سنت از نظر احادیث

سنت از نظر احادیث

۲۳ اسفند ۱۳۹۳ 0

ترغيب به پايبندى به سنّت

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

لا قَولَ إلاّ بِعَمَلٍ ، و لا قَولَ و لا عَمَلَ إلاّ بِنِيَّةٍ ، و لا قَولَ و لا عَمَلَ و لا نِيَّةَ إلاّ بِإصابَةِ السُّنَّةِ .
هيچ گفتارى، جز با كردار ارزش ندارد و هيچ گفتار و كردارى، جز با نيّت و هيچ گفتار و كردار و نيّتى، جز با انطباق بر سنّت .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّ لِكُلِّ عَمَلٍ شِرَّةً ، و لِكُلِّ شِـرَّةٍ فَترَةً ، فَمَن كانَت فَترَتُهُ إلى سُنَّتي فقدِ اهتَدى ، و مَن كانَت إلى غَيرِ ذلكَ فقد هَلَكَ .
هر كارى را [در آغاز] شور و نشاطى است و هر شور و نشاطى را [سر انجام] سكون و آرامشى است ؛ هر كس به سنّت من سكون و آرامش يابد ، هر آينه رهيافته گشته است و هر كس سكون و آرامشش به غير آن [يعنى به بدعت ]باشد ، بى گمان هلاك شده است .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ألا إنَّ لِكُلِّ عِبادَةٍ شِرَّةً ثُمّ تَصِيرُ إلى فَترةٍ ، فمَن صارَت شِرَّةُ عِبادَتِهِ إلى سُنَّتي فقدِ اهتَدى ، و مَن خالَفَ سُنَّتي فقد ضَلَّ و كانَ عَمَلُهُ في تَبابٍ ، أما إنّي اُصَلِّي و أنامُ و أصُومُ و اُفطِرُ و أضحَكُ و أبكي ، فَمَن رَغِبَ عن مِنهاجي و سُنَّتي فَليسَ مِنّي .
 هان! هر عبادتى را جوش و خروشى است كه سرانجام فروكش مى كند . پس ، هر كس جوش و خروش عبادتش به سنّت من آرام گيرد ، هدايت شده است و هركه با سنّت من مخالفت ورزد، گمراه شده است و عملش بر باد رفته مى باشد . بدانيد كه من نماز مى خوانم ، مى خوابم ، روزه مى گيرم ، افطار مى كنم ، مى خندم و مى گريم ؛ پس هركه از روش و سنّت من روى گرداند ، از من نيست .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

صاحِبُ السُّنَّةِ إن عَمِلَ خَيرا قُبِلَ مِنهُ ، و إن خَلَطَ غُفِرَ لَهُ .
پايبند سنّت اگر خوب عمل كند ، عملش پذيرفته است و اگر اشتباه كند بخشوده مى شود .

امام على عليه السلام :

طُوبى لِمَن ··· وَسِعَتهُ السُّنَّةُ ، و لَم يُنسَبْ إلى البِدعَةِ .
خوشا به حال كسى كه . . . در چارچوب سنّت جاى گيرد و به بدعت منسوب نشود .

امام زين العابدين عليه السلام :

 إنَّ أفضَلَ الأعمالِ عندَ اللّه ِ ما عُمِلَ بِالسُّنَّةِ و إن قَلَّ .
 برترين كارها نزد خداوند ، كارى است كه طبق سنّت عمل شود، گر چه اندك باشد .

گزارشى در باب تمسّك به كتاب و سنّت

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَلَّفتُ فيكُم شَيئَينِ لَن تَضِلُّوا بَعدَهُما : كتابَ اللّه ِ و سُـنَّتي ، و لَن يَتَفَرَّقا حتّى يَرِدا عَلَيَّ الحَوضَ .
در ميان شما دو چيز باقى مى گذارم، كه با وجود آنها هرگز گمراه نخواهيد شد : كتاب خدا و سنّت من ؛ اين دو از هم جدا نشوند تا بر حوض [كوثر] بر من وارد شوند .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

تَرَكتُ فيكُم شَيئينِ لَن تَضِلُّوا بَعدَهُما : كتابَ اللّه ِ و سُنَّتي ، و لَن يَتَفَرَّقا حَتّى يَرِدا عَلَيَّ الحَوضَ .
در ميان شما دو چيز مى گذارم كه با وجود آنها هرگز گمراه نخواهيد شد : كتاب خدا و سنّت من . اين دو هرگز از هم جدا نشوند تا كنار حوض [كوثر ]بر من در آيند .

طبقه بندى سنّت

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

السُّنَّةُ سُنَّتانِ : سُنَّةٌ في فَريضَةٍ الأخذُ بَعدي بها هُدىً و تَركُها ضَلالَةٌ ، و سُنَّةٌ في غيرِ فَريضَةٍ الأخذُ بها فَضِيلَةٌ و تَركُها غَيرُ خَطيئةٍ .
 سنّت دو گونه است : سنّت واجب، كه پس از من عمل به آن موجب هدايت است و ترك آن گمراهى، و سنّت غير واجب، كه عمل به آن فضيلت است و ترك آن گناه نيست .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

السُّنَّةُ سُنَّتانِ : مِن نَبِيٍّ أو مِن إمامٍ عادِلٍ
 سنّت دو نوع است : يا از يك پيامبر است يا از يك پيشواى دادگر .

سزاى كسى كه سنّتى بگذارد

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

مَن سَنَّ سُنَّةً حَسَنةً عُمِلَ بها مِن بَعدِهِ كانَ لَهُ أجرُهُ و مِثلُ اُجُورِهِم مِن غَيرِ أن يَنقُصَ مِن اُجُورِهم شيئا ، و مَن سَنَّ سُنَّةً سَيِّئَةً فَعُمِلَ بها بَعدَهُ كانَ علَيهِ وِزرُهُ و مِثلُ أوزارِهِم مِن غَيرِ أن يَنقُصَ مِن أوزارِهِم شيئا .
هركه سنّت نيكويى بگذارد كه پس از مرگش بدان عمل شود ، هم اجر خودش را دارد وهم به اندازه اجر كسانى كه به آن عمل مى كنند ؛ بى آن كه از اجر ايشان چيزى كم شود. و هركه سنّت ناپسندى بنهد و پس از مرگش بدان رفتار شود ، گنهكار است و به اندازه گناهان كسانى كه به آن سنّت عمل مى كنند نيز برايش گناه باشد ؛ بى آن كه از گناه آنان چيزى كم شود .

امام باقر عليه السلام :

أيُّما عَبدٍ مِن عِبادِ اللّه ِ سَنَّ سُنَّةَ هُدىً كانَ لَهُ أجرٌ مِثلُ أجرِ مَن عَمِلَ بذلكَ مِن غَيرِ أن يُنقَصَ مِن اُجُورِهم شَيءٌ ، و أيُّما عَبدٍ مِن عِبادِ اللّه ِ سَنَّ سُنَّةَ ضَلالَةٍ كانَ علَيهِ مِثلُ وِزرِ مَن فَعَلَ ذلكَ مِن غَيرِ أن يُنقَصَ مِن أوزارِهِم شَيءٌ .
 هر بنده اى از بندگان خدا سنّت و روشى هدايتگر بگذارد ، اجرش به اندازه اجر كسانى باشد كه بدان عمل مى كنند ؛ بى آن كه از اجر آنان چيزى كاسته شود . و هر بنده اى از بندگانِ خدا ، سنّت و روشى گمراه كننده بگذارد ، گناهش به اندازه گناه كسانى است كه به آن رفتار مى كنند ؛ بى آن كه از گناهان ايشان چيزى كاسته گردد .

سزاى كسى كه براى خودش سنّتى بگذارد

امام صادق عليه السلام :

ما مِن مُؤمِنٍ سَنَّ على نفسِهِ سُنَّةً حَسَنةً أو شيئا مِنَ الخَيرِ ، ثُمّ حالَ بَينَهُ و بينَ ذلكَ حائلٌ ، إلاّ كَتَبَ اللّه ُ لَهُ ما أجرى على نفسِهِ أيّامَ الدنيا
 هيچ مؤمنى نيست كه براى خود سنّتى نيكو يا چيزى از خير و خوبى وضع كند ، امّا بعد ميان او و آن سنّت و كار خير، مانعى پديد آيد ، مگر اين كه آنچه را در ايّام دنيا درباره خويش به كار بسته است، خداوند برايش بنويسد .

نهى از شكستن سنّت پسنديده

امام على عليه السلام ـ در فرمان حكومت مصر به مالك اشتر ـ نوشت :

 لا تَنقُضْ سُنَّةً صالِحَةً عَمِلَ بها صُدورُ هذهِ الاُمَّةِ ، و اجتَمَعَت بها الاُلفَةُ ، و صَلَحَت علَيها الرَّعِيَّةُ ، و لا تُحدِثَنَّ سُنَّةً تُضِرُّ بِشَيءٍ مِن ماضِي تِلكَ السُّنَنِ ، فيكونَ الأجرُ لِمَن سَنَّها ، و الوِزرُ علَيكَ بما نَقَضتَ مِنها .
 سنّت پسنديده اى را كه بزرگان اين امت به آن رفتار كرده اند و موجب همدلى و همبستگى شده و كار مردم بر طبق آن سامان گرفته است ، مشكن و هيچ گاه سنّت و روشى پديد مياور كه به چيزى از اين سنّتهاى گذشته لطمه اى زند ؛ زيرا در اين صورت پايه گذار آن سنّت گذشته مأجور خواهد بود و تو با شكستن آن گناهكار .

سنّت خدا سنّت پيامبر صلى الله عليه و آله

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَمسٌ لا أدَعُهُنَّ حتّى المَماتِ : الأكلُ على الحَضِيضِ مَع العَبيدِ ، و رُكُوبِي الحِمارَ مُوكَفا ، و حَلبُ العَنزِ بِيَدِي ، و لُبسُ الصُّوفِ ، و التَّسليمُ على الصِّبيانِ ؛ لِتكونَ سُنَّةً مِن بَعدي .
پنج چيز است كه تا زنده ام آنها را ترك نمى كنم : غذا خوردن روى زمين با بردگان ، سوار شدن بر الاغ برهنه ، دوشيدن بز با دست خودم ، پوشيدن پشمينه و سلام كردن به كودكان تا اينكه بعد از من سنّت باشند .

امام على عليه السلام :

اقتَدُوا بِهَدْيِ نَبِيِّكُم فإنَّهُ أفضَلُ الهَدْيِ ، و استَنُّوا بِسُنَّتِهِ فإنّها أهدَى السُّنَنِ .
 به روش پيامبرتان اقتدا كنيد كه آن بهترين روش است، و به سنّت او رفتار نماييد كه آن هدايت گرترين سنّتهاست .

سنّتِ آيين حنيف

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 إنّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ بَعَثَ خَلِيلَهُ بالحَنِيفِيَّةِ و أمَرَهُ بأخذِ الشارِبِ ، و قَصِّ الأظفارِ ، و نَتْفِ الإبطِ ، و حَلْقِ العانَةِ ، و الخِتانِ .
خداوند عزّ و جلّ خليل خويش (ابراهيم) را با آيين حنيف فرستاد و او را به گرفتن شارب و كوتاه كردن ناخنها و چيدن موى زير بغل و تراشيدن موى زهار و ختنه فرمان داد .

مكارم الاخلاق از امام صادق عليه السلام :

كانَ بينَ نُوحٍ و إبراهيمَ عليهما السلام ألفُ سَنَةٍ ، و كانَت شَريعَةُ إبراهيمَ بالتَّوحيدِ و الإخلاصِ و خَلعِ الأندادِ ، و هي الفِطرَةُ التي فَطَرَ الناسَ علَيها و هِي الحَنِيفِيَّةُ ، و أخَذَ علَيهِ ميثاقَهُ أن لا يَعبُدَ إلاّ اللّه َ و لا يُشرِكَ بهِ شيئا . قالَ : و أمَرَهُ بِالصلاةِ و الأمرِ و النَّهيِ و لم يَحكُمْ لَهُ أحكامَ فَرضِ المَواريثِ ، و زادَهُ في الحَنِيفِيَّةِ: الخِتانَ ، و قَصَّ الشارِبِ ، و نَتْفَ الإبطِ ، و تَقليمَ الأظفارِ ، و حَلْقَ العانَةِ .
از نوح تا ابراهيم عليهما السلام هزار سال فاصله بود . شريعت ابراهيم بر پايه يكتا پرستى و اخلاص و نفى شريكان [براى خدا] بود و اين همان سرشتى است كه مردم را بر آن آفريده و همان آيين حنيف است . خداوند از او، بر اين آيين پيمان گرفت و اين كه جز خدا را بندگى نكند و هيچ چيز را شريك او قرار ندهد . خداوند ابراهيم را به نماز و امر و نهى، فرمان داد و احكام سهام مواريث را برايش مقرّر نكرد و در آيين حنيف اينها را اضافه كرد : ختنه ، كوتاه كردن شارب ، چيدن موى زير بغل ، گرفتن ناخنها و تراشيدن موى زهار .

امام كاظم عليه السلام :

خَمسٌ مِنَ السُّنَنِ في الرَّأسِ و خَمسٌ في الجَسَدِ ، فأمّا التي في الرَّأسِ : فالسِّواكُ ، و أخذُ الشارِبِ ، و فَرقُ الشَّعرِ ، و المَضمَضَةُ ، و الاستِنشاقُ ، و أمّا التي في الجَسَدِ : فالخِتانُ ، و حَلْقُ العانَةِ ، و نَتْفُ الإبطَينِ ، و تَقليمُ الأظفارِ ، و الاستِنجاءُ .
 پنج چيز از سنّت، در سر است و پنج چيز در بدن . سنّتهاى مربوط به سر عبارتند از : مسواك كردن ، گرفتن شارب ، شانه كردن مو ، مضمضمه و استنشاق . و امّا سنّتهاى مربوط به بدن عبارتند از : ختنه ، تراشيدن موى زهار ، چيدن موى زير بغل ، گرفتن ناخنها و شستن محل بول و غايط .

فقه الرضا ـ

مِنَ الحَنِيفِيَّةِ التي قالَ اللّه ُ تعالى لِنَبِيِّهِ صلى الله عليه و آله : «و اتَّبَعَ مِلَّةَ إبراهيمَ حَنيفا» ـ فهي عَشرُ سُنَنٍ ، خَمسٌ في الرَّأسِ و خَمسٌ في الجَسَدِ··· .
 درباره آيين حنيف كه خداوند متعال به پيامبر خود صلى الله عليه و آله فرموده: «و از آيين حنيف ابراهيم پيروى كرد» ـ آيين حنيف ده سنّت است ، پنج سنّت مربوط به سر و پنج تاى ديگر مربوط به تن··· .

سنّت پيشينيان

امام على عليه السلام : 

الإيمانُ على أربَعِ دَعائمَ (شُعَبٍ): على الصبرِ و اليَقينِ و العَدلِ و الجِهادِ ··· و اليَقينُ مِنها على أربَعِ شُعَبٍ : على تَبصِرةِ الفِطنَةِ ، و تَأوُّلِ الحِكمَةِ ، و مَوعظةِ العِبرَةِ ، و سُنَّةِ الأوَّلِينَ ، فَمَن تَبَصَّرَ في الفِطنَةِ تَبَيَّنَت لَهُ الحِكمَةُ ، و مَن تَبَيَّنَت لَهُ الحِكمَةُ عَرَفَ العِبرَةَ ، و مَن عَرَفَ العِبرَةَ فَكَأنَّما كانَ في الأوَّلِينَ .
ايمان بر چهار ستون استوار است : بر صبر و يقين و عدل و جهاد . . . يقين، خود چهار شعبه دارد : بينش هوشيارانه ، رسيدن به حقايق ، عبرت گرفتن از ديگران و سنّت پيشينيان ؛ زيرا ، هركه بينش هوشيارانه يافت ، حكمت بر او آشكار گشت و هركه حكمت بر او آشكار شد ، عبرت آموزى را شناخت و هركه عبرت آموزى را شناخت ، چنان است كه گويا در ميان پيشينيان باشد .

میزان الحکمه،جلد پنجم.

کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام
کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام
تلگرام قرآن و حدیث
کانال قرآن و حدیث در ایتا
کانال قرآن و حدیث در گپ
پیام رسان سروش _ کانال قرآن و حدیث