مجسمه از نظر احادیث
۲۰ تیر ۱۳۹۴ 0پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
أتاني جَبرئيلُ فقالَ : يا محمّدُ ؛ إنّ ربَّكَ يَنهى عَنِ التَّماثيلِ .
جبرئيل نزد من آمد و گفت: اى محمّد! پروردگارت از مجسّمه ها نهى مى كند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : ـ به على عليه السلام هنگامى او را به مدينه فرستاد ـ فرمود :
لا تَدَعْ صُورَةً إلاّ مَحَوتَها .
هر تصويرى را كه ديدى از بين بِبَر.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
إنّ أشَدَّ النّاسِ عَذابا يَومَ القِيامَةِ المُصَوِّرونَ .
سخت ترين عذاب را در روز قيامت، صورتگران دارند .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
مَن صَوَّرَ صُورَةً في الدُّنيا كُلِّفَ أن يَنفُخَ فيها الرُّوحَ يَومَ القِيامَةِ ، و لَيسَ بنافِخٍ .
هر كه در دنيا تصويرى نقّاشى كند، روز قيامت مكلّف مى شود كه در آن جان بدمد و نمى تواند بدمد.
صحيح مسلم ـ به نقل از عايشه ـ :
دَخلَ النَّبيُّ صلى الله عليه و آله علي و قد سَتَرتُ نَمَطا فيهِ تَصاويرُ ، فنَحّاهُ ، فاتّخَذتُ مِنهُ وِسادَتَينِ .
من پرده نقش و نگار دارى آويخته بودم كه پيامبر صلى الله عليه و آله وارد شد. حضرت آن را به كنارى انداخت و من از آن دو بالش درست كردم.
صحيح مسلم ـ به نقل از عايشه ـ :
كانَ لَنا سِترٌ فيهِ تِمثالُ طائرٍ ، و كانَ الدّاخِلُ إذا دَخَلَ استَقبَلَهُ ، فقالَ لي رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله : حَوِّلي هذا ؛ فإنّي كُلَّما دَخَلتُ فرَأيتُهُ ذَكَرتُ الدُّنيا .
پرده اى داشتيم كه در آن عكس پرنده اى بود و هرگاه كسى وارد [اتاق ]مى شد، اول با آن رو به رو مى شد. رسول خدا صلى الله عليه و آله به من فرمود: اين پرده را عوض كن؛ زيرا هرگاه وارد مى شوم و آن را مى بينم به ياد دنيا مى افتم.
صحيح مسلم ـ به نقل از مسلم بن صُبيح ـ :
كنتُ مَع مَسروقٍ في بَيتٍ فيهِ تَماثيلُ مَريمَ ، فقالَ مسروقٌ : هذا تَماثيلُ كِسرى ، فقلتُ : لا ، هذا تَماثيلُ مَريمَ ، فقالَ مسروقٌ : أمَا إنّي سَمِعتُ عبدَ اللّه ِ بنَ مسعودٍ يقولُ : قالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله: أشَدُّ النّاسِ عَذابا يَومَ القِيامَةِ المُصَوِّرونَ .
با مسروق در اتاقى بوديم كه در آن تمثال هاى مريم بود . مسروق گفت: اين تمثال هاى كسرا است . گفتم: نه، تمثالهاى مريم است . مسروق گفت: از عبد اللّه بن مسعود شنيدم كه مى گويد: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: سخت ترين عذاب را در روز قيامت صورتگران دارند .
صحيح مسلم :
جاءَ رجُلٌ إلَى ابنِ عَبّاسٍ فقالَ إنِّي رَجُلٌ اُصَوِّرُ هذه الصُّوَرَ ، فَأفتِنِي فيها ، فقالَ لهُ : اُدْنُ مِنّي ، فدَنا مِنهُ ، ثُمّ قالَ : ادْنُ مِنّي، فدَنا حتّى وَضَعَ يَدَهُ على رأسِهِ ، قالَ : اُنَبِّئُكَ بما سَمِعتُ مِن رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله، سَمِعتُ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله يقولُ : كُلُّ مُصَوِّرٍ في النّارِ ، يَجعَلُ لَهُ بكُلِّ صُورَةٍ صَوّرَها نَفْسا فتُعَذِّبُهُ في جَهَنّمَ . و قالَ : إن كُنتَ لا بُدَّ فاعِلاً فاصنَعِ الشَّجَرَ و ما لا نَفسَ لَهُ .
مردى نزد ابن عباس آمد و گفت: من مردى صورتگرم كه اين صورت ها را پديد مى آورم. در باب آنها به من فتوا ده. ابن عباس به او گفت: به من نزديك شو. او نزديكش شد. ابن عباس گفت: نزديكتر آى. او نزديكتر رفت تا جايى كه دستش را روى سر او گذاشت و گفت: آنچه را از رسول خدا صلى الله عليه و آله شنيده ام به تو خبر مى دهم. شنيدم رسول خدا صلى الله عليه و آله مى فرمايد: هر صورتگرى در آتش است و به هر تصويرى كه كشيده جانى داده مى شود و آن تصوير او را در دوزخ شكنجه مى دهد. ابن عباس گفت: اگر ناچار به انجام اين كار هستى، درخت و موجودات بى جان را نقّاشى كن.
امام على عليه السلام ـ در وصف پيامبر صلى الله عليه و آله ـ فرمود :
و يكونُ السِّترُ على بابِ بَيتِهِ فتَكونُ فيهِ التَّصاويرُ فيقولُ : يا فُلانَةُ ـ لإحدى أزواجِهِ ـ غَيِّبيهِ عنِّي ، فإنّي إذا نَظَرتُ إلَيهِ ذَكَرتُ الدُّنيا و زَخارِفَها . فأعرَضَ عنِ الدُّنيا بقَلبِهِ ، و أماتَ ذِكرَها مِن نَفسِهِ ، و أحَبَّ أن تَغيبَ زِينَتُها عن عَينِهِ .
و بر دَرِ اتاقش پرده اى با نقش و نگار آويزان بود. پس به يكى از همسران خود فرمود: اى زن! اين پرده را از جلو چشم من دور كن؛ زيرا وقتى چشمم به آن مى افتد به ياد دنيا و زيورهاى آن مى افتم. آرى، رسول خدا قلباً از دنيا روى گرداند و ياد آن را در وجود خود ميراند و دوست مى داشت كه زيور دنيا را از پيش چشم خود دور كند.
امام باقر عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال از تمثال هايى كه در خانه هايشان است ـ فرمود :
هذهِ للنِّساءِ أو بُيوتِ النِّساءِ .
اين تمثال ها مخصوص زن ها يا اتاق هاى زن هاست.
امام صادق عليه السلام :
مَن مثَّل تِمثالاً كُلِّفَ يَومَ القِيامَةِ أنْ يَنفُخَ فيهِ الرُّوحَ .
هر كه تصويرى بكشد روز قيامت مجبورش مى كنند كه در آن روح بدمد.
امام صادق عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال محمّد بن مسلم از تمثال درخت و خورشيد و ماه ـ فرمود :
لا بأسَ، ما لَم يَكُن شيئا مِن الحَيوانِ .
مادام كه موجود جاندارى نباشد [كشيدن تصوير آن ]اشكالى ندارد.
امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه «يعملون له ما يشاء من تماثيل···» ـ :
و اللّه ِ، ما هِي تَماثيلُ الرِّجالِ و النِّساءِ ، و لكنّها تَماثيلُ الشَّجَرِ و شِبْهِهِ .
به خدا قسم آنها، تمثال مرد و زن نبود، بلكه تمثال درخت و امثال آن بود.
الكافى ـ به نقل از على بن ابى حمزه از ابى بصير از امام صادق عليه السلام ـ : رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: جبرئيل نزد من آمد و گفت:
يا محمّدُ، إنّ ربَّكَ يُقرِئُكَ السّلامَ و يَنهى عَن تَزويقِ البُيوتِ قالَ أبو بصيرٍ : فقلتُ : و ما تَزويقُ البُيوتِ ؟ فقالَ : تَصاويرُ التَّماثيلِ
اى محمّد! پروردگارت تو را سلام مى رساند و از آذين بستن خانه ها نهى مى فرمايدبه امام صادق عليه السلام عرض كردم: آذين بستن خانه ها چيست؟ فرمود: تصاوير مجسّمه ها.
میزان الحکمه ،جلد دهم.
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
