اصلاح دادن میان مردم در احادیث

اهميت آشتى دادن مردم :

امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه: « و خدا را دستاويز سوگندهاى خود قرار مدهيد. . . » ( البقرة : ۲۲۴ ) ـ فرمود 

 إذا دُعِيتَ لِصُلْحٍ بين اثنَينِ  ، فلا تَقُلْ : عَلَيَّ يَمينٌ ألاّ أفعَلَ .

هرگاه از تو خواسته شد كه ميان دو تن صلح دهى ، نگو : سوگند خورده ام كه اين كار را نكنم .

( الكافي : ۲/۲۱۰/۶ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أ لا اُخبِرُكم بِأفضلَ مِن دَرَجَةِ الصِّيامِ و الصَّلاةِ و الصَّدَقةِ ؟

إصلاحُ ذاتِ البَينِ ؛

فإنّ فسادَ ذاتِ البَينِ ، هِي الحالِقةُ .

 آيا شما را به چيزى با فضيلت تر از نماز و روزه و صدقه ( زكات ) آگاه نكنم ؟

آن چيز اصلاح ميان مردم است ؛

زيرا اختلاف و خصومت ميان مردم ، مُهلك و دين برانداز است .

( كنز العمّال : ۵۴۸۰ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به أبو أيوب ـ فرمود :

يا أبا أيُّوبَ ! أ لا اُخبِرُكَ و أدُلُّكَ على صَدَقَةٍ يُحِبُّها اللّه ُ و رسولُهُ ؟

تُصلِحُ بينَ الناسِ ، إذا تَفاسَدُوا و تَباعَدُوا .

 اى ابو ايّوب ! آيا تو را به صدقه اى كه خدا و رسول او آن را دوست دارند ، آگاه و راهنمايى نكنم ؟

[آن صدقه اين است كه ]هرگاه مردم با هم بد شدند و از يكديگر دورى كردند ، ميان آنها را اصلاح كنى .

( تنبيه الخواطر : ۱/۶ )

امام على عليه السلام :

 ثابِرُوا على صَلاحِ المُؤمنينَ و المُتَّقِينَ .

بر اصلاح ميان مؤمنان و پرهيزگاران مداومت كنيد .

(غرر الحكم : ۴۷۰۳ )

امام على عليه السلام :

مِن كَمالِ السَّعادَةِ ، السَّعيُ في صَلاحِ الجُمهورِ .

 كوشش در راه ايجاد آشتى ميان عموم مردم ( اصلاح و بهبود وضع آنان ) ،  از كمال نيك بختى است .

( غرر الحكم : ۹۳۶۱ )

امام على عليه السلام :

مَنِ استَصلَحَ الأضدادَ ، بَلَغَ المُرادَ .

هركه مخالفان را اصلاح كند ، به مقصود خود برسد .

(غرر الحكم : ۸۰۴۳ )

امام صادق عليه السلام :

صَدَقةٌ يُحِبُّها اللّه ُ ،

إصلاحٌ بَينَ الناسِ ، إذا تَفاسَدُوا و تَقارُبُ بَينِـهِم  ، إذا تَباعَدُوا .

اصلاح ميان مردم ، هر گاه با هم دچار خصومت شوند و نزديك كردن آنها به يكديگر، هرگاه از هم دور گردند ، صدقه اى است كه خداوند آن را دوست دارد .

( الكافي : ۲/۲۰۹/۱ )

امام صادق عليه السلام ـ به مفضّل ـ فرمود :

إذا رَأيتَ بينَ اثنَينِ مِن شِيعَتِنا مُنازَعَةً ، فافتَدِها مِن مالي .

 هرگاه ميان دو نفر از شيعيان ما نزاعى [ بر سر مالى ] ديدى آن [ وجه ] را از مال من بپرداز [ و ميان آنان اصلاح كن ] .

( الكافي : ۲/۲۰۹/۳، و انظر ح ۴ )

جايز بودن دروغ براى اصلاح :

امام صادق عليه السلام :

المُصلِحُ ، ليسَ بِكاذِبٍ .

آشتى دهنده ، دروغگو نيست .

( الكافي : ۲/۲۱۰/۵ )

امام صادق عليه السلام :

الكلامُ ثلاثةٌ : صِدقٌ و كِذبٌ و إصلاحٌ بينَ الناسِ ؛

تَسمَعُ مِنَ الرَّجُلِ كلاما يَبلُغُهُ فَتَخبُثُ نَفسُهُ ؛

فَتَلقاهُ  ، فَتَقُولُ : سَمِعتُ مِن فُلانٍ قالَ فِيكَ مِنَ الخَيرِ كذا و كذا ،  خِلافَ ما سَمِعتَ مِنهُ .

سخن سه گونه است : راست و دروغ و اصلاح ميان مردم ؛

از كسى سخنى درباره ديگرى مى شنوى كه اگر آن سخن به گوش وى برسد ، ناراحت مى شود ؛

پس تو آن ديگرى را مى بينى و بر خلاف آنچه شنيده اى ، به او مى گويى : از فلانى شنيدم كه در خوبى تو چنين و چنان مى گفت .

( الكافي : ۲/ ۳۴۱/۱۶ )

مصالحه غير مجاز:

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 الصُّلحُ جائزٌ بينَ المُسلمينَ ، إلاّ صُلحا أحَلَّ حَراما أو حَرَّمَ حَلالاً .

مصالحه ميان مسلمانان مجاز است ، مگر مصالحه اى كه حرامى را حلال يا حلالى را حرام كند .

( كتاب من لا يحضره الفقيه : ۳/۳۲/۳۲۶۷ )

میزان الحکمه،جلد ششم.