لَهُ وَزيرا صالِحا ؛ إن نَسِيَ ذَكّرَهُ ، و إن ذَكرَ أعانَهُ 
هر يك از شما كه عهده دار كارى شود و خداوند خير او را بخواهد، برايش وزير پاك و شايسته اى قرار مى دهد، كه هرگاه فراموش كرد به او يادآورى كند و هرگاه يادش بود، كمكش رساند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
إذا أرادَ اللّه ُ بالأميرِ خَيرا جَعَلَ لَهُ وَزيرَ صِدقٍ ؛ إن نَسِيَ ذَكَّرَهُ ، و إن ذَكَرَ أعانَهُ . و إذا أرادَ (اللّه ُ) بهِ غَيرَ ذلكَ جَعَلَ لَهُ وَزيرَ سَوءٍ ؛ إن نَسِيَ لَم يُذَكِّرْهُ ، و إن ذَكَرَ لَم يُعِنْهُ .
هرگاه خداوند خوبى فرمانروايى را بخواهد، وزيرى راستين و شايسته براى او قرار دهد، كه هرگاه فراموش كرد به او يادآورى كند و هرگاه به يادش بود او را يارى رساند. ولى هرگاه خداوند غير آن را براى او بخواهد، وزير بدى نصيبش كند كه هرگاه فراموش كرد به او يادآورى نكند و اگر هم به يادش بود ياريش نرساند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
ما بَعَثَ اللّه ُ مِن نَبيٍّ و لا كانَ بَعدَهُ مِن خَليفَةٍ إلاّ لَهُ بِطانَتانِ : بِطانَةٌ تأمُرُهُ بِالمَعروفِ و تَنهاهُ عنِ المُنكَرِ ، و بِطانَةٌ لا تَألُوهُ خَبالاً ، فمَن وُقِيَ شَرَّها فَقَد وُقِيَ
خداوند هيچ پيامبرى مبعوث نكرد و آن پيامبر پس از خود جانشينى نداشت، مگر اينكه اطرافيانش دو دسته بودند: دسته اى كه او را به كارهاى نيك توصيه مى كردند و از بدى باز مى داشتند و دسته اى كه از هيچ نابكارى در حقّ او كوتاهى نمى كردند. پس، هركه از شرّ اين دسته حفظ شد براستى كه محفوظ مانده است.
بحار الأنوار ـ به نقل از عبد اللّه بن عباس ـ : 
سمعتُ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله يقولُ : إنّ أوّلَ ما كَلَّمَني بهِ [أي اللّه َ عَزَّ و جلَّ في لَيلَةِ الإسراءِ] أن قالَ : يا محمّدُ ، انظُرْ تَحتَكَ ، فنَظَرتُ إلَى الحُجُبِ قدِ انخَرقَت ، و إلى أبوابِ السّماءِ قد فُتِحَت ، و نَظَرتُ إلى عليٍّ و هو رافِعٌ رأسَهُ إلَيَّ فكَلَّمَني و كَلَّمتُهُ و كلَّمَني ربّي عَزَّ و جلَّ . فقُلتُ : يا رَسولَ اللّه ِ ، بِمَ كَلَّمَكَ ربُّكَ ؟ قالَ : قالَ لي : يا محمّدُ ، إنّي جَعَلتُ علِيّا وَصِيَّكَ و وَزيرَكَ و خَليفَتَكَ مِن بَعدِكَ ، فأعلِمْهُ .
شنيدم پيامبر خدا صلى الله عليه و آله مى فرمود : نخستين چيزى كه [خداوند عزّ و جلّ در شب معراج ]به من فرمود ، اين بود كه گفت: اى محمّد! پايين پاى خود را نگاه كن. پس، پرده ها را ديدم كه از هم دريده و درهاى آسمان را ديدم كه گشوده شدند و على را ديدم كه سر خود را به سوى من بالا گرفته است. پس با هم سخن گفتيم و پروردگارم عزّ و جلّ با من سخن گفت. عرض كردم: اى رسول خدا! پروردگارت به تو چه سخنى گفت؟ پيامبر فرمود: به من فرمود: اى محمّد! من على را وصىّ و وزير و جانشين تو پس از تو قرار دادم. اين را به آگاهى او برسان.
امام على عليه السلام :
 العِلمُ يَزيدُ العاقِلَ عَقلاً ، و يُورِثُ مُتَعلِّمَهُ صِفاتِ حَمدٍ ، فيَجعَلُ الحَليمَ أميرا ، و ذا المَشورَةِ وَزيرا 
 دانش، خردمند را خرد مى افزايد و به فراگيرنده خود صفاتى پسنديده مى بخشد. پس خرد ورز را به اميرى مى رساند و صاحب انديشه را به وزيرى.
امام على عليه السلام :
مَن خانَهُ وَزيرُهُ فَسَدَ تَدبيرُهُ 
 هركه وزيرش به او خيانت كند، تدبيرش تباه شود.
امام على عليه السلام :
 وُزَراءُ السَّوءِ أعوانُ الظَّلَمَةِ ، و إخوانُ الأثَمَةِ .
 وزيران نا باب، ياران ستمگرانند و برادران گنهكاران.
امام على عليه السلام : 
اِحذَروا الدُّنيا إذا أماتَ النّاسُ الصَّلاةَ ··· و كانَ الحِلمُ ضَعفا ، و الظُّلم فَخرا ، و الاُمَراءُ فَجَرَةً ، و الوُزَراءُ كَذَبَةً 
هرگاه مردم نماز را بميرانند··· و بردبارى، ناتوانى به شمار آيد و ستم كردن، افتخار باشد و اميران نابكار گردند و وزيران دروغگو، [در چنين زمانى ]از دنيا حذر كنيد.
بحار الأنوار ـ به نقل از ابن اسحاق ـ : 
كانَت خَديجَةُ وَزيرَةَ صِدقٍ علَى الإسلامِ ، و كانَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله يَسكُنُ إلَيها .
خديجه دستيارى راستين براى اسلام بود و رسول خدا صلى الله عليه و آله به وجود او آرامش مى يافت.

بدترين وزيران

امام على عليه السلام ـ در فرمان استاندارى مصر به مالك اشتر ـ نوشت :
إنّ شَرَّ وُزَرائكَ مَن كانَ للأشرارِ قَبلَكَ وَزيرا ، و مَن شَرِكَهُم في الآثامِ فلا يَكونَنَّ لكَ بِطانَةً ؛ فإنّهُم أعوانُ الأثَمَةِ (أئمّةٍ) ، و إخوانُ الظَّلمَةِ ، و أنتَ واجِدٌ مِنهُم خَيرَ الخَلَفِ مِمَّن لَهُ مِثلُ آرائهِم و نَفاذِهِم ، و لَيسَ علَيهِ مِثلُ آصارِهِم و أوزارِهِم و آثامِهِم ، مِمَّن لَم يُعاوِنْ ظالِما على ظُلمِهِ ، و لا آثِما على إثمِهِ ، اُولئكَ أخَفُّ علَيكَ مَؤونَةً ، و أحسَنُ لَكَ مَعونَةً ، و أحنى علَيكَ عَطفا ، و أقَلُّ لغَيرِكَ إلفا ، فاتَّخِذْ اُولئكَ خاصّةً لخَلَواتِكَ و حَفَلاتِكَ ، ثُمّ ليَكُنْ آثَرُهُم عِندَكَ أقوَلَهُم بِمُرِّ الحَقِّ لَكَ ، و أقلَّهُم مُساعَدَةً فيما يَكونُ مِنكَ مِمّا كَرِهَ اللّه ُ لأوليائهِ ، واقِعا ذلكَ مِن هَواكَ حَيثُ وَقَعَ .
 بدترين وزير تو، كسى است كه پيش از تو وزيرِ بدكاران و همدست آنان در گناهان بوده است. بنا بر اين، نبايد چنين كسانى دستيار و مشاور تو باشند ؛ زيرا كه اينان ياور گنهكاران و برادر بيدادگرانند. تو مى توانى به جاى آنان كسانى را از بهترين مردم برگزينى كه در انديشه و نفوذ همانند آنان باشند، اما بار گران گناهان و كردارهاى نارواى ايشان را به دوش نداشته باشند، از كسانى باشند كه نه ستمگرى را در ستمش يارى كرده اند و نه گنهكارى را بر گناهش. اينان براى تو كم زحمت ترند و تو را بهتر كمك مى رسانند و نسبت به تو متمايلتر و انس و الفتشان به غير تو كمتر است. پس، اينان را خاصگان خلوت خويش و همدمان مجالس خود قرار ده و آنگاه برگزيده ترين و مقرّبترين آنان در پيشگاه تو، كسى باشد كه بيشتر از هر چيز سخن تلخ حقّ بر زبان راند و در آن كارهايت كه خداوند براى دوستانش نمى پسندد، هر اندازه هم مطابق ميل و خواست تو باشد، كمتر ياريت رساند.

وزيران و دستياران اخلاق

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
نِعمَ وَزيرُ الإيمانِ العِلمُ ، و نِعمَ وَزيرُ العِلمِ الحِلمُ ، و نِعمَ وَزيرُ الحِلمِ الرِّفقُ ، و نِعمَ وَزيرُ الرِّفقِ اللِّينُ .
چه خوب دستيارى است دانش براى ايمان، و چه نيكو وزيرى است خرد ورزى براى دانش، و چه خوب وزيرى است، مدارا براى خرد ورزى، و چه نيكو دستيارى است نرمى و ملايمت براى مدارا.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
نِعمَ وَزيرُ العِلمِ الرّأيُ الحَسَنُ .
چه خوب وزيرى است، رأى نيكو براى دانش .
امام صادق عليه السلام : 
إنّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ خَلَقَ العَقلَ و هُو أوَّلُ خَلقٍ مِن الرُّوحانِيّينَ ··· ثُمَّ جَعَلَ لِلعَقلِ خَمسَةً و سَبعينَ جُندا ··· فكانَ مِمّا أعطَى العَقلَ مِن الخَمسَةِ و السَّبعينَ الجُندِ : الخَيرُ وَ هُو وَزيرُ العَقلِ ، و جَعَلَ ضِدَّهُ الشَّرَّ و هُو وَزيرُ الجَهلِ ، و الإيمانُ و ضِدُّهُ الكُفرُ ، و التَّصديقُ و ضِدُّهُ الجُحودُ ، و الرَّجاءُ و ضِدُّهُ القُنوطُ ··· 
خداوند عزّ و جلّ عقل را آفريد و آن نخستين مخلوق روحانى بود··· سپس براى عقل هفتاد و پنج سرباز قرار داد··· از ميان آن هفتاد و پنج سربازى كه براى عقل قرار داد، يكى خوبى است كه وزير عقل است و در مقابل آن بدى را قرار داد كه آن وزير جهل است و ديگر ايمان است كه دشمن آن كفر مى باشد و ديگرى تصديق است كه در مقابلش انكار قرار دارد و ديگرى اميد است كه در برابرش نوميدى مى باشد··· .
میزان الحکمه،جلد سیزدهم.
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام
کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام
تلگرام قرآن و حدیث
کانال قرآن و حدیث در ایتا
کانال قرآن و حدیث در گپ
پیام رسان سروش _ کانال قرآن و حدیث