راه در احادیث

راه خدا

صحيح مسلم :

إنّ رجُلاً أعرابيّا أتَى النبيَّ صلى الله عليه و آله فقالَ : يا رسولَ اللّه ِ ، الرَّجُلُ يُقاتِلُ لِلمَغنَمِ ، و الرجُلُ يُقاتِلُ لِيُذكَرَ ، و الرَّجُلُ يُقاتِلُ لِيُرى مَكانُهُ ، فَمَن فِي سَبيلِ اللّه ِ ؟ فقالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : مَن قاتَلَ لِتَكُونَ كَلِمَةُ اللّه ِ أعلى فهُو في سَبيلِ اللّه ِ
عربى بيابان نشين خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و عرض كرد : اى رسول خدا! مردى براى غنيمت مى جنگد و مردى براى نام آورى و مردى براى خود نمايى ، كدام يك در راه خدا [جنگيده] است؟ رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود : هر كه براى اعلاى كلمه حق بجنگد اوست كه در راه خدا [جنگيده ]است .

امام على عليه السلام ـ در خطبه اى در روز غدير ـ فرمود :

إعلَمُوا أيّها المؤمنونَ أنَّ اللّه َ عزّ و جلّ قالَ : «إنّ اللّه َ يُحِبُّ الذين يُقاتِلُونَ في سَبِيلِهِ صَفّا كَأَنَّهُم بُنيانٌ مَرصُوصٌ» .حديث أ تَدرُونَ ما سَبيلُ اللّه ِ و مَن سَبِيلُهُ ؟ أنا سَبِيلُهُ الذي نَصَبَنِي لِلاتِّباعِ بَعدَ نَبِيِّهِ صلى الله عليه و آله .
بدانيد اى مؤمنان كه خداوند عزّ و جلّ فرموده است : «خداوند دوست دارد كسانى را كه در راه او صف بسته همچون بناى [محكم ]سربى مى جنگند». آيا مى دانيد راه خدا چيست و چه كسى راه اوست ؟ من راه خدا هستم كه منصوبم كرد، تا بعد از پيامبرش صلى الله عليه و آله آن را بپيمايند

امام على عليه السلام :

مِن أحَبِّ السُّبُلِ إلى اللّه ِ جُرعَتانِ : جُرعَةُ غَيظٍ تَرُدُّها بِحِلمٍ ، و جُرعَةُ حُزنٍ تَرُدُّها بِصَبرٍو مِن أحَبِّ السُّبُلِ إلى اللّه ِ قَطرَتانِ : قَطرَةُ دُمُوعٍ في جَوفِ اللَّيلِ ، و قَطرَةُ دَمٍ في سَبيلِ اللّه ِ.و مِن أحَبِّ السُّبُلِ إلى اللّه ِ خُطوَتانِ : خُطوَةُ امرِئٍ مسلمٍ يَشُدُّ بها صَفّا في سَبيلِ اللّه ِ ، و خُطوَةٌ في صِلَةِ الرَّحِمِ
از محبوب ترين راهها نزد خداوند دو جرعه است : جرعه خشمى كه با بردبارى آن را پس مى زنى و جرعه غمى كه با صبر دورش مى كنى . و از محبوب ترين راهها نزد خداوند دو قطره است : قطره اشكى كه در دل شب فرو مى چكد و قطره خونى كه در راه خدا به زمين مى ريزد . و از محبوب ترين گامها در راه خدا دو گام است : گامى كه مرد مسلمان با آن صفى را در راه خدا استوار مى كند و گامى كه براى صله رحم برداشته مى شود .

امام على عليه السلام ـ در وصف رهرو راه خداوند سبحان ـ فرمود :

قد أحيا عَقلَهُ و أماتَ نَفسَهُ ، حتّى دَقَّ جَليلُهُ و لَطُفَ غَلِيظُهُ ، و بَرَقَ لَهُ لامِعٌ كَثيرُ البَرقِ ، فَأبانَ لَهُ الطريقَ ، و سَلَكَ بهِ السَّبيلَ .
خرد و انديشه خويش را زنده كرده و نفسش را ميرانده است ، به گونه اى كه پيكرش ، نحيف و دلش ، نرم گشته است . در دلش برقى پر نور درخشيده و راه را برايش روشن ساخته ودر پرتو آن، راه [حق ]را پيموده است .

امام على عليه السلام :

 إنّ مِن أحَبِّ عِبادِ اللّه ِ إلَيهِ عَبدا أعانَهُ اللّه ُ على نَفسِهِ ··· و ارتَوى مِن عَذبٍ فُراتٍ سُهِّلَتْ لَهُ مَوارِدُهُ ، فَشَرِبَ نَهَلاً ، و سَلَكَ سَبيلاً جَدَدا .
از محبوبترين بندگان خدا نزد او ، بنده اى است كه خداوند او را در برابر نفْسش يارى رساند . . . و از آب گوارايى كه آبشخورهاى آن برايش هموار و آسان شد ، سيراب گرديد و سپس راه راست و هموارى را پيمود .

امام صادق عليه السلام :

نحنُ و اللّه ِ نحنُ سَبيلُ اللّه ِ الذي أمَرَ اللّه ُ بِاتِّباعِهِ ، و نحنُ و اللّه ِ الصِّراطُ المُستَقيمُ ، و نحنُ و اللّه ِ الذينَ أمَرَ اللّه ُ العِبادَ بطاعَتِهِم
به خدا قسم ما همان راه خداييم كه خداوند به پيمودن آن فرمان داده است . به خدا ما همان راه راست هستيم ، به خدا ما همان كسانى هستيم كه خداوند بندگان را به اطاعت از آنان فرمان داده است .

راه حق

امام على عليه السلام :

إنّ اللّه َ قد أوضَحَ لَكُم سَبيلَ الحَقِّ و أنارَ طُرُقَهُ فَشِقْوَةٌ لازِمَةٌ أو سَعادَةٌ دائمَةٌ .
همانا خداوند راه حق را براى شما آشكار كرد و راههاى آن را روشن ساخت . پس، [از آن به بعد] يا بدبختى هميشگى است و يا سعادت پايدار .

امام على عليه السلام :

علَيكُم بالمَحَجَّةِ البَيضاءِ فَاسلُكُوها ، و إلاّ استَبدَلَ اللّه ُ بكُم غَيرَكُم .
راه راست و روشن [حق] را بپيماييد؛ و گرنه خداوند به جاى شما كسانى ديگر را به پيمودن آن وا خواهد داشت .

امام على عليه السلام :

قد وَضَحَتْ مَحَجَّةُ الحَقِّ لِطُلاّبِها .
شاهراه حق ، براى جويندگان آن آشكار شده است .

امام على عليه السلام :

مَن عَدَلَ عن واضِحِ المَسالِكِ سَلَكَ سُبُلَ المَهالِكِ .
هركه از راههاى روشن منحرف شود، راههاى هلاكت را بپيمايد .

امام على عليه السلام :

مَن زَلَّ عن مَحَجَّةِ الطريقِ وَقَعَ في حَيرَةِ المَضِيقِ
هركه از شاهراه به بيراهه رود ، در سرگردانىِ كج راهه بيفتد .

امام على عليه السلام :

مَن عَدَلَ عن واضِحِ المَحَجَّةِ غَرِقَ في اللُّجَّةِ
هركه از جاده راست و روشن منحرف شود ، در غرقاب فرو رود .

امام على عليه السلام ـ در نامه خود به معاويه ـ نوشت :

فَنَفسَكَ نَفسَكَ ! فقد بَيَّنَ اللّه ُ لكَ سَبيلَكَ ، و حَيثُ تَناهَتْ بِكَ اُمُورُكَ .
به خود آى و خويشتن را درياب ! خداوند راه تو و فرجامت را روشن ساخته است .

میزان الحکمه،جلد پنجم.