خراب کردن وسایل و اسباب بازی توسط کودکان

نوشته زیر برگرفته از کتاب «نسیم مهر» (متن پیاده شده برنامه پرسش و پاسخ رادیویی استاد حسین دهنوی) می باشد.

سؤال 1ـ پسر 6 ساله‏‌ام اسباب‏‌بازى‏‌هایش را خراب مى‏‌كند. علت چیست و چگونه مى‏‌توان این رفتار او را اصلاح كرد؟

علت اصلى این رفتار، حس كنجكاوى كودك است؛ این حس را با رادیویى كهنه، اتویى خراب، ساعتى غیر قابل استفاده یا كیت‏‌هاى الكترونیكى ارضا كنید.
گاهى فراوانى اسباب‏‌بازى‏‌ها و یكنواخت شدن و عدم لذت از آن‏‌ها او را به تخریب وا مى‏‌دارد.
در مواردى نیز ممكن است این رفتار كودك براى جلب توجه باشد. لطفا در غیر زمان متعارض (زمانى كه این رفتار را ندارد)، بیشتر به او توجه كنید.
گاهى به دلیل خستگى و عصبانیت، اسباب‏‌بازى‏‌هایش را خراب مى‏‌كند یا مى‏‌شكند. بررسى كنید و ببینید آیا مشكل جدى عاطفى دارد یا نه. در صورتى كه با همسر خود اختلاف جدى دارید، آن را از بین ببرید یا اگر خداوند به تازگى فرزندى به شما داده است، تمام توجه خود را به او معطوف نكنید.
برخى اسباب‏‌بازى‏‌ها به دلیل پیچیدگى استفاده از آن‏‌ها، كودك را عصبانى مى‏‌كند. اگر مناسب سن او نیست، آن را نگه دارید تا كودك بزرگ‏‌تر شود و مهارت بیشترى در استفاده از آن بیاید.
در صورت استمرار این رفتار، افزون بر واداشتن او به جمع‏‌آورى تكه‏‌هاى اسباب‏‌بازى و تمیز كردن اتاق، از ساز و كارهاى بازدارنده به ویژه محرومیت استفاده كنید.
یادتان باشد كه در خرید اسباب‏‌بازى جدید شتاب نكنید و آن را به سالم بودن اسباب‏‌بازى قبلى منوط كنید.

سؤال 2ـ پسر 7 ساله ام وسایل منزل و اسباب بازی هایش را خراب می کند. با این رفتار او چگونه برخورد کنم؟

جواب:
باید علت را بیابید و آن را از بین ببرید. علل تخریب کودکان معمولا چنین است:
1. عصبانیت:
فرزند شما وقتی عصبانی می شود، وسایل را تخریب می کند؛ بنابراین، با توجه به علل عصبانیت او، ریشه ها را بیابید و زمینه ها را از بین ببرید.
2. باج خواهی و جنگ قدرت:
ممکن است وقتی به خواسته های غیر منطقی اش نمی رسد، از این حربه استفاده می کند تا شما را تسلیم کند.
3. جلب توجه:
گاهی کودکان برای جلب توجه دیگران، به ویژه والدین، به تخریب دست می زنند. این علت نشان می دهد که فرزند شما نیازمند توجه است؛ پس در غیر زمان متعارض (زمانی که تخریب نمی کند)، به او بیشتر توجه کنید تا این نیاز او تأمین شود.
4. انرژی بیش از حد:
کودکانی که انرژی بیش از حد دارند، گاهی به تخریب دست می زنند. انرژی او را با فعالیت های ورزشی رها سازید.
5. کنجکاوی:
کودکان کنجکاوند و گاهی به همین جهت و برای ارضای حس کنجکاوی، وسایل منزل یا اسباب بازی های خود را خراب می کنند. برای ارضای این حس، رادیویی کهنه و غیرقابل استفاده را در اختیارش قرار دهید تا آن را باز کند و به هم بریزد. باز کردن برخی وسایل برقی با نظارت شما نیز می تواند در ارضای حس کنجکاوی او مؤثر باشد.
6. فراوانی نعمت:
اگر در خرید اسباب بازی برایش زیاده روی کرده اید، این کار را محدود کنید. گاهی داشتن اسباب بازی های متعدد و متنوع، او را به این رفتار می کشاند؛ زیرا برای از دست دادن آن ها هیچ گونه نگرانی ندارد.

چـنـد توصیـه:
الف. اشیای قابل تخریب را از دسترس او دور کنید.
ب. به او بیاموزید تا به جای تخریب، احساسات خود را(هنگام عصبانیت) با واژگان بیان کند. اگر به چنین کاری توانا نیست، اشکالی ندارد که احساسات خود را با زدن توپ به دیوار تخلیه کند.
ج. در صورت تخریب چیزی، باید بخشی از بهای آن را از پول توجیبی اش بپردازد یا با کار در منزل، جبران کند.
د. در صورت کاسته شدن از این رفتار، او را تحسین کنید.
_________________________
منبع:
نسیم مهر جلد 2، پرسش و پاسخ تربیت کودک و نوجوان؛ حسین دهنوی