بیماری از نظر احادیث

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

هيچ مرد و زن مؤمن يا مرد و زن مسلمانى بيمار نمى شود، مگر اين كه خداوند به سبب آن بيمارى گناه او را پاك مى كند.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ هنگام عيادت از امّ العلاء كه بيمار بود ـ فرمود : 

اى امّ العلاء! بشارت باد تو را؛ زيرا كه خداوند به واسطه بيمارى مسلمان، گناهان او را مى برد، همچنان كه آتش ناخالصى آهن و نقره را مى زدايد.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 گناهان شخص بيمار، همچون برگ درخت، مى ريزد.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

از مؤمن و بيتابىِ او از بيمارى تعجّب مى كنم. اگر مى دانست كه چه ثوابى در بيمارى هست، بى گمان دوست مى داشت پيوسته بيمار باشد تا آن گاه كه پروردگار خود عزّ و جلّ را ديدار كند.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ آنگاه كه سر به آسمان برداشت و لبخندى زد و علّتش را پرسيدند ـ فرمود :

 آرى، از دو فرشته اى تعجّب كردم كه از آسمان به زمين فرود آمدند و به سراغ بنده مؤمن درستكارى در جايگاه نمازش رفتند تا عمل روز و شب او را بنويسند. امّا وى را در نمازگاهش نيافتند. پس به آسمان رفتند و عرض كردند: اى پروردگار ما! به سراغ فلان بنده مؤمنت در مصلايش رفتيم تا عمل شبانه روز او را بنويسيم، اما پيدايش نكرديم، بلكه او را در دام [بيمارى] تو يافتيم؟ خداوند عزّ و جلّ فرمود: براى بنده من، تا زمانى كه در دام من است، مانند خير و ثوابى را بنويسيد كه در زمان سلامتيش شب و روز انجام مى داد ؛ زيرا بر من است كه وقتى سلامتى را از او باز مى گيرم، اجر كارى را كه در زمان تندرستى اش مى كرده است، برايش بنويسم.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

 

بنده هرگاه در راه نيكويى از عبادت سير كند و آن گاه بيمار شود به فرشته گمارده شده بر او گفته مى شود: همانند عملى را كه در هنگام آزاديش [از قيد و زندان بيمارى ]مى كرد، برايش بنويس تا آن گاه كه او را آزاد كنم يا به خودم ملحق سازم.

امام على عليه السلام ـ به يكى از اصحاب خود كه بيمار شده بود ـ فرمود : 

خداوند، بيمارى تو را وسيله كاهش گناهانت گرداند؛ چه، آن كه بيمارى اجر ندارد، اما گناهان را مى كاهد و مانند برگ هاى درخت، آنها را فرو مى ريزد. مزد، در حقيقت براى گفتارِ زبان است و كردارِ دست ها و پاها. و خداوند سبحان، به خاطر نيّتِ درست و نهادِ پاك، هر يك از بندگان خويش را كه خواهد به بهشت مى برد.

امام باقر يا امام صادق عليهما السلام:

 شبى را از بيمارى يا درد نخفتن، برتر و اجرش بزرگتر از يك سال عبادت است.

امام كاظم عليه السلام : 

هرگاه مؤمن بيمار شود، خداوند عزّ و جلّ به فرشته دست چپ او وحى فرمايد كه براى بنده ام، تا زمانى كه در زندان و بند من است، گناهى منويس . و به فرشته دست راست او وحى مى فرمايد كه همان حسناتى را كه در زمان سلامتى بنده ام مى نوشتى، برايش بنويس.

مستدرك الوسائل: 

خداوند عزّ و جلّ به عُزَير عليه السلام وحى فرمود: هرگاه بلايى به تو رسيد، پيش آفريدگانم شِكوه مكن، همان گونه كه من، وقتى بدى ها و رسوايى هايت فراز مى آيد، از تو پيش فرشتگانم شكوه نمى كنم.

از گنج هاى نيكى، پنهان داشتن مصيبت ها و بيمارى ها و صدقه است.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

 

چهار چيز از گنج هاى بهشت است: پنهان داشتن نادارى، پنهان داشتن صدقه، پنهان داشتن مصيبت و پنهان داشتن درد.

امام على عليه السلام : 

در گذشته مرا برادرى خدايى بود، كه خُردى دنيا در چشم او، وى را در ديدگان من بزرگ مى نمود··· و از دردى شكوه نمى كرد، مگر آن گاه كه از آن بهبود مى يافت.

امام على عليه السلام : 

كسى كه بيمارى خود را از پزشكان پوشيده بدارد، به بدن خود خيانت كرده است.

امام على عليه السلام :  

مَن كَتَمَ مَكنونَ دائهِ عَجَزَ طَبيبُهُ عَن شِفائهِ .

كسى كه درد نهفته خود را كتمان كند، طبيبش از درمان او ناتوان شود .

براى بيمار بودن، سلامت (هميشگى) كافى است

امام صادق عليه السلام ـ در پاسخ به زنديقى كه پرسيد: كودك خردسالى كه نه گناهى كرده و نه جرمى از او سر زده است، چرا بايد دچار دردها و بيمارى ها باشد؟ ـ فرمود :

 إنّ المَرَضَ على وُجوهٍ شَتّى : مَرَضُ بَلوى ، و مَرَضُ عُقوبَةٍ ، و مَرَضٌ جُعِلَ عِلَّةً للفَناءِ ، و أنتَ تَزعُمُ أنّ ذلكَ مِن أغذِيَةٍ رَدِيّةٍ ، و أشرِبَةٍ وَبِيّةٍ .حديث ، أو عِلَّةٍ كانت باُمّهِ ، و تَزعُمُ أنَّ مَن أحسَنَ السِّياسَةَ لبَدَنِهِ و أجمَلَ النَّظَرَ في أحوالِ نَفسِهِ و عَرفَ الضّارَّ مِمّا يأكُلُ مِن النّافعِ ، لَم يَمرَضْ !و تَميلُ في قولِكَ إلى مَن يَزعُمُ أنّهُ لا يكونُ المَرَضُ و المَوتُ إلاّ مِن المَطعَمِ و المَشرَبِ ؛ قد ماتَ أرسْطاطاليسُ مُعلِّمُ الأطِبّاءِ ، و أفْلاطونُ رئيسُ الحُكَماءِ ، و جالِينوسُ شاخَ .حديث و دَقَّ بَصَرُهُ ، و ما دَفَع المَوتَ حينَ نَزَلَ بساحَتِهِ ! .

 بيمارى ها چند گونه است: بيمارى آزمايش و بيمارى كيفر و بيمارى اى كه علّت مرگ است. حال آن كه تو خيال مى كنى كه اين بيمارى ها به سبب مصرف غذاهاى بد و نوشيدنى هاى آلوده است، يا به سبب بيمارى اى است كه مادرش داشته و خيال مى كنى كه هر كس به بدن خود درست رسيدگى و از آن مراقبت كند و درباره وضع خود نيك بينديشد و غذاهاى سودمند و مضرّ را بشناسد، بيمار نمى شود؟!و در گفته خود به كسى گرايش نشان مى دهى كه مى پندارد بيمارى و مرگ، جز از خوراك و آشاميدنى ها ناشى نمى شود، در حالى كه آموزگار پزشكان، ارسطو و رئيس حكيمان، افلاطون نيز مردند و جالينوس (بزرگ طبيبان) پير گشت و چشمانش كم سو شد و آن گاه كه مرگ به سراغش آمد، نتوانست آن را از خود دور كند.

عپيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

عيادت كننده از بيمار، در رحمت [خدا ]غوطه ور مى شود.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

عيادت كننده از بيمار در نخلستان بهشت ميوه مى چيند و هرگاه نزد بيمار بنشيند، رحمت [خدا] او را فرا مى گيرد.

 

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : خداوند عزّ و جلّ در روز قيامت مى فرمايد:

 اى پسر آدم! من بيمار شدم اما عيادتم نكردى؟! عرض مى كند: پروردگارا! چگونه تو را عيادت كنم حال آن كه تو پروردگار جهانيانى؟! مى فرمايد: مگر ندانستى كه فلان بنده ام بيمار شد و يادتش نكردى؟! مگر نمى دانستى كه اگر به عيادتش روى، مرا نزد او مى يابى؟!

 

امام صادق عليه السلام :

 هر كس به عيادت بيمارى برود، هفتاد هزار فرشته او را مشايعت مى كنند و برايش آمرزش مى طلبند تا آن گاه كه به منزل خود برگردد.

آداب عيادت

امام على عليه السلام : 

مانند كسى مباش كه بدون عمل به [ثوابِ ]آخرت اميد بسته است··· اگر بيمار شود پشيمان مى گردد و اگر سالم باشد، آسوده خاطر و غافل مى گردد. چون عافيت يابد، خودپسند مى شود و چون گرفتارى به سراغش آيد، نوميد مى شود.

 

امام على عليه السلام : 

در باره كسي كه او را مذمت كرده اگر بيمار شود، از اين كه عملى نكرده پشيمان مى شود و اگر تندرست باشد، آسوده خاطر و غافل مى گردد و عمل را به تأخير مى افكند.

 

 اى بسا بيمارى كه نجات يابد و تندرستى كه از پاى درآيد!

 

امام على عليه السلام : 

آيا آنان كه از شادابىِ تندرستى برخوردارند، چيزى جز فرود آمدن بيمارى ها را انتظار مى كشند؟!

امام صادق عليه السلام : 

راه رفتنِ بيمار [در دوران نقاهت ]باعث عود بيمارى مى شود. پدرم وقتى بيمار مى شد، او را روى پارچه اى مى گذاشتند و براى انجام كارش، يعنى گرفتن وضو، حمل مى كردند. و اين براى آن بود كه مى فرمود: راه رفتنِ بيمار باعث برگشت بيمارى مى شود.