غسل در احادیث
۲۷ فروردین ۱۳۹۴ 0علت غسل :
امام رضا عليه السلام :
عِلَّةُ غُسلِ الجَنابَةِ ، النَّظافَةُ
و تَطهيرُ الإنسانِ نفسَهُ ممّا أصابَهُ مِن أذاهُ و تَطهيرُ سائرِ جَسَدِهِ ··· .
علت غسل جنابت ، پاكيزگى است
و اين كه انسان خودش را از آلودگى اى كه به او رسيده و نيز ساير بدنش را پاك كند···.
( بحار الأنوار : ۸۱/۲/۲ )
امام رضا عليه السلام :
عِلَّةُ غُسلِ المَيِّتِ أنّهُ يُغَسَّلُ ؛
لأنّهُ يُطَهَّرُ و يُنَظَّفُ مِن أدناسِ أمراضِهِ و ما أصابَهُ مِن صُنُوفِ عِلَلِهِ ؛
لأنّهُ يَلقَى المَلائكةَ و يُباشِرُ أهلَ الآخِرَةِ ···
و عِلَّةٌ اُخرى ؛
أنّهُ يَخرُجُ مِن الأذَى الذي مِنهُ خُلِقَ فَيُجنَبُ ؛ فيَكونُ غُسلَهُ لَهُ
و عِلّةُ اغتِسالِ مَن غَسَّلَهُ أو مَسَّهُ ، فظاهِرَةٌ ؛
لِما أصابَهُ مِن نَضحِ المَيِّتِ ؛
لأنَّ المَيِّتَ إذا خَرَجَتِ الرُّوحُ مِنهُ ، بَقِيَ أكثَرُ آفَتِهِ ؛
فلذلك يُتَطَهَّرُ مِنهُ و يُطَهَّرُ .
علت غسل دادن ميّت آن است كه ؛
از آلودگيهاى بيماريهايش و انواع مرضهايى كه در وجودش بوده پاك و پاكيزه شود ؛
زيرا او به ملاقات فرشتگان مى رود و با اهل آخرت تماس مى گيرد···
علت ديگرش اين است كه ؛
منى و نجاستى كه انسان از آن آفريده شده است ، در هنگام مرگ از ميّت خارج مى شود و جنب مى گردد ؛
پس بدين جهت بايد غسل داده شود .
علت غسل كردن كسى كه ميّت را غسل داده يا او را مسّ كرده ، نيز روشن است ؛
زيرا ترشحات بدن ميّت ، به او سرايت مى كند ؛
چه وقتى روح از بدن ميّت خارج شود ، بيشترِ آلودگيها و آفات او باقى مى ماند ؛
از اين روهم بايد او را پاكيزه كرد و هم خود را [از آلودگى هايى كه بر اثر تماس با بدن او به انسان مى رسد ] پاك و تميز گردانيد .
( بحار الأنوار : ۸۱/۳/۳ )
امام رضا عليه السلام :
عِلَّةُ غُسلِ العيدِ و الجُمُعَةِ و غَيرِ ذلكَ مِن الأغسالِ ؛
لِما فيهِ مِن تَعظيمِ العَبدِ رَبَّهُ و استِقبالِهِ الكريمَ الجليلَ و طَلَبِ المَغفِرَةِ لِذُنوبِهِ .
علت غسل عيد و جمعه و ديگر غسلها ،
تعظيم و احترام بنده نسبت به پروردگارش و روى كردن به آن بخشنده بزرگوار و طلب آمرزش براى گناهان خود است .
( بحار الأنوار : ۸۱/۳/۳ )
انواع غسل :
امام باقر عليه السلام :
الغُسلُ في سَبعةَ عَشرَ مَوطِنا :
ليلةِ سَبعةَ عَشرَ مِن شهرِ رَمَضانَ و ليلةِ تِسعَةَ عَشرَ و ليلةِ إحدى و عِشرينَ و ليلةِ ثَلاثٍ و عِشريـنَ ؛
و فيهـا يُرجـى ليلـةُ القَـدرِ
و غُسـلُ العِيدَينِ
و إذا دَخَلتَ الحَرَمَينِ
و يومٍ تُحرِمُ و يومِ الزِّيارَةِ و يومٍ تَدخُلُ البيتَ
و يومِ التَّروِيَةِ و يومِ عَرَفةَ
و إذا غَسَّلتَ مَيِّتا و كَفَّنتَهُ ، أو مَسِستَهُ ، بعدَ ما يَبرُدُ
و يومِ الجُمُعَةِ و غُسلُ الكُسوفِ ، إذا احتَرَقَ القُرصُ كُلُّهُ ، فَاستَيقَظتَ و لَم تُصَـلِّ ؛
فعلَيكَ أن تَغتَسِلَ و تَقضِيَ الصلاةَ
و غُسلُ الجَنابَةِ فَريضَةٌ .
غسل در هفده مورد مى باشد :
در شب هفدهم و شب نوزدهم و شب بيست و يكم و شب بيست و سوم [ ماه رمضان ] ؛
كه در اين شبها [ يا شب بيست و سوم ] احتمال شب قدر مى رود
و غسل عيدين ( فطر و قربان )
و در هنگام داخل شدن به حرمين ( خانه خدا و حرم پيامبر خدا )
و در روز زيارت [ خانه خدا و طواف آن ] و روزى كه داخل كعبه مى شوى
و روز ترويه ( هشتم ذى حجّه ) و روز عرفه ( نهم ذى حجّه )
و هرگاه ميّتى را غسل دهى و كفن كنى ، يا بعد از آن كه بدنش سرد شده باشد، بدنت با او تماس پيدا كند
و روز جمعه و غسل خورشيد گرفتگى ، در صورتى كه تمام قرص خورشيد بگيرد و از خواب بيدار شوى و نماز به جا نياورده باشى؛
در اين صورت بايد غسل كنى و نماز را قضا كنى
و [ بالاخره ] غسل جنابت واجب است.
( وسائل الشيعة : ۲/۹۳۷/۴ )
امام صادق عليه السلام :
إنَّ الغُسلَ في أربَعَةَ عَشَرَ مَوطِنا :
غُسلُ المَيِّتِ و غُسلُ الجُنُبِ و غُسلُ مَن غَسَّلَ المَيِّتَ
و غُسلُ الجُمُعةِ و العِيدَينِ و يومِ عَرَفَةَ و غُسلُ الإحرامِ
و دُخولِ الكَعبَةِ و دُخولِ المَدينةِ و دُخولِ الحَرَمِ و الزِّيارَةِ
و ليلةِ تِسعَ عَشرَةَ و إحدى و عِشرينَ و ثلاثٍ و عِشرينَ مِن شهرِ رَمَضانَ .
غسل در چهارده مورد صورت مى گيرد :
غسل ميّت ، غسل جنابت ، غسل كسى كه ميّت را غسل مى دهد ،
غسل جمعه ، غسل عيدين ، غسل روز عرفه ، غسل احرام ،
غسل براى وارد شدن به كعبه ، غسل براى داخل شدن به مدينه ، غسل براى داخل شدن به حرم [ الهى ] ، غسل زيارت
و غسل شب هاى نوزدهم و بيست و يكم و بيست و سوم ماه رمضان.
( الخصال : ۴۹۸/۵ )
وسائل الشيعة ـ به نقل از سماعه ـ
سألتُ أبا عبدِ اللّه ِ عليه السلام عن غُسلِ الجُمُعَةِ .
فقالَ : واجِبٌ ، فِي السَّفَرِ و الحَضَرِ ،
إلاّ أنّهُ رُخِّصَ للنِّساءِ فِي السفرِ و قلّةِ الماءِ
و قالَ : غُسلُ الجَنابَةِ ، واجِبٌ
و غُسلُ الحائضِ ، إذا طَهُرَت ، واجِبٌ
و غُسلُ الاستِحاضَةِ ، واجِبٌ إذا احتَشَت بالكُرْسُفِ فَجازَ الدمُ الكُرْسُفَ ـ إلى أن قالَ :
ـ و غُسلُ النُّفَساءِ واجِبٌ
و غُسلُ المَولودِ واجِبٌ
و غُسلُ المَيِّتِ واجِبٌ
و غُسلُ مَن مَسَّ المَيِّتَ واجِبٌ
و غُسلُ المُحرِمِ واجِبٌ
و غُسلُ يومِ العَرَفَةِ واجِبٌ
و غُسلُ الزِّيارَةِ واجِبٌ ، إلاّ مِن عِلَّةٍ
و غُسلُ دُخولِ البيتِ واجِبٌ
و غُسلُ دُخولِ الحَرَمِ يُستَحَبُّ ، أن لا تَدخُلَهُ ، إلاّ بغُسلٍ
و غُسلُ المُباهَلَةِ واجِبٌ
و غُسلُ الاستِسقاءِ واجِبٌ
و غُسلُ أوَّلِ ليلةٍ مِن شهرِ رَمَضانَ مُستَحَبٌّ
و غُسلُ ليلةِ إحدى و عِشرينَ سُنَّةٌ
و غُسلُ ليلةِ ثلاثٍ و عِشرينَ سُنَّةٌ لا تَترُكْها ؛
لأنّهُ يُرجى في إحديهِما ليلةُ القَدرِ
و غُسلُ يومِ الفِطرِ و غُسلُ يومِ الأضحى سُنَّةٌ ، لا اُحِبُّ تَركَها
و غُسلُ الاستِخارَةِ مُستَحبٌّ .
از امام صادق عليه السلام درباره غسل جمعه سؤال كردم .
حضرت فرمود : در سفر و غير سفر ، واجب است .
جز اين كه در سفر، با وجود كمبود آب ، براى زنان رخصت داده شده [ و اين وجوب از گردن آنها برداشته شده است ] .
حضرت فرمود : غسل جنابت ، واجب است.
غسل حائض ، بعد از آن كه پاك شد، واجب است
و غسل استحاضه ، هرگاه زن مستحاضه بر شرمگاه خود مقدار زيادى پنبه بگذارد و خون از آن بيرون زند ، بر او واجب است
ـ تا آن جا كه فرمود: ـ غسل نفاس ، واجب است .
غسل نوزاد ، واجب است .
غسل ميّت ، واجب است ،
غسل مسّ ميّت ، واجب است .
غسل كسى كه مُحرِم مى شود ، واجب است .
غسل روز عرفه ( نهم ذى حجّه ) ، واجب است .
غسل زيارت [ خانه خدا و طواف آن ] ، واجب است ، مگر اين كه شخص بيمارى داشته باشد .
غسل داخل شدن به خانه ( كعبه ) ، واجب است .
غسل داخل شدن به حرم ، مستحبّ است كه كسى جز با غسل وارد آن نشود
و غسل مباهله ، واجب است .
غسل نماز باران ، واجب است.
غسل شب اول ماه رمضان ، مستحبّ است .
غسل شب بيست و يكم [ماه رمضان] ، سنّت است ،
غسل شب بيست و سوم را ترك مكن ؛
زيرا در يكى از اين دو شب احتمال شب قدر مى رود .
غسل روز [عيد] فطر و غسل روز [ عيد ] قربان ، سنّت است و من دوست ندارم آنها را ترك كنم
و غسل استخاره ( نماز استخاره ) ، مستحبّ است .
( 1. وسائل الشيعة : ۲/۹۳۷/۳ )
امام رضا عليه السلام ـ در نامه اى به مأمون ـ نوشت :
و غُسلُ يومِ الجُمُعةِ سُنَّةٌ
و غُسلُ العيدَينِ و غسلُ دُخولِ مكَّةَ و المَدينةِ و غُسلُ الزِّيارَةِ و غُسلُ الإحرامِ
و أوَّلِ ليلةٍ مِن شهرِ رَمَضانَ و ليلةِ سَبعَ عَشرَةَ و ليلةِ تِسعَ عَشرَةَ و ليلةِ إحدى و عِشرينَ و ليلةِ ثلاثٍ و عِشرينَ من شهرِ رَمَضانَ . هذه الأغسالُ سُنَّةٌ .
و غُسلُ الجَنابَةِ فَريضةٌ و غُسلُ الحَيضِ مِثلُهُ .
غسل روز جمعه سنّت است
غسل عيدين ( فطر و قربان ) و غسل داخل شدن به مكّه و مدينه و غسل زيارت و غسل اِحرام
و غسل شب اوّل و شب هفدهم و شب نوزدهم و شب بيست و يكم و شب بيست و سوم ماه رمضان ، سنّت است .
غسل جنابت واجب است و غسل حيض نيز مانند آن [ واجب ] است.
( وسائل الشيعة : ۲/۹۳۷/۶ )
میزان الحکمه،جلد هشتم.
