شرح نامه 31 نهج البلاغه: اجازه‌ ى دعا

"وَ اعْلَمْ أَنَّ الَّذِي بِيَدِهِ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ قَدْ أَذِنَ لَكَ فِي الدُّعَاءِ وَ تَكَفَّلَ لَكَ بِالْإِجَابَةِ وَ أَمَرَكَ أَنْ تَسْأَلَهُ لِيُعْطِيَكَ وَ تَسْتَرْحِمَهُ لِيَرْحَمَكَ"
'و بدان آن كسى كه خزانه هاى آسمان ها و زمين در دست اوست، به تو اجازه ى دعا و درخواست كردن را داده و براى تو ضمانت اجابت را فرموده است و تو را امر نموده كه از او درخواست كنى تا به تو عطا كند و از او طلب رحمت كنى تا بر تو رحم آورد'.

آرى، بلاشك آن كس خداست. اوست كه خزائن آسمان و زمين را در دست دارد: 'لله ما فى السماوات و الارض' 'و له مقاليدُ السماوات و الارض' چنين تواناى بى نيازى اذن دعا داده و بنابراين خداوند خود به انسان حق دعا كردن را داده است و نه تنها اجازه ى دعا را صادر فرموده، بلكه عهده دار اجابت هم شده و وعده داده كه دعا را مستجاب گرداند. و اين جمله ى مباركه ى: 'و تكفّلَ لك بالإجابة' اشاره به آن آيه كريمه است كه مى فرمايد: 'أدعُونِى أستجِب لَكم' (مؤمن، 60) مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم.
مطلب ديگر اينكه خداوند امر فرموده كه بندگان از او سوال كنند تا عطا فرمايد و از او طلب رحم كنند تا بر آنان رحم آورد و چه بسا اشاره ى به آيه كريمه باشد كه مى فرمايد: 'وَ اسئلوا اللهَ مِن فَضلِه إنّ اللهَ كانَ بِكلّ شىءٍ عليماً' (نساء، 34) و خداوند را از فضلش درخواست كنيد، همانا خداوند نسبت به شما رحيم و مهربان است.

شكوه و زيبائى كلام و نكات ارزنده اى كه در اين جملات بكار رفته اعجاب انگيز است. زيرا اولا اذهان را توجه مى دهد كه خزائن ثروتهاى آسمان و زمين در دست خداست كه اين خود به تنهایی موجب آن است كه انسان از همه جا دل بر كند و روى به خداوند بياورد، زيرا چيزى در دست ديگران نيست و هر چه هست در دست اوست.
و ثانيا او ابتداءاً اذن در دعا داده، بلكه بدان امر كرده و بنابراين او خود اظهار تمايل به دعا و نيايش بندگان فرموده است.
و ثالثا وعده ى اجابت داده و ضمانت كرده است كه دعاها را مستجاب فرمايد.
اكنون اگر از اين همه لطف و احسان، درست بهره بردارى نشود گناه كيست؟ گر گدا كاهل بود، تقصير صاحبخانه چيست؟
__________________________
منبع: به سوى مدينه فاضله، على كريمى جهرمى