جهاد با نفس

وقتی مسلمین از جنگ باز می گشتند رسول خدا(ص) به آنها  فرمود:

«آفرین بر جمعیّتی که جهاد اصغر را انجام دادند و جهاد اکبر بر دوش آنها مانده است»

پرسیدند یا رسول الله جهاد اکبر چیست؟

فرمود: «جهاد با نفس» «1»

درگیری که در دنیا میان حق و باطل همیشه بوده و هست و وجود خود انسان شدید تر است. جهادش هم جهاد بزرگتری است. یک سوی میدان عقل است و لشکریانش که انسان را به بندگی خداوند فرا می خواند و سوی دیگرش جهل است و هوای نفس که به عصیان ترغیبش می نماید. وقتی مملکت وجود انسان همه از آن لشکر عقل خواهد شد هوای نفس سرکوب و فتنه اش خاموش شده باشد. 

در حدیث معروف ابو ذر آمده است که می گوید: «قُلْتُ یارَسُولَ اللَّهِ ایُّ الْجِهادِ افْضَلُ؛ عرض کردم کدام جهاد برتر است؟»

فرمود: «انْ یُجاهِدَ الرَّجُلُ نَفْسَهُ وَهَواهُ؛ برترین جهاد آن است که انسان با نفس و هوای خویش جهاد کند»«2»

در آیه 6 سوره عنکبوت می خوانیم: «وَمَنْ جاهَدَ فَانَّما یُجاهِدُ لِنَفْسِهِ انَّ اللَّهَ لَغَنِیٌ عَنِ الْعالَمینَ؛ کسی که جهاد کند برای خود جهاد می کند، چرا که خداوند از همه جهانیان بی نیاز است.»

در تفسیر این آیه آمده است: منظور مبارزه با نفس در برابر شهوات و لذّات نامشروع و گناهان است«3»

«1». وسائل الشّیعه، جلد 11، صفحه 122 (باب اوّل، جهاد النّفس).

«2». میزان الحکمه، جلد 2، صفحه 141.

«3». تفسیر قمی، جلد 2، صفحه 148، و بحار الانوار، جلد 67، صفحه 65.