داستانهای علما: خلق نیکوی محدث قمی (+عکس نوشته)

یکی از ویژگیهای اخلاقی مرحوم محدث قمی(حاج شیخ عباس) اعلی الله مقامه الشریف این بود که علاقه زاید الوصفی به مطالعه و کتاب داشته و در این زمینه داستهانهای زیادی از ایشان نقل شده از جمله فرزند ارشد آن مرحوم، حجة الاسلام حاج میرزا علی محدث زاده (ره ) که به تعبیر استاد شهید مطهری بسیار مرد صالح و با ایمانی بود،نقل کرده است که:«در اول کودکی که با مرحوم والدم هر وقت از شهر خارج می‏ شدیم ایشان از اول صبح تا به شام مرتباً به نوشتن و مطالعه مشغول بودند» و در کتاب «پندهائی از رفتار علمای اسلام» آمده است:

مرحوم حاج شیخ عباس قمی کتاب مفاتیح الجناح با جماعتی از تجار به سوی سوریه مسافرت نمود آنان می ‏گفتند هر وقت ما به سیاحت می‏ رفتیم ایشان می ‏نشست و مشغول مطالعه و تالیف می ‏شد و هر چه اصرار می‏ کردیم که با ما بیرون بیاید امتناع می ‏ورزید و شبها هم که ما به خواب می‏ رفتیم او مشغول مطالعه و تالیف می ‏شد مرحوم محدث قمی در سفر،رعایت حال همراهان را می‏ کرد و با آنان فوق العاده خوش رفتاری می ‏نمود و انس می‏ گرفت بطوری که نوشته ‏اند در مسافرت فردی شوخ طبع،خوش گفتار و نیکو رفتار بود. 

یکی دیگر از ملکات روحی و سجایای اخلاقی آن مرحوم تواضع بسیار و همه جانبه ‏ای بود که از خود نشان می‏ داد، در خانه و مدرسه و خیابان هر کس را می‏ دیدند خاصه علماء و از بین آنان بیشتر به کسانی که با حدیث و اخبار اهل البیت علیهم السلام سر و کار داشتند، فروتنی می ‏نمود و هیچگاه در مجلسی که وارد می‏ شد در صدر مجلس نمی‏ نشست و هرگز خود را بر دیگران مقدم نمی‏ داشت از خودستائی و خود پسندی به شدت احتراز می‏ کرد و به هیچ وجه غرور نداشت و با همه اطلاعاتی که در تاریخ و اخبار و احادیث داشت بسیار اتفاق می‏ افتاد که کتاب را همراه خود به منبر می‏ برد واز رو برای مستمعین نقل حدیث کرده و یا روضه می‏ خواند. 

دیگر از ویژگیهای ایشان نفوذ کلمه بود که چون سخنان و گفتارش از دل بر می‏ خاست و خود به آنها معتقد بود و قبل از دیگران به آنها عمل می ‏کرد در شنوندگان و مخاطبین تاثیری مخصوص داشت، برخی از آنان که پای درس های اخلاق و مواعظ سودمند ایشان حاضر می‏ شدند گفته ‏اند:سخنان آن مرحوم چنان بود که تا یک هفته انسان را از تمام سیئات و پندارهای ناروا و گناهان باز می‏داشت و به خدا و عبادت متوجه می‏کرد. 

یکی دیگر از خصلتهای پسندیده آن مرحوم پای بندی به نماز شب و شب زنده داری و قرائت قرآن و تلاوت ادعیه و اوراد و اذکار ماثوره از ائمه معصومین علیهم السلام بود در این رابطه فرزند بزرگش می ‏گوید: تا آنجا که من به خاطر دارم بیداری آخر شب از آن مرحوم فوت نشد حتی در سفرها،خصیصه دیگر ایشان این بود که در عمل به این دستور پیامبر صل الله علیه و آله که فرمود: اکرموا اولادی... (فرزندانم را اکرام و احترام کنید... ) بی اختیار بود و آنان ( سادات )را اکرام می‏کرد وبزرگ می ‏داشت. (مجله نورعلم، دوره دوم شماره2)

---

منبع: مردان علم در میدان عمل، سید نعمت الله حسینی، دفتر انتشارات اسلامی(وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم)، جلد 1.