شکایت از نظر احادیث
۱۷ فروردین ۱۳۹۴ 0شكايت از خدا
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
أوحَى اللّه ُ إلى أخِي العُزَيرِ ، يا عُزَيرُ ، إن أصابَتكَ مُصِيبَةٌ فلا تَشْكُني إلى خَلقِي ، فقد أصابَني مِنكَ مَصائبُ كَثيرَةٌ و لَم أشكُكَ إلى مَلائكَتي . يا عُزَيرُ ، اِعصِني بقَدرِ طاقَتِكَ عَلى عَذابي .
خداوند به برادرم عُزَير وحى فرمود كه : اى عزير! اگر مصيبتى به تو رسد، از من نزد آفريدگانم شكايت مكن ؛ زيرا كه از جانب تو مصيبتهاى زيادى به من رسيده و من نزد فرشتگانم از تو شكايت نكرده ام . اى عزير! به اندازه تاب و توانت بر عذاب من ، مرا نافرمانى كن .
الكافى ـ به نقل از جابر از امام باقر عليه السلام ـ : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود :
يَأتِي عَلى الناسِ زمانٌ يَشْكُونَ فيه رَبَّهُم ، قلتُ : و كيفَ يَشكُونَ فيه رَبَّهُم ؟ قالَ : يقولُ الرجُلُ : وَ اللّه ِ ، ما رَبِحتُ شَيئا مُنذُ كذا و كذا ، و لا آكُلُ و لا أشرَبُ إلاّ مِن رَأسِ مالي، وَيحَكَ ! و هَل أصلُ مالِكَ و ذِروَتُهُ إلاّ مِن رَبِّكَ؟! .
روزگارى مى آيد كه مردم از پروردگار خود شكايت مى كنند . عرض كردم : چگونه از پروردگارشان شكايت مى كنند؟ فرمود : [به اين صورت كه] شخص مى گويد : به خدا سوگند كه مدتهاست كمترين سودى نبرده ام و فقط از سرمايه ام مى خورم . واى بر تو! آيا سر و ته مال تو، جز از پروردگار توست؟!
امام على عليه السلام :
حَسبُ المَرءِ ··· مِن صَبرِهِ قِلَّةُ شَكواهُ .
در شكيبايى آدمى . . . همين بس كه كمتر شكايت كند .
امام صادق عليه السلام :
قالَ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ : عَبدِي المؤمنُ لا أصرِفُهُ في شيءٍ إلاّ جَعَلتُهُ خَيرا لَهُ ، فَلْيَرضَ بِقَضائي ، و لْيَصبِرْ على بَلائي ، و لْيَشكُرْ نَعمائي ، أكتُبْهُ يا محمّدُ مِن الصِّدِّيقِينَ عِندي .
خداوند عزّ و جلّ فرموده است : بنده مؤمن خود را به هيچ كارى وا ندارم، مگر اين كه آن كار را براى او خير قرار دهم ؛ پس ، بايد به قضاى من خرسند باشد و بر بلاى من صبر كند و از نعمتهايم سپاسگزار باشد تا او را ، اى محمّد ، از صدّيقانِ خودم قلمداد كنم .
تحف العقول : امام صادق عليه السلام در پاسخ به اين پرسش كه منفورترين خلق نزد خدا كيست فرمود :
مَن يَتَّهِمُ اللّه َ، [قالَ السائلُ:] قُلتُ: أحَدٌ يَتَّهِمُ اللّه َ ؟! قالَ عليه السلام : نَعَم ، مَنِ استَخارَ اللّه َ فجاءَتهُ الخِيَرَةُ بما يَكرَهُ فَيَسخَطُ فذلكَ يَتَّهِمُ اللّه َ . قُلتُ : و مَن ؟ قالَ : يَشكُو اللّه َ ، قلتُ : و أحَدٌ يَشكُوهُ ؟! قالَ عليه السلام : نَعَم ، مَن إذا ابتُلِيَ شَكا بِأكثَرَ مِمّا أصابَهُ . قلتُ : و مَن ؟ قالَ : إذا اُعطِيَ لَم يَشكُرْ، و إذا ابتُلِيَ لَم يَصبِرْ .
كسى كه خدا را مُتّهم كند . [پرسش كننده گويد : ]عرض كردم : مگر كسى خدا را هم مُتّهم مى كند؟ فرمود : آرى ؛ كسى كه از خدا طلب خير كند و خداوند خير او را در چيزى قرار دهد كه وى ناخوش مى دارد و در نتيجه ، ناراحت شود . چنين كسى خدا را متهم كرده است. عرض كردم : ديگر چه كسى؟ فرمود : كسى كه از خدا شِكوه كند . عرض كردم : مگر كسى از خدا هم شِكوه مى كند؟ فرمود : آرى ؛ كسى كه هرگاه گرفتار شود ، بيش از حدّ گرفتارى خود شكايت كند . عرض كردم : ديگر چه كسى؟ فرمود : كسى كه هرگاه نعمتى به او داده شود سپاسگزارى نكند و هرگاه گرفتار شود شكيب نورزد .
شكايت به خدا
امام على عليه السلام :
مَن شَكَا الحاجَةَ إلى مُؤمنٍ فكأنّهُ شَكاها إلَى اللّه ِ ، و مَن شَكاها إلى كافِرٍ فكأنّما شَكا اللّه َ .
هركه از نياز (مشكل) خود نزد مؤمنى شِكوه كند، گويى از آن، نزد خدا شِكوه كرده است و هركه از آن نزد كافرى شكوه كند، گويى از خدا شكوه كرده است .
امام على عليه السلام :
إذا ضاقَ المسلمُ فلا يَشكُوَنَّ رَبَّهُ عَزَّ و جلَّ ، و لْيَشكُ إلى رَبِّهِ الذي بِيَدِهِ مَقالِيدُ الاُمورِ و تَدبِيرُها .
هر گاه مسلمان در تنگنا و سختى افتد ، هرگز نبايد از پروردگار عزّ و جلّ خود شكايت كند ، بلكه بايد به درگاه پروردگار خويش، كه زمام و تدبير امور به دست اوست ، شكايت برد .
امام على عليه السلام :
اِجعَلْ شَكواكَ إلى مَن يَقدِرُ على غِناكَ .
شكايت خود را نزد كسى بَر كه بر رفعِ نياز تو توانا باشد .
امام على عليه السلام :
اللّه َ اللّه َ أن تَشكُوا إلى مَن لا يُشْكِي شَجوَكُم ، و لا يَنقُضُ بِرَأيِهِ ما قد اُبرِمَ لَكُم .
زنهار! زنهار! از اين كه پيش كسى درد دل كنيد كه اندوه و مشكل شما را بر طرف نمى كند و با انديشه خود گره از كارتان نمى گشايد .
امام على عليه السلام :
إلَى اللّه ِ أشكُو مِن مَعشَرٍ يَعِيشُونَ جُهّالاً و يَمُوتُونَ ضُلاّلاً .
به خدا شكايت مى برم از جماعتى كه نادان مى زيَند و گمراه مى ميرند .
امام على عليه السلام ـ از دعاى آن حضرت به هنگام رو به رو شدن با دشمن در ميدان جنگ ـ :
اللّهُمَّ إنّا نَشكُو إلَيكَ غَيبَةَ نَبِيِّنا ، و كَثرَةَ عَدُوِّنا ، و تَشَتُّتَ أهوائنا .
بار خدايا! به تو شكايت مى بريم از فقدان پيامبرمان و فراوانى دشمنمان و پراكندگى خواستهايمان .
امام صادق عليه السلام :
مَن شَكا إلى أخيهِ فقد شَكا إلَى اللّه ِ ، و مَن شَكا إلى غَيرِ أخِيهِ فقد شَكَا اللّه َ .
هركه به برادر [دينىِ] خود شكايت برد به خدا شكايت برده است، و هركه به غير برادر خود شكايت برد ، از خدا شكايت كرده است .
میزان الحکمه،جلد ششم.