داستانهای علما: صاحب مفتاح الکرامه و کم خوابی عالمانه (+ عکس نوشته)
۲۶ دی ۱۳۹۴ 0 معارفمرحوم سید محسن امین در «اعیان الشیعه» درباره جدیت مرحوم سید جواد عاملی صاحب مفتاح الکرامة آورده است:
او در جدیت در تحصیل علم بی نظیر بود. عمر خود را در درس و تدریس و بحث و مطالعه و تالیف و خدمت به دین تمام کرد و شب و روز خود را در این راه مستغرق ساخت، به گونه ای که هیچ امری از قبیل بیماری، ضعف یا اضطراب او را باز نمی داشت، و حتی در شبهای عید و شبهای قدر و دیگر شبهای ماه رمضان به بحوث علمی مشغول بود تا سنین پیری این چنین بود و هم چنان به رغبت و نشاط او در این راه افزوده می شد و شب را جز اندکی نمی خوابید.
از او پرسیده شد افضل اعمال در شب قدر چیست؟
فرمود: به اجماع علماء امامیه اشتغال به طلب علم است.
در ایام محاصره نجف توسط وهابیها (بین سالهای 1221 و 1226 هجری) که علماء با مردم به دفاع از شهر پرداخته بودند، در عین حال که با علماء دیگر به امور مربوط به جهاد و محافظت از شهر و فراهم آوردن وسائل دفاع و سرکشی به مجاهدان و نگهبانان و تشویق آنان می پرداخت، از تالیف و تدریس سستی نمی کرد و حتی در همان اوان رساله ای درباره وجوب دفاع از نجف و اینکه نجف کانون اسلام است نوشت و برخی از مجلدات مفتاح الکرامة را در همان روزگار تالیف نمود، مانند مجلد مربوط به ضمان و شفعه و وکالت و این در حالی بود که او در دهه هفتاد از عمر خود بود.
یکی از اموری که جد و جهد شبانه روزی او را نشان می دهد این است که در پایان بسیاری از مجلدات مفتاح الکرامة آورده است که در شب، از نوشتن آن فارغ گشته است. چنانچه ذکر کرده است که نوشتن مجلد وقف را در نزدیکی های نیمه شب و جلد دوم از طهارت را در ربع اخیر شب و جلد وکالت را بعد از نیمه شب و دو جلد شفعه و اقرار را در شب و بعض مجلدات دیگر را در شب قدر یا شب عید فطر به پایان رسانیده است. 
او در آخر مجلد اقرار مفتاح الکرامة نوشته است: «در ماه رمضان امسال هشت، یانه یا ده جزء با این تتبع و گستردگی ابحاث نوشتم و این بدان سبب بوده است که من بسیاری از اعمالی را که دیگران در ماه رمضان انجام می دهند جز اندکی که چندان موثر در تعطیل کتابت نبود، ترک کردم».
نواده آن مرحوم، سید جواد بن سید نقل کرده است که دختر صاحب مفتاح الکرامة که بانوئی جلیل القدر و مشهور به تقوی و عبادت بوده است و تابیش از نودوپنج سالگی با صحت حواس و قدرت ادارک زندگی کرد گفت:
پدرم جز اندکی از شب را نمی خوابید و من به یاد ندارم شبی از خواب برخاسته باشم و او را در خواب دیده باشم.
نوه او شیخ رضا بن زین العابدین عاملی مدتی در خانه او بود و شبها وقتی مطالعاتش تمام می شد می خوابید و جدش همچنان ببدار و مشغول به کار خود بود. به نوه اش رو کرده گفته بود:
این عشق به خواب چیست؟ مرا از خواب همین اندازه بس است و سپس سر را بین دو زانوی خود می گذاشت و می خوابید و پیش از آنکه خواب سیری بکند بیدار می شد و به کارش بر می گشت گاهی نوه خود را برای نماز شب بیدار می کرد ولی خود بدون آنکه نماز شب بخواند به کار خود ادامه می داد.
در میان علماء زمان خود، تا روز مرگ معروف به دقت و ضبط و صفاء ذات بود و علماء بزرگ زمانش برای حل مسائل مشکله به او رجوع می کردند و جواب دریافت می کردند یا تقاضا می کردند در آن باره تالیفی بنماید چرا که به اطلاعات سرشار و نکته بینی و ممارستش با کلمات فقها و خبره بودنش در علم رجال واقف بودند.
و شاهد این مطلب اینکه بیشتر یا تمام کتابهایش را به در خواست بزرگان از علماء نوشته است چنانچه «مفتاح الکرامة» و رساله «العصرة» را به درخواست استادش شیخ جعفر و رساله «المواسعة» را به درخواست استاد دیگرش صاحب ریاض تالیف نموده است. (اعیان الشیعه، ج4،ص290)
منبع: مردان علم در میدان عمل، سید نعمت الله حسینی، دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم)، جلد 1.
دانلود:
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
