گفتار و کردار بیهوده از نظر احادیث
۲۰ تیر ۱۳۹۴ 0 معارفپيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
أعظَمُ النّاسِ قَدرا مَن تَركَ ما لا يَعنيهِ .
پر ارج ترين مردم، كسى است كه آنچه را بيهوده است فرو گذارد.
(الأمالي للصدوق : ۷۳/۴۱ )
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
مِن حُسنِ إسلامِ المَرءِ تَركُهُ ما لا يَعنيهِ .
از نشانه هاى نيكويى اسلام آدمى، فرو گذاشتن بيهوده هاست.
( قرب الإسناد: ۶۷/۲۱۴ )
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
راحَةُ النّفسِ تَركُ ما لا يَعنيها
آسايش جان، در رها كردن بيهوده هاست.
( بحار الأنوار : ۷۴/۱۶۷/۳۲)
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
تَركُ ما لا يَعني زِينَةُ الوَرَعِ .
فرو گذاشتن بيهودگى ها، زيور پارسايى است.
( جامع الأخبار : ۳۳۷/۹۴۷ )
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در دعا ـ گفت :
اللّهُمّ ارحَمْني بِتَركِ المَعاصي أبَدا ما أبقَيتَني ، و ارحَمْني مِن أن أتَكَلّفَ ما لا يَعنيني .
بار خدايا! به من رحم فرما، كه تا زنده هستم گناهان را فرو گذارم و به من رحم فرما، تا در راه آنچه بيهوده است به زحمت نيفتم.
( بحار الأنوار : ۹۲/۲۹۴/۶ )
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
لا تَهيجوا وَهَجَ النّارِ على وُجوهِكُم بالخَوضِ فيما لا يَعنيكُم .
با فرو رفتن در كارهاى بيهوده، زبانه آتش را به صورتهاى خود شعله ور نكنيد.
( تنبيه الخواطر : ۲/۱۱۶ )
ادريس عليه السلام ـ در دعا ـ گفت :
اللّهُمّ سَلِّ قَلبي عَن كُلِّ شَيءٍ لا أتَزَوّدُهُ إلَيكَ ، و لا أنتَفِعُ بهِ يَومَ ألقاكَ ، مِن حَلالٍ أو حَرامٍ
بار خدايا! دلم را از هر چيزى، حلال يا حرام، كه از آن در راه سفر به سوى تو توشه برندارم و در روزى كه با تو ديدار كنم از آن بهره اى نبرم، دور گردان.
( بحار الأنوار : ۹۸/۹۹/۲ )
امام على عليه السلام :
كُلُّ قَولٍ لَيسَ للّه ِ فيهِ ذِكرٌ فلَغوٌ .
هر سخنى كه در آن ياد خدا نباشد، بيهوده است.
( بحار الأنوار : ۷۸/۹۲/۱۰۱ )
امام على عليه السلام :
لا تَعَرَّضْ لِما لا يَعنيكَ بِتَركِ ما يَعنيكَ
با فرو گذاشتن آنچه سودمند است، خود را در معرض آنچه بيهوده است قرار مده.
( بحار الأنوار : ۷۸/۷/۵۹ )
امام على عليه السلام ـ در نامه اى به عبد اللّه بن عباس ـ نوشت :
أمّا بَعدُ، فاطلُبْ ما يَعنيكَ و اترُكْ ما لا يَعنيكَ ؛ فإنّ في تَركِ ما لا يَعنيكَ دَركَ ما يَعنيكَ .
اما بعد، چيزى را بجوى كه سودمند است و آنچه را كه بيهوده است فرو گذار؛ زيرا فرو گذاشتن چيزهاى بيهوده، باعت رسيدن به كارهاى سودمند است.
( تحف العقول : ۲۱۸ )
امام على عليه السلام :
مَنِ اشتَغَلَ بما لا يَعنيهِ فاتَهُ ما يَعنيهِ .
هر كس به امور بيهوده بپردازد، امور سودمند را از دست بدهد.
(غرر الحكم : ۸۵۲۰ )
امام على عليه السلام :
مَنِ اطَّرَحَ ما يَعنيهِ ، وَقَعَ إلى ما لا يَعنيهِ .
هر كس از آنچه بيهوده است دورى كند، به سوى آنچه سودمند است رهسپار شود.
( غرر الحكم : ۸۶۸۹ )
امام على عليه السلام :
لا تَقولَنَّ ما يُوافِقُ هَواكَ و إن قُلتَهُ لَهوا أو خِلْتَهُ لَغوا ؛ فَرُبَّ لَهوٍ يُوحِشُ مِنكَ حُرّا ، و لَغوٍ يَجلِبُ علَيكَ شَرّا .
هرگز موافق هوس خود سخنى مگوى، هرچند از روى بازى (شوخى) بگويى يا آن را بيهوده (بدون قصد) پندارى؛ زيرا بسا شوخى اى كه آزاده اى را از تو بِرَمانَد و بسا سخن بيهوده اى كه بدى را به سوى تو كشاند.
( غرر الحكم : ۱۰۲۷۰ )
امام على عليه السلام :
رُبَّ لَغوٍ يَجلِبُ شَرّا
بسا گفتار و كردار بيهوده اى كه شرّى را در پى آورد.
( غرر الحكم : ۵۲۹۰ )
امام على عليه السلام :
اِشتِغالُ النّفسِ بما لا يَصحَبُها بَعدَ المَوتِ مِن أكثَرِ الوَهنِ .
پرداختن نفْس به آنچه كه بعد از مرگ همراهى اش نمى كند، از بيشترين سستى در عمل است.
( غرر الحكم : ۱۹۸۲ )
امام على عليه السلام :
دَعُوا الفُضولَ يُجانِبْكُـمُ السُّفَهاءُ .
گفتار و كردار بيهوده را رها كنيد، تا سبك سران از شما دورى كنند.
( بحار الأنوار : ۷۸/۵۳/۸۹ )
امام على عليه السلام :
مَنِ اشتَغلَ بالفُضولِ فاتَهُ مِن مُهِمِّهِ المَأمولُ .
كسى كه به زوايد بپردازد، هدف مطلوب خود را از دست بدهد.
(غرر الحكم : ۸۶۳۳ )
امام على عليه السلام :
مَنِ اشتَغلَ بغَيرِ ضَرورَتِهِ فَوّتَهُ ذلكَ مَنفَعتَهُ .
هر كس به آنچه برايش ضرورى نيست بپردازد، اين كار منفعتش را از دستش بگيرد.
( غرر الحكم : ۸۷۶۵ )
امام على عليه السلام :
مَنِ اشتَغلَ بغَيرِ المُهِمِّ ضَيّعَ الأهَمَّ .
هر كس به آنچه مهم نيست بپردازد، كار مهمتر را از دست بدهد.
( غرر الحكم : ۸۶۰۷ )
امام على عليه السلام :
مَن شَغَلَ نَفسَهُ بما لا يَجِبُ ، ضَيّعَ مِن أمرِهِ ما يَجِبُ
هر كس خود را به آنچه ضرورت ندارد سرگرم سازد، آنچه را برايش ضرورت دارد ضايع گرداند.
( غرر الحكم : ۸۵۲۸ )
امام باقر عليه السلام :
قُمْ بالحَقِّ ، و لا تَعَرَّضْ لِما نابَكَ ، و اعتَزِلْ عَمّا لا يَعنيكَ .
به حق عمل كن و به گرفتارى هايى كه در اين راه به تو مى رسد، اعتنايى مكن و از آنچه بيهوده است، كناره گيرى كن.
( الاختصاص : ۲۳۰ )
مجمع البيان : امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه «و كسانى كه از بيهوده اعراض مى كنند» ـ فرمود :
هُو أن يَتَقَوّلَ الرّجُلُ علَيكَ بالباطِلِ ، أو يأتِيَكَ بما لَيسَ فيكَ ، فتُعرِضَ عَنهُ للّه ِو في روايةٍ اُخرى : إنّهُ الغِناءُ و المَلاهي .
يعنى آن كه كسى درباره تو نادرستى ببافد، يا چيزى كه در تو نيست به تو نسبت دهد و تو به خاطر خدا، از او اعراض كنى. در روايتى ديگر آمده است: مقصود، خنياگرى و كارهاى لهو و غفلت آور است.
( مجمع البيان : ۷/۱۵۷ )
امام صادق عليه السلام :
إيّاكَ و الدُّخولَ فيما لا يَعنيكَ فتُذَلَّ
از پرداختن به آنچه بيهوده است بپرهيز، كه خوار و زبون مى شوى.
( بحار الأنوار : ۷۸/۲۰۴/۴۲ )
امام صادق عليه السلام :
لا يَغُرَّكَ النّاسُ مِن نَفسِكَ ؛ فإنّ الأمرَ يَصِلُ إلَيكَ مِن دُونِهِم ، و لا تَقطَعِ النَّهارَ بكَذا و كَذا ؛ فإنّ مَعكَ مَن يَحفَظُ علَيكَ
مردم تو را از خودت غافل نگردانند؛ زيرا نتيجه آن به خودت مى رسد نه به آنها. و روز خود را با چنين و چنان كردن سپرى مكن؛ زيرا همراه تو كسانى هستند كه آنچه را از تو سر مى زند ثبت مى كنند.
( بحار الأنوار : ۷۱/۱۸۱/۳۷ )
تفسير القمى ـ در ذيل آيه «در بهشتى برين كه در آن سخن لاغيه نشنوند» (الغاشية : ۱۰ و ۱۱ ) ـ :
الهَزلُ و الكِذبُ .
[مقصود از لاغيه و لغو ]شوخى و دروغ است.
( تفسير القمّي : ۲/۴۱۸ )
میزان الحکمه،جلد دهم.
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
