داستانهای علما: ملا محمدمهدی نراقی و عشق به تحصیل (+ عکس نوشته)

حاج میرزا محمد مهدی نراقی صاحب «جامع السعادات» و کتب دیگر، در ایام تحصیل بی نهایت فقیر و تهی دست بود به حدی که برای مطالعه قادر به تهیه چراغ روشنائی نبود و می‏ رفت از چراغهائی که در جاهای دیگر مدرسه بود استفاده می‏ کرد و هیچ کس از حال او باخبر نبود، با این سختی و تنگی معاش در تحصیل علوم بقدری جدی کوشا بود که هر چه از موطنش به او نامه می‏ رسد سرنامه را باز نمی ‏کرد و نمی‏ خواند و از ترس اینکه مبادا حرفی و مطلبی نوشته باشند که باعث تفرقه حواس و مانع از درس باشد همه نامه ‏ها را به طور در بسته در زیر فرش می‏ گذاشت.

پدر او به نام ابوذر از كارگزاران ساده دولتی بود که تصادفاً او را کشتند، خبر قتل پدرش را به او نوشتند. آن مرحوم طبق معمول نامه را نخوانده به زیر فرش گذاشت. چون بستگان او از مأیوس شدند کاغذ به استادش نوشتند که واقعه را به او خبر بدهند و او را برای اصلاح ترکه و ورثه پدرش بفرستند به قریه نراق.

چون مرحوم نراقی به درس حاضر شد استاد را گرفته خاطر دید، عرض کرد:چرا مهم و غصه دار هستید؟
استاد جواب داد: شما باید به نراق بروید.
عرض کرد: برای چه؟
گفت: پدرت مریض است.
مرحوم نراقی گفت: خداوند او را حفظ می‏ فرماید شما درس را شروع کنید.
استاد به کشته شدن پدر او به تصریح کرد و امر که حتماً باید به نراق حرکت نماید.

پس آن مرحوم به نراق رفت و فقط سه روز در آنجا مانده و دوباره بازگشت و به این ترتیب تحصیل کرد تا رسید بآن پایه از علم و فضل خارج از وصف. (فوائد الرضویه، ص670)

منبع: مردان علم در میدان عمل، سید نعمت الله حسینی، دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم)، جلد 1.