تسبیح از نظر احادیث

معناى سبحان اللّه

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در پاسخ به سؤال طلحة بن عبيد اللّه از معناى سبحان اللّه ـ فرمود :

هُو تَنزيهُ اللّه ِ مِن كلِّ سُوءٍ .
آن ، منزّه دانستن خداوند است از هر ناشايست .

امام على عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال از معناى سبحان اللّه ـ فرمود :

هُو تَعظيمُ جَلالِ اللّه ِ عزّ و جلّ و تَنزِيهُهُ عمّا قالَ فيهِ كُلُّ مُشرِكٍ ، فإذا قالَهُ العَبدُ صَلّى علَيهِ كُلُّ مَلَكٍ .
آن بزرگداشت مقام بلند خداوند عزّ و جلّ و منزّه كردن اوست از هر آنچه مشركان درباره اش مى گويند . هرگاه بنده اين جمله را بگويد ، هر فرشته اى بر او درود فرستد .

امام صادق عليه السلام ـ آن گاه كه درباره اين سخن خداوند عزّ و جلّ : «سبحان اللّه » سؤال شد ـ فرمود :

تَنزيهٌ .
به معناى پاك و منزّه دانستن اوست .

تسبيح گويى اشياء

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن قَرَأ بِسمِ اللّه ِ الرّحمنِ الرّحيمِ مُوقِنا سَبَّحَتْ مَعهُ الجِبالُ ، إلاّ أنَّهُ لا يَسمَعُ ذلكَ مِنها .
هر كه از روى يقين ، بسم اللّه الرحمن الرحيم بگويد، كوهها همصدا با او تسبيح گويند ، اما او تسبيح آنها را نمى شنود .

الصحيفة السجاديّة الجامعة به نقل از سعيد بن مسيّب :

أنّهُ نَزَلَ في بعضِ المَنازِلِ، فَصَلّى رَكعَتينِ وَ سَبَّحَ في سُجُودِهِ، فلَم يَبقَ شَجَرٌ و لا مَدَرٌ إلاّ سَبَّحَ مَعهُ .
امام زين العابدين عليه السلام در يكى از منازل سفر پياده شد و دو ركعت نماز گزارد و در سجده خود تسبيح گفت و هيچ درخت و كلوخى نبود مگر اينكه همصدا با او تسبيح مى گفت .

امام باقر عليه السلام ـ در پاسخ به پرسش زراره از آيه «و هيچ چيز نيست مگر آن كه . . .» ـ فرمود :

إنّا نَرى أنَّ تَنَقُّضَ الحِيطانِ تَسبيحُها .
ما ، در هم شكستن ديوارها را تسبيح گويى آنها مى دانيم .

امام باقر عليه السلام :

أ ما سَمِعتَ خُشُبَ البَيتِ تَنَقَّضُ ؟ و ذلكَ تَسبيحُهُ ، فسُبحانَ اللّه ِ على كُلِّ حالٍ .
آيا صداى در هم شكسته شدن چوبهاى خانه را نمى شنوى؟ اين، همان تسبيح اوست . پس ، در همه حال پاك و منزّه است خدا .

امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه «و هيچ چيز نيست مگر آن كه . . .» ـ فرمود :

نَقْضُ الجُدُرِ تَسبِيحُها
در هم شكستن ديوارها ، تسبيح گويى آنهاست .

امام صادق عليه السلام :

كانَ [داوود عليه السلام ] إذا قَرَأ الزَّبورَ لا يَبقى جَبَلٌ و لا حَجَرٌ و لا طائرٌ إلاّ جاوَبَتْهُ .
داوود عليه السلام هر گاه زبور را تلاوت مى كرد ، هيچ كوه و سنگ و مرغى نبود، مگر اين كه با او هم آواز مى شد .

تفسير قمى ـ ذيل آيه «و هيچ چيز نيست مگر آن كه . . .» ـ :

فَحَرَكَةُ كُلِّ شَيءٍ تَسبيحٌ للّه ِِ عزّ و جلّ .
جنبيدن هر چيزى ، تسبيح خداوند عزّ و جلّ است .

میزان الحکمه،جلد پنجم.