راهکارهای مناسب برای از شیر گرفتن کودک

نوشته زیر برگرفته از کتاب «نسیم مهر» (متن پیاده شده برنامه پرسش و پاسخ رادیویی استاد حسین دهنوی) می باشد.

سؤال 1ـ فرزندم را چگونه از شیر بگیرم؟ لطفاً راهنمایی ام کنید.

جواب:
پیش از اقدام، به چند نکته ذیل توجه کنید:
1. از همزمانی با موقعیت های استرس آور و فشار روحی کودک (آموزش توالت رفتن، جداسازی برای خواب، تعویض خانه، ترس و...) بپرهیزید.
2. از مسافرت و ترک کودک برای از شیر گرفتن بپرهیزید. این عمل فشار روحی را برای او در پی خواهد داشت.
3. از شیر گرفتن کودک، به معنای قطع ارتباط عاطفی مادر با فرزند نیست؛ بنابراین، رابطه عاطفی خود را با او قطع یا کم نکنید؛ بلکه بر میزان آن بیفزایید.
4. لازم است پدر نیز بر رابطه عاطفی اش با کودک بیفزاید تا خلأ عاطفی ناشی از قطع شیر کودک را پر کند.

راهکار از شیر گرفتن:
از مکان و زمانی معنوی (زیارتگاه، مسجد، روز تولد امامان) آغاز کنید. رو به قبله بنشینید و سوره مبارکه «یس» را تلاوت، و ثواب آن را به روح مقدس حضرت علی اصغر امام حسین (علیه السلام) هدیه کنید.
بهترین شیوه، شیوه تدریجی است. در ابتدا، وعده 6 بعدازظهر را حذف کنید. پس از 2 روز، وعده 10 صبح را حذف کنید و این وضعیت را تا 1 تا 2 هفته ادامه دهید. پس از آن، وعده 2 بعدازظهر؛ 4 روز بعد، وعده 10 شب، و 4 روز بعد وعده 6 صبح را حذف کنید.
توجه داشته باشید که در ساعات شیردهی، شیر و آب میوه را با فنجان، جایگزین شیر خود کنید. در صورت مقاومت و عدم علاقه به فنجان، استفاده از شیشه اشکالی ندارد.
مناسب است در ساعات شیردهی، تا مدتی او را سرگرم کنید تا کمتر رنج ببرد.
در صورت اضطرار به از شیر گرفتن فوری، از خوردن مایعات بپرهیزید؛ سینه ها را محکم ببندید؛ روی آن ها کیسه یخ قرار دهید و با دست یا شیردوش، شیر آن را بدوشید.

سؤال 2ـ آیا شیردهی نامنظم، به سیستم تغذیه کودک آسیب می رساند و مشکلاتی را برایش فراهم می آورد؟

جواب:
نیاز کودکان به شیر خوردن با توجه به قد، وزن و میزان گرسنگی آن ها متفاوت است؛ بنابراین، اگر فرزند شما دائم احساس نیاز می کند و برای شیر خوردن بیدار می شود، به او پاسخ دهید، و از این مسأله نگران نباشید.
در این صورت، توصیه می کنم جداسازی او را برای خواب تا 18 ماهگی به تأخیر اندازید؛ زیرا بیدار شدن مکرر شما در شب و رفتن به اتاق کودک بسیار مشکل است.
اگر با وجود خواب مشترک با کودک، بیدار شدن مکرر و شیر دادن به او برایتان سخت است، بکوشید زمان شیردهی او را دست کم به 1 تا 2 ساعت افزایش دهید. این فاصله زمانی، از دیدگاه دکتر «ویلیام سیرز» مطلوب است؛ زیرا به اعتقاد او، در این فاصله زمانی، هورمون پرولاکتین (افزایش دهنده شیر مادر) در خون ثابت می ماند و در فاصله ای بیش از این، اثر خود را از دست می دهد. [1]
اگر شیردهی در این فاصله زمانی هم برایتان مشکل است می توانید فاصله را تا قبل از یک سالگی به 3 ساعت و پس از یک سالگی تا 4 ساعت هم افزایش دهید به شرط آن که در هر وعده، کودک را به طور کامل سیر کنید.
با آغاز سال دوم زندگی کودک می توانید وعده 2 بعد از نصف شب را نیز حذف کنید؛ البته احتمالاً ناچار خواهید بود تا مدتی (حدود 1 هفته)، همان ساعتی که بیدار می شود، با شیشه آب ولرم، نیاز عاطفی او را برآورید.

سؤال 3ـ مایلم فرزندم را در یک سالگی از شیر بگیرم. آیا این عمل، به روح و جسم او آسیب می رساند؟

جواب:
مدت شیردهی در شرع مقدس اسلام، 2 سال کامل است: «والوالداتُ یُرضعنَ اولادَهنّ حولَین کاملَین» [2]: مادران، فرزندانشان را 2 سال کامل شیر می دهند.
امام صادق (علیه السلام) زمان شیردهی را 21 ماه می داند و کمتر از آن را ستم بر کودک می شمرد: «الرضاعُ واحدٌ و عشرون شهراً فما نقصَ فهو جورٌ علی الصَبیّ». [3]
اگر مشکل خاصی (بیماری شدید، مسافرت و جدایی ناخواسته از کودک، کمبود شیر و...) ندارید، توصیه می کنم مدت شیردهی فرزندتان را کامل کنید.
امروزه، غربیان که به چند ماه شیردهی بسنده می کنند، به ارزش و آثار حکم الاهی اسلام پی برده اند و سازمان بهداشت جهانی، بر کامل کردن مدت شیردهی تأکید می کند.
برخی مادران از ترس این که نتوانند فرزندشان را به راحتی از شیر بگیرند، به او کمتر از 2 سال شیر می دهند تا کمتر وابسته شود؛ اما این توهم نادرست است و اگر بیشتر شیر بخورد، استقلال بیشتری خواهد داشت و با این مسأله راحت تر، کنار خواهد آمد.
_________________________
پی نوشت:
[1] ـ ویلیام سیرز و مارتا سیرز، چهل نکته کلیدی برای شیردادن به نوزاد، ص 44 .
[2] ـ بقره ، 233.
[3] ـ کلینی، کافی، ج6، ص 40.
 

منبع:
نسیم مهر جلد 2، پرسش و پاسخ تربیت کودک و نوجوان؛ حسین دهنوی