اهمیت توجه به اخلاق دینی

معنای این حدیث پیامبر (ص) چیست؟  «انَّما بُعِثْتُ لِاتَمِّمَ مَکارِمَ الْاخْلاقِ»[1] معنایش این است که دینی که آورده ام و قرآنی که برایتان خوانده ام شما را به گلستان اخلاق می برد. معنایش این است که مردمانی که به دین من دیانت کنند خلق و خویشان مثل خودم زیبا می شود که اگر نشود راه را غلط رفته اند. به راه من نرفته اند و شیطان را پیروی کرده اند.

عزم  رسول الله این است  اخلاق زشت عباد خدا را با اخلاق نیکوی خودش  جایگزین کند تا با طلوع هر خلق نیک از منظری به آفریدگارشان نزدیکی جویند. چنانکه فرمود: «جَعَلَ اللَّهُ سُبْحانَهُ مَکارِمَ الْاخْلاقِ صِلَهً بَیْنَهُ وَبَیْنَ عِبادِهِ فَحَسْبُ احَدِکُمْ انْ یَتَمَسّکَ بِخُلُقٍ مُتَّصِلٍ بِاللَّهِ»؛ خداوند سبحان فضائل اخلاقی را وسیله ارتباط میان خودش و بندگانش قرار داده، همین بس که هر یک از شما دست به اخلاقی بزند که او را به خدا مربوط سازد»[2]

پس مقربان درگاه خداوند خوش خلق ترین بندگانش هستند. پای دنیا هم که در میان باشد صاحبان اخلاق به پیروزی نزدیکترند. راز موفقیت کسب و کار در اخلاق است. مدارای با مشتری و رعایت انصاف و پرهیز را ستم به زیردستان و...کار خودش را خواهد کرد و انسان را به قله های پیروزی خواهد برد. سخن امیرالمؤمنین علی (ع)  چه زیباست که می فرماید:

«لَوْ کُنَّا لانَرْجُو جَنَّهً وَلانَخْشی نارَاً وَلاثَواباً وَلاعِقاباً لَکانَ یَنْبَغی لَنا انْ نُطالِبَ بِمَکارِمِ اْلَاخْلاقِ فَانَّها مِمَّا تَدُلُّ عَلی سَبِیلِ النَّجاحِ»؛ اگر ما امید و ایمانی به بهشت و ترس و وحشتی از دوزخ، و انتظار ثواب و عقابی نمی داشتیم، شایسته بود به سراغ فضائل اخلاقی برویم، چرا که آنها راهنمای نجات و پیروزی و موفّقیّت هستند. [3]

چکیده سخن این خواهد بود که بد اخلاق نه دنیایش به سامان است  نه آخرتش به سلامت، و ای کاش پایان ماجرا همین بود. بلکه بی اخلاق دنیا و آخرت دیگران را هم تباه می سازد. حسد وا می دارد او را که آبروی دیگران را نشانه رود. طمعش ضعیفان را به جهنم فقر می کشاند. با استکبارش جنگ می سازد و جنگ افزار تا ملتها  را به جان هم بیندازد و بر آنها حکم براند و...

نویسنده: سید مهدی خدایی

[1].کنز العمّال، حدیث 52175

[2]. تنبیه الخواطر، صفحه 362.

[3].مستدرک الوسائل، جلد 2، صفحه 283