شرح نامه 31 نهج البلاغه: نهی از ظلم، دعوت به نیکی

ظلم نکن

"لَا تَظْلِمْ كَمَا لَا تُحِبُّ أَنْ تُظْلَمَ‏"
'ستم نكن همچنان كه دوست نميدارى درباره ات ستم شود'.

كدام انسان است كه دوست بدارد مورد ظلم و ستم قرار بگيرد؟ اكنون همين مطلب را درباره ى ديگران نيز رعايت كنيم كه ظلم به كسى ننمائيم و اگر دست ظلم و ستم بلند نموده و تجاوز به حقوق ديگران كرديم، انتظار نداشته باشيم كه خود مورد ظلم و ستم قرار نگيريم، زيرا اولا دست انتقام، ما را راحت نگذاشته و رها نخواهد نمود. و ثانيا هر كس كه ظلم كرد سد را شكسته و ظلم كردن را رواج داده، اهميت و خطر اين گناه بزرگ را از بين برده و آن را در جامعه عادى نموده است و قهرا وقتى ظلم و تعدى در جامعه رواج يافت، شعله هاى سوزان و خطرناك آن او را هم در بر خواهد گرفت و اساس زندگى وى را نيز به هم خواهد ريخت.
چنانكه انسانهاى پاكى كه در بسط عدل و احسان مى كوشند، درهاى صلاح و خوبى را بر روى امت خود باز كرده و مى گشايند و قهرا خود آنان نيز از نسيم عطرآگين آن بهره مند خواهند گرديد.

همين احساسى كه در وجود ما است كه مى خواهيم ديگران به ما احسان كنند، در وجود ديگران نيز هست، آنان هم می خواهند كه ما به آنان نیکی كنيم.
"وَ أَحْسِنْ كَمَا تُحِبُّ أَنْ يُحْسَنَ إِلَيْك"نیکی کن

'و نيكى كن همچنانكه دوست دارى كه به تو نيكى شود'.

بيانى كه در جمله ى قبل گذشت، در اين فراز نيز جريان دارد؛ اگر انسان دوست دارد كه ديگران درباره ى او نيكى و احسان كنند، بايد خود به ديگران نيكى كند و مردم را در زير چتر احسان و نيكوكارى خود جاى دهد.
راستى توقع بيجاست كه انسان از ديگران نسبت به خود انتظار احسان و نيكى داشته باشد، و ليكن نسيم احسان و انعام او هرگز به ديار ديگران نوزد و ديگران از خوان احسان او بهره مند نگردند. صاحبان وجدانهاى بيدار بايد متوجه باشند كه اگر احسان خوب است براى همه خوب است، نه اينكه تنها وقتى خوب باشد كه از ديگران نسبت به ما انجام شود. همين احساسى كه در وجود ما است كه مى خواهيم ديگران به ما احسان كنند، در وجود ديگران نيز هست، آنان هم مي خواهند كه ما به آنان نیکی كنيم.
__________________________
منبع: به سوى مدينه فاضله، على كريمى جهرمى