چه کنیم تا فرزندمان لوس نشود؟

نوشته زیر برگرفته از کتاب «نسیم مهر» (متن پیاده شده برنامه پرسش و پاسخ رادیویی استاد حسین دهنوی) می باشد.

سؤال 1ـ من نمی دانم که فرزند 4 ساله ام لوس شده است یا نه. آیا کودک لوس، نشانه های ویژه ای دارد؟

کودک لوس، چنین نشانه هایی دارد:
1. توقع توجه بیش از حد:
کودک لوس انتظار دارد (به ویژه در حضور دیگران) بیش از حد به او توجه شود. بکوشید زمانی که در این اندیشه نیست، بیشتر به او توجه کنید تا نیاز عاطفی اش برآورده شود؛ اما زمانی که انتظار توجه دارد، به او بی توجهی کنید.
2. درخواست های غیرمنطقی و افراطی:
او دائم درخواست دارد و توجه نمی کند که امکان پاسخگویی برای شما وجود دارد یا نه؛ بدین جهت، گاهی هنگام آشپزی یا زمان فعالیت های دیگر شما، خواسته ای را مطرح می کند و بر آن اصرار می ورزد. در چنین موقعیتی از روش «سوزن گرامافون گیر کرده» استفاده کنید؛ یعنی یک جمله (وقتی کارم تموم شد) را بعد از هر بار تقاضای او تکرار کنید. توجه داشته باشید که تسلیم گریه یا قشقرق او نشوید.
3. بدخلقی و ناله برای هر چیزی:
کودک لوس برای رسیدن به خواسته هایش بدخلقی و ناله می کند. در چنین موقعیتی، برای سنین پایین (زیر 6 سال) از روش حواس پرت کردن استفاده کنید و برای سنین بالاتر استدلال بیاورید و اگر نپذیرفت، از اصل خاموشی استفاده کنید.
4. حرکات بدنی خاص:
کودک لوس، انگشتانش را به هم می بافد؛ لب هایش را غنچه می کند و صدایش را می کشد. همین که نشانه های آغاز این گونه حرکات بدنی را مشاهده کردید، فعالیت مثبتی مانند خواندن شعر، سرود یا آیه و روایتی را که آموخته است، جایگزین کنید.

سؤال 2ـ من و همسرم در حد معقول به فرزندمان توجه می کنیم تا لوس نشود؛ ولی پدر و مادربزرگ او بیش از حد به او توجه می کنند. این مسأله را چگونه به آن ها تذکر دهیم؟

اگر ارتباط فرزند شما با پدر و مادربزرگ اندک است، چندان نگران نباشید. اگر شما با او سنجیده رفتار کنید، رفتار آنان تأثیر فراوانی نخواهد داشت. در این حالت (ارتباط اندک)، وقتی به دیدار پدر و مادربزرگ می روید یا آنان به منزل شما می آیند، خودتان محدودیت ها را کم کنید و به فرزندتان بگویید که وقتی با پدر و مادر بزرگ ملاقات می کند، لازم نیست همه قوانین و محدودیت های منزل را رعایت کند؛ اما وقتی ملاقاتش با آن ها تمام شد، باید به محدودیت ها تن دهد.
در صورتی که دیدار کودک با پدر و مادربزرگ زیاد و طولانی است (با هم یا در نزدیکی هم زندگی می کنید)، محدودیت هایی را که برای فرزندتان در نظر گرفته اید، با نرمی و مهربانی به پدر و مادربزرگ گوشزد کنید. احساسات خود را با احترام به آنان منتقل کنید و بگویید که با توجه و محبت بیش از حد آنان به او، فرزندتان لوس خواهد شد و شما را در تربیت دچار مشکل خواهد کرد.
به این نکته توجه داشته باشید که پدر و مادر بزرگ، قصد بدی ندارند. آنان از وجود نوه خود لذت می برند و تعجب نکنید که چرا با خود شما در دوران کودکی، این گونه رفتار نمی کردند و بر شما سخت می گرفتند. نوه چیز دیگری است. احتمالاً خود شما هم با نوه هایتان همچون فرزندتان برخورد نخواهید کرد.

سؤال 3ـ چه کنیم تا فرزندمان لوس نشود؟

زیاده روی در محبت و بازی با کودک و توجه دائم به او سبب لوس شدن وی می شود؛ بنابراین در این گونه رفتارها اعتدال داشته باشید؛ البته 2 ماه اول زندگی کودک استثنا می شود و در این زمان باید به طور کامل به او توجه کنید و نیازهایش را برآورید.
برخی والدین از ترس لوس شدن فرزند، به او کمتر توجه و محبت می کنند یا محبت قلبی خود را بروز نمی دهند که درست نیست. در آغوش گرفتن کودک، پاسخ به گریه او، بوسیدن، توجه و حتی نازکشی -اگر در آن ها زیاده روی نشود-، نه تنها کودک را لوس نمی کند، بلکه سبب رضای خاطر، شادابی، سلامت روح و خودباوری او می شود.
________________________
منبع:
نسیم مهر جلد 2، پرسش و پاسخ تربیت کودک و نوجوان؛ حسین دهنوی