کوتاهی در کار از نظر احادیث
۰۷ مرداد ۱۳۹۴ 0 معارفپرهيز از كوتاهى در كار
امام على عليه السلام :
التَّفريطُ مُصيبَةُ القادِرِ .
كوتاهى كردن، مصيبت شخص توانا [بر انجام كار] است.
امام على عليه السلام :
ثَمَرةُ التَّفريطِ النَّدامَةُ ، و ثَمَرةُ الحَزمِ السَّلامَةُ
نتيجه كوتاهى در كار، پشيمانى است و نتيجه دور انديشى، سالم ماندن [از خسارت و دريغ].
امام على عليه السلام :
اِحذَرُوا التَّفريطَ ؛ فإنّهُ يُوجِبُ المَلامَةَ
از كوتاهى كردن بپرهيزيد كه آن موجب سرزنش است.
امام على عليه السلام :
إيّاكُم و التَّفريطَ ؛ فَتَقَعَ الحَسرَةُ حينَ لا تَنفَعُ الحَسرَةُ
زنهار از كوتاهى كردن؛ زيرا كوتاهى كردن حسرت به بار مى آورد، آن گاه كه حسرت سودى ندارد.
امام على عليه السلام :
إنّ اللّه َ سبحانَهُ جَعَلَ الطاعَةَ غَنيمَةَ الأكياسِ عِندَ تَفريطِ العَجَزَةِ
خداوند سبحان طاعت [از خود ]را غنيمتى قرار داده است كه در هنگام كوتاهىِ نا توانان [از به دست آوردن آن ]زيركان آن را از آنِ خود مى كنند.
امام على عليه السلام ـ در وصف اهل ذكر ـ فرمود:
فَلَو مَثَّلتَهُم لِعَقلِكَ في مَقاوِمِهِمُ المَحمودَةِ ، و مَجالِسِهِمُ المَشهودَةِ ، و قد نَشَرُوا دَواوينَ أعمالِهِم ، و فَرَغُوا لِمُحاسَبَةِ أنفُسِهِم على كُلِّ صَغيرَةٍ و كَبيرَةٍ اُمِرُوا بها فَقَصَّرُوا عَنها ، أو نُهُوا عَنها فَفَرَّطُوا فيها !
آنان را در آن مقامات پسنديده و منزلتهايى كه مشهود [فرشتگانِ مقرّب ]است در ذهن خود مجسّم كن كه چسان كار نامه هايشان را گشوده اند و براى هر كار خُرد و كلانى كه بدان فرمان داده شده اند ، امّا در انجام آنها كوتاهى ورزيدند، يا از آن نهى شدند، امّا در ترك آنها كوتاهى كردند، از خود حساب مى كشند.
امام على عليه السلام :
مَن حَلُمَ لم يُفَرِّطْ في أمرِهِ ، و عاشَ في الناسِ حَميدا
كسى كه بردبار (خردمند) باشد، در كار خود كوتاهى نكند و در ميان مردم با خوشنامى زندگى كند.
امام على عليه السلام :
الجَنَّةُ غايَةُ السابِقينَ ، و النارُ غايَةُ المُفَرِّطِينَ
بهشت، خط پايان پيشتازان است و آتش، فرجام واماندگان.
امام صادق عليه السلام :
مَن فَرَّطَ تَوَرَّطَ
هر كه كوتاهى كند در پرتگاه افتد.
امام صادق عليه السلام :
ثلاثةٌ مَن فَرَّطَ فيهِنَّ كانَ مَحروما : استِماحَةُ جَوادٍ ، و مُصاحَبَةُ عالِمٍ ، و استِمالَةُ سُلطانٍ
سه چيز است كه هر كس در آنها كوتاهى ورزد ناكام ماند: درخواست از بخشنده، همنشينى با دانشمند و استمالت سلطان.
امام رضا عليه السلام :
التَّفريطُ مُصيبَةُ ذَوِي القُدرَةِ
كوتاهى كردن، مصيبت توانايان است.
امام هادى عليه السلام :
اُذكُرْ حَسَراتِ التَّفريطِ بأخذِ تَقديمِ الحَزمِ
افسوسهاى ناشى از كوتاهى نمودن در كار را به ياد آر و دورانديشى را در پيش گير .
نهى از افراط و تفريط
امام على عليه السلام :
لا تَرَى الجاهِلَ إلاّ مُفْرِطا أو مُفَرِّطا .
نادان را نبينى، مگر افراطگر يا تفريطگر.
امام على عليه السلام :
لقد عُلِّقَ بِنِياطِ هذا الإنسانِ بَضعَةٌ هي أعجَبُ ما فيهِ : و ذلكَ القلبُ ، و ذلكَ أنَّ لَهُ مَوادَّ مِن الحِكمَةِ و أضدادا مِن خِلافِها ، فإن سَنَحَ لَهُ الرَّجاءُ أذَلَّهُ الطَّمَعُ ، و إن هاجَ بهِ الطَّمَعُ أهلَكَهُ الحِرصُ ، و إن مَلكَهُ اليَأسُ قَتَلَهُ الأسَفُ ··· و إن أفرَطَ بهِ الشِّبَعُ كَظَّتهُ البِطنَةُ ، فَكُلُّ تَقصيرٍ بهِ مُضِرٌّ ، و كُلُّ إفراطٍ لَهُ مُفسِدٌ
به رگى از رگهاى بدن اين انسان گوشت پاره اى آويخته كه شگفت انگيزترين عضو اوست و آن قلب است؛ زيرا كه در آن مايه هاى حكمت و مايه هاى ضد حكمت وجود دارد. به طورى كه اگر اميد و آرزو به آن [قلب ]دست دهد، طمع خوارش گرداند و اگر طمع آن را به هيجان آورد، حرص نابودش كند و اگر نوميدى بر آن تسلّط يابد، افسوس و اندوه او را بكشد··· و اگر در سيرى افراط كند، پُرىِ شكم او را بيازارد. پس، هر تفريطى به او زيان زند و هر افراطى او را تباه گرداند.
امام على عليه السلام :
سَيَهلِكُ فِيَّ صِنفانِ: مُحِبٌّ مُفرِطٌ يَذهَبُ بهِ الحُبُّ إلى غَيرِ الحَقِّ ، و مُبغِضٌ مُفرِطٌ يَذهَبُ بهِ البُغضُ إلى غيرِ الحَقِّ ، و خَيرُ الناسِ فِيَّ حالاً النَّمَطُ الأوسَطُ فَالْزَمُوهُ
بزودى درباره من دو گروه هلاك شوند: دوستدار افراطى كه دوستى ، او را به ناحق كشاند و دشمن افراطى كه دشمنى ، او را به ناحق بَرَد. و بهترين حالت مردم درباره من راه ميانه است. پس اين راه را در پيش گيريد.
میزان الحکمه،جلد نهم.