شرح زیارت اربعین: فراز دوازدهم / وَ ذَائِداً مِنَ الذَّادَه (قسمت اول)

«ذائد» به معنی دفاع کننده و منع کننده و دفع کننده است و «الذاده» جمع «ذائد» از «ذاد یذود ذودا» می باشد. در زیارت جامعه کبیره می خوانیم: «وَ الذَّادَهِ الْحُمَاه» (یعنی دفاع کنندگان و مدافعان و طرفداران و حامیان دین خدا). بنابراین همه ائمه معصومین صلی الله علیه و آله وسلم مدافع دین مقدس اسلام بودند، ولّی دفاع امام حسین علیه السلام از دین اسلام یک نوع دفاع خاصی بود. زمانی که معاویه از دنیا رفت، فرزند مسلمان نمای خودش به نام یزید به جای او بر منصب قدرت نشست و خواست از امام حسین علیه السلام بیعت بگیرد ولّی امام علیه السلام زیر بار بیعت نرفت و فرمود:

«وَ عَلَی الْإِسْلَامِ السَّلَامُ إِذْ قَدْ بُلِیَتِ الْأُمَّهُ بِرَاعٍ مِثْلِ یَزِید»(۱)
(چون اسلام گرفتار زمامداری مثل یزید شد، باید با اسلام خداحافظی کرد).

و حضرت علیه السلام با هجرت خود از مدینه شروع به دفاع از دین نموده و از مصادیق کامل آیه 13 سوره شوری قرار گرفتند، چنانچه می فرماید:

{شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ ما وَصَّی بِهِ نُوحاً وَ الَّذی أَوْحَیْنا إِلَیْکَ وَ ما وَصَّیْنا بِهِ إِبْراهیمَ وَ مُوسی وَ عیسی أَنْ أَقیمُوا الدِّینَ وَ لا تَتَفَرَّقُوا فیه} «از احکامِ دین، آنچه را که به نوح علیه السلام درباره آن سفارش کرد، برای شما تشریع کرد و آنچه را به تو وحی کردیم و آنچه را که درباره آن به ابراهیم و موسی و عیسی صلی الله علیه و آله وسلم سفارش نمودیم که: دین را برپا دارید و در آن تفرقه اندازی مکنید».

امام حسین علیه السلام به خواسته خداوند که می فرماید: دین را بر پا دارید که از زندگیتان جدا نشود، کاملاً عمل کرده و تمام غم ها و غصّه ها را با جان و دل پذیرفتند. لذا مردم را آگاه کردند که دین در خطر است باید قیام کرد، در نامه ای به جمعی از بزرگان بصره با صراحت اعلام کردند، سنّت و دین خدا مرده و به فراموشی سپرده شده و من وظیفه دارم سنّت و دین را احیاء و مردم را هدایت کنم:

 

حضرت علیه السلام در نامه دیگر برای جمعی استناد کردند، بر کلام رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم که حضرت صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:

«مَن رَأی سُلطاناً جائِراً مُسْتَحِلًّا لِحُرَمِ أو تارِکاً لِعَهدِ اللَّهِ، ومُخالِفاً لِسُنَّهِ رَسولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وسلم ، فَعَمِلَ فی عِبادِ اللَّهِ بالإثْمِ والعُدوانِ، ثُمَّ لَم یُغَیِّر عَلَیهِ بِقَولٍ وَلا فِعلٍ، کانَ حَقَّاً عَلی اللَّهِ أَن یُدخِلَهُ مُدخَلَه»(۳)
(شما می دانید که این جماعت، ملازم اطاعت شیطان شدند و از طاعت خدای رحمان روی گرداندند و فساد و گناه را آشکار ساختند و اجرای حدود الهی را تعطیل و مال مسلمین را به خود اختصاص دادند و حرام خدای را حلال و حلال را حرام شمردند و من امروز بر این امر به سبب پیوندی که با رسول خدا دارم از هر کس سزاوارترم).

این جملات صراحت دارد که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم دستور داده است که باید علیه سلطان ستمگر قیام کرد و خود حضرت علیه السلام نیز آشکارا یزید را جائر و ستمگر می دانستند و نیز امام حسین علیه السلام در زمانی که در مسیر راه کربلا با فرزدق برخورد کردند اعلام کردند که هدف من از قیام، یاری دین و از بین بردن بدعت­هاست:

«یا فَرَزْدَقُ اِنَّ هؤُلاءِ قَوْمٌ لَزِمُوا طاعَهَ الشَّیْطانِ، وَ تَرَکُوا طاعَهَ الرَّحْمانِ، وَ أَظْهَرُوا الْفَسادَ فِی الاَرْضِ، وَ اَبْطَلُوا الْحُدُودَ، وَ شَرِبُوا الْخُمُورَ، وَ اسْتَأْثَرُوا فِی اَمْوالِ الْفُقَراءِ وَ الْمَساکِینَ، وَ اَنَا اَوْلی مَنْ قامَ بِنُصْرَهِ دِینِ اللهِ وَ اِعْزازِ شَرْعِهِ، وَ الْجِهادِ فِی سَبِیلِهِ، لِتَکُونَ کَلِمَهُ اللهِ هِیَ الْعُلْیا»
(ای فرزدق! اینان گروهی اند که پیروی شیطان را پذیرفتند و اطاعت خدای رحمان را رها کردند و در زمین فساد را آشکار ساختند و حدود الهی را از بین بردند، باده­ها نوشیدند و دارایی­های فقیران و بیچارگان را ویژه خود ساختند و من از هر کس به یاری دین خدا و سربلندی آیینش و جهاد در راهش سزاوارترم. تا آیین خدا پیروز و برتر باشد).

حضرت علیه السلام در این جملات به صراحت می فرمایند، که من برای یاری دین و سربلندی شریعت قیام کرده ام. بنابراین امام حسین علیه السلام واقعاً مدافع دین جدّش رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بود چرا که هرچه داشت برای اسلام تقدیم کرد تا دین مقدّس اسلام بماند و محو نشود و زحمات 23 ساله(۴)

رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم و زحمات پدرشان امیرالمؤمنین علیه السلام و مادرشان فاطمه زهراh و برادرشان امام حسن مجتبی علیه السلام از بین نرود.

۱.بحارالأنوار، ج44، ص326.

۲.مکاتیب الأئمه علیه السلام ، ج 3، ص132.

۳.مکاتیب الأئمه علیه السلام ، ج 3، ص1۴۳.

۴. به عبارتی می توان گفت: زحمات 63 ساله.