اهل بیت علیهم السلام از نظر عطار نیشابوری

ذكر امام محمّد باقر

آن حجت اهلِ معاملت، آن برهان ارباب مشاهدت، آن امام اولاد نبى، آن گزيده احفاد على، آن صاحب باطن و ظاهر، ابوجعفر محمّد باقر رضى الله عنه... .
گويند كه كنيت او ابوعبدالله بود و او را باقر خواندندى.
مخصوص بود به دقايق علوم و لطايف اشارت و او را كرامات مشهور است به آيات باهر و براهين ظاهر.
می آرند در تفسير اين آيت كه: «فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ يُؤْمِنْ بِاللهِ».«1»
فرموده است كه بازدارنده تو از مطالعه حق، طاغوت است. بنگر، چه محجوبى بدان حجاب از وى بازمانده ‏اى، به ترك آن حجاب بكوش كه به كشف ابدى برسى و محجوب ممنوع باشد و ممنوعى نبايد كه دعوى قربت كند.«2»

ذكر ابن محمّد جعفر صادق

آن سلطان ملتِ مصطفوى، آن برهانِ حجت نبوى، آن عاملِ صدّيق، آن عالمِ تحقيق، آن ميوه دل اولياء، آن جگر گوشه انبيا، آن وارث نبى، آن عارفِ عاشق، جعفر الصادق.
گفته بوديم كه اگر ذكر انبياء و صحابه و اهل بيت‏ كنيم، كتابى جداگانه بايد ساخت؛ اين كتاب شرح اولياست كه بعد از ايشان بوده ‏اند؛ اما به سبب تبرك به صادق [علیه السلام] ابتدا كنيم كه او نيز بعد از ايشان بوده است و چون از اهل بيت‏ بود و سخن طريقت او بيشتر گفته است و روايت از وى بيشتر آمده است، كلمه چند از آن او بياوريم كه ايشان همه يكی اند، چون ذكر او شود از آن همه بود.
نبينى كه قومى كه مذهب او دارند مذهب دوازده امام دارند، يعنى يكى دوازده و دوازده يكى. اگر تنها صفت او گويم، به زبان و عبارت من، راست نيايد كه در جمله علوم و اشارات و عباداتِ بی تكلف به كامل بود و قدوه جمله مشايخ بود و اعتماد هم بر وى بود و مقتداى مطلق بود.
هم الهيان را شيخ بود و هم محمّديان را امام و هم اهلِ ذوق را پيشرو و هم اهلِ عشق را پيشوا و هم عبّاد را مقدّم، هم زهّاد را مكرّم، هم صاحب تصنيف حقايقى، هم در لطايف تفسير و اسرار تنزيل بی نظير بود و از باقر [علیه السلام] بسيار سخن نقل كرده است ... .
و من آن می دانم كه هر كه به محمّد [صلی الله علیه وآله] ايمان دارد و به فرزندانش ندارد، به محمّد [صلی الله علیه وآله] ايمان ندارد؛ چنان كه شافعى تا به حدی در دوستى اهل بيت‏ بوده است كه به رفضش نسبت كردند و محبوس كردند و او در آن معنى شعرى گفته است و يك بيت اين است:
لَوْ كانَ رَفْضاً حُبُّ آل محمّد          فَليَشْهَدِ الثَّقَلانِ أنّى رَافِضی
يعنى: اگر دوستى آل محمّد رفض و بی دینی است، پس همه جن و انس گواهى دهند که من رافضی ام.

*** نقل است كه صادق [علیه السلام] را ديدند كه لباسى گرانمايه پوشيده بود، گفتند:
يابن رسُول الله! لَيسَ هَذا من زىّ أهلِ بَيتِكَ؟«3»
دست آن كس بگرفت و در آستين كشيد، پلاسى پوشيده بود كه دست را خليده می كرد، گفت:
«هذا للحق وهذا للخلق»: اين براى حق تعالى و اين براى بندگان خدا است.«4»
____________________________
پی نوشت:
(1)- «هر كه به طاغوت كفر ورزد و به خدا ايمان بياورد». بقره (2): 256.
(2)- تذكرة الأولياء: 125.
(3)- اى فرزند رسول خدا! اين لباس زيبنده اهل بيتت نيست.
(4)- تذكرة الأولياء: 20.

منبع: اهل بيت عليهم‏ السلام عرشيان فرش نشين، شیخ حسین انصاریان