وصیت برای پس از مرگ از نظر احادیث

وصیت برای پس از مرگ از نظر احادیث

۰۱ مرداد ۱۳۹۴ 0

وصيّت

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

الوَصِيَّةُ حَقٌّ على كُلِّ مُسلمٍ
وصيّت كردن وظيفه هر مسلمانى است
 
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
المَحرومُ مَن حُرِمَ الوَصيَّةَ
محروم [از رحمت خدا ]كسى است كه از وصيّت كردن محروم شود
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
ما حَقُّ امرئٍ مُسلمٍ لَهُ شَيءٌ يُريدُ أن يُوصِيَ فيهِ يَبِيتُ لَيلَتَينِ إلاّ وَصيَّتُهُ مَكتوبَةٌ عِندَهُ
 مسلمانى كه مالى دارد و مى خواهد در آن وصيّت كند، حق ندارد دو شب را سپرى كند مگر اينكه وصيّتش نوشته شده نزد او باشد
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
ما يَنبَغي لامرئٍ مُسلمٍ أن يَبِيتَ لَيلَةً إلاّ و وَصيَّتُهُ تَحتَ رأسِهِ
بر هيچ مسلمانى سزاوار نيست كه شبى را سپرى كند، مگر اينكه وصيّتش زير سرش باشد
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
مَن ماتَ على وَصيَّةٍ ماتَ على سَبيلٍ و سُنَّةٍ ، و ماتَ على تُقىً و شَهادَةٍ ، و ماتَ مَغفورا لَهُ
هر كس با وصيّتى بميرد، بر راه و سنّت [پيامبر صلى الله عليه و آله ]و بر پرهيزگارى و شهادت ، مرده و آمرزيده گشته است
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
إنّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ أعطاكُم ثُلُثَ أموالِكُم عِندَ وَفاتِكُم زِيادَةً في أعمالِكُم
خداوند عزّ و جلّ، براى افزونى [ثواب ]اعمال شما، [اجازه انفاق و تصرّف در ]يك سوم اموالتان را هنگام وفات به شما عطا فرموده است
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
إنّ اللّه َ تعالى تَصَدَّقَ علَيكُم عِندَ وَفاتِكُم بِثُلُثِ أموالِكُم ؛ زِيادَةً لَكُم في أعمالِكُم
خداوند متعال يك سوم اموال شما را هنگام وفاتتان به شما تفضّل كرده است، تا بدين وسيله بر [ثواب ]اعمال شما بيفزايد
امام باقر عليه السلام : 
مَن لَم يُوصِ عِندَ مَوتِهِ لِذَوي قَرابَتِهِ مِمَّن لا يَرِثُهُ فَقد خَتَمَ عَمَلَهُ بمَعصِيَةٍ حديث
هر كس هنگام مرگ خود براى خويشاوندانش كه از او ارث نمى برند وصيّت نكند عمل خود را به معصيتى ختم كرده است

روش وصيّت كردن

فلاح السائل ـ به نقل از حسن بن ابراهيم بن عبد اللّه ـ : امام صادق عليه السلام به نقل از نياكان خود عليهم السلام فرمود : 
قالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : مَن لَم يُحسِنِ الوَصيَّةَ عِندَ مَوتِهِ كانَ نَقصا في عَقلِهِ و مُرُوَّتِهِ قالوا : يا رسولَ اللّه ِ، و كَيفَ الوَصيَّةُ ؟ قالَ : إذا حَضَرَتهُ الوَفاةُ و اجتَمَعَ النّاسُ إلَيهِ قالَ : اللّهُمّ فاطِرَ السَّماواتِ و الأرضِ عالِمَ الغَيبِ و الشَّهادَةِ الرَّحمنُ الرَّحيمُ ، إنّي أعهَدُ إلَيكَ في دارِ الدُّنيا أنّي أشهَدَ أن لا إلهَ إلاّ أنتَ وَحدَكَ لا شَريكَ لَكَ ، و أنّ محمّدا صلى الله عليه و آله عَبدُكَ و رَسولُكَ ، و أنّ السّاعَةَ آتِيَةٌ لا رَيبَ فيها ، و أنَّكَ تَبعَثُ مَن في القُبورِ ، و أنّ الحِسابَ حَقٌّ ، و أنّ الجَنَّةَ حَقٌّ ، و ما وَعَدَ اللّه ُ فيها مِن النَّعيمِ من المَأكَلِ و المَشرَبِ و النِّكاحِ حَقٌّ ، و أنّ النّارَ حَقٌّ ، و أنّ الإيمانَ حَقٌّ ، و أنّ الدِّينَ كما وَصَفتَ ، و أنّ الإسلامَ كما شَرَعتَ ، و أنّ القَولَ كما قُلتَ ، و أنّ القرآنَ كما أنزَلتَ ، و أنّكَ أنتَ اللّه ُ الحَقُّ المُبينُ و أنّي أعهَدُ إلَيكَ في دارِ الدُّنيا أنّي رَضِيتُ بِكَ رَبّا ، و بالإسلام دِينا ، و بمحمّدٍ صلى الله عليه و آله نَبيّا ، و بعَليٍّ إماما ، و بِالقرآنِ كِتابا ، و أنّ أهلَ بَيتِ نَبيِّكَ علَيهِ و علَيهِمُ السّلامُ أئمَّتي اللّهُمّ أنتَ ثِقَتي عِندَ شِدَّتي ، و رَجائي عِندَ كُربَتي ، و عُدَّتي عِندَ الاُمورِ الّتي تَنزِلُ بِي ، و أنتَ وَلِيِّي في نِعمَتي ، و إلهي و إلهُ آبائي ، صَلِّ على محمّدٍ و آلِهِ ، و لا تَكِلْني إلى نَفسي طَرفَةَ عَينٍ أبَدا ، و آنِسْ في قَبري وَحشَتي ، و اجعَلْ لِي عِندَكَ عَهدا يَومَ ألقاكَ مَنشورا
فهذا عَهدُ المَيِّتِ يَومَ يُوصِي بحاجَتِهِ ، و الوَصيَّةُ حَقٌ على كُلِّ مُسلمٍ قالَ أبو عبدِ اللّه ِ عليه السلام : و تَصديقُ هذا في سُورَةِ مَريمَ قولُ اللّه ِ تباركَ و تعالى : «لا يَمْلِكونَ الشَّفاعَةَ إلاّ مَنِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمنِ عَهْدا» و هذا هُو العَهدُ و قالَ النَّبيُّ صلى الله عليه و آله لعليٍّ عليه السلام : تَعَلَّمْها أنتَ و عَلِّمْها أهلَ بَيتِكَ و شِيعَتَكَ قالَ : و قالَ عليه السلام : عَلَّمَنِيها جَبرئيلُ
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: هر كس هنگام فوت خود وصيّت نكند،اين كار نقصى در عقل و مروّت اوست عرض كردند: اى رسول خدا! وصيّت چگونه است؟ فرمود: چون كسى زمان مرگش فرا رسد و مردم (كسان و خويشان او) پيرامونش جمع شدند، بگويد: اى خداى آفريننده آسمان ها و زمين، داناى نهان و آشكار، بخشنده مهربان! من در اين سراى دنيا در پيشگاه تو اعتراف مى كنم و گواهى مى دهم هيچ خدايى جز تو نيست، يگانه و بى شريكى، و محمّد بنده و فرستاده توست و قيامت آمدنى است و شكّى در آن نيست و تو خفتگان گورها را بر مى انگيزى و حساب راست است و بهشت راست است و نعمت هاى بهشتى، از خوردنى و نوشيدنى و زناشويى كه خداوند به آنها وعده داده، راست است و دوزخ راست است و ايمان راست است و دين چنان است كه تو وصف كرده اى و اسلام همان گونه است كه تو تشريع فرموده اى و سخن همان است كه تو گفته اى و قرآن چنان است كه تو نازل كرده اى و تو همان خداوند حقيقى و آشكار هستى من در اين سراى دنيا نزد تو اعتراف مى كنم كه تو را به عنوان پروردگار پذيرفته ام و اسلام را به عنوان دين و محمّد صلى الله عليه و آله را به پيامبرى و على را به امامت و قرآن را به عنوان كتاب سمانى خود و اينكه اهل بيت پيامبر تو ـ عليه و عليهم السّلام ـ امامان من هستند بار خدايا! در هنگام سختيم تويى تكيه گاه من و به هنگام غم و اندوهم تويى اميد من و به گاه گرفتارى هايى كه به من هجوم مى آورد، تويى نيروى ذخيره من و تويى ولىّ نعمت من و خداى من و خداى پدران من بر محمّد و آل او درود فرست و هرگز چشم بر هم زدنى مرا به خودم وا مگذار و در تنهايى قبر ، تو مونس من باش و در آن روز كه با تو ديدار مى كنم از خودت به من پيمانى دِه و اين پيمان ميّت است در روزى كه وصيّت مى كند، و وصيّت حقّى است بر ذمّه هر مسلمانى
امام صادق عليه السلام فرمود: مؤيّد اين وصيّت، اين سخن خداى تبارك و تعالى در سوره مريم است كه مى فرمايد: «اختيار شفاعت ندارند مگر كسى كه از جانب [خداى ]رحمان پيمانى گرفته است» و اين همان پيمان است پيامبر صلى الله عليه و آله به على عليه السلام فرمود: اين وصيّت را بياموز و آن را به خاندان و شيعيانت نيز تعليم دِهو حضرت فرمود: اين را جبرئيل به من تعليم داد

نهى از ضرر زدن و ظلم و حق كشى در وصيّت

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
الإضرارُ في الوَصيَّةِ مِن الكَبائرِ
ضرر زدن [به وارث ]در وصيّت، از گناهان كبيره است
 امام على عليه السلام : 
ما اُبِالي أضرَرتُ بوُلْدي ، أو سَرَقتُهُم ذلكَ المالَ
از نظر من تفاوتى ندارد كه [در وصيّت، ]فرزندانم را متضرّر كنم، يا آن مال را از آنان بدزدم
 امام على عليه السلام : 
مَن أوصى و لَم يَحِفْ و لَم يُضارَّ كانَ كَمَن تَصَدَّقَ بهِ في حَياتِهِ
هر كس وصيّت كند و [در وصيّت خود] ستم نكند و [به وارث ]زيان وارد نياورد، مانند كسى است كه آن [مال مورد وصيّت ]را در زمان حيات خود صدقه داده باشد
امام على عليه السلام : 
 الحَيفُ في الوَصيَّةِ مِن الكَبائرِ
ستم و حق كشى در وصيّت، از گناهان كبيره است
امام باقر عليه السلام : 
قَضى أميرُ المؤمنينَ عليه السلام في رجُلٍ تُوُفِّيَ و أوصى بمالِهِ كُلِّهِ أو أكثَرِهِ ، فقالَ لَهُ : الوَصيَّةُ تُرَدُّ إلَى المَعروفِ غَيرِ المُنكَرِ ، فمَن ظَلَمَ نَفسَهُ و أتى في وَصيَّتِهِ المُنكَرَ و الحَيفَ فإنّها تُرَدُّ إلَى المَعروفِ ، و يُترَكُ لأهلِ المِيراثِ مِيراثُهُم
امير المؤمنين عليه السلام درباره مردى كه مرده و نسبت به همه مال خود يا بيشتر آن وصيّت كرده بود اين گونه قضاوت فرمود كه وصيّت، به مقدار معروف (يك سوم كه در شرع آمده است) برگردانده شود پس هر كه به خود ستم كند و در وصيّتش مرتكب خلاف و ظلم گردد، آن وصيّت به معروف برگردانده مى شود و ميراث وارثان به آنان وا گذار مى گردد
 امام صادق عليه السلام : 
مَن أوصى بِالثُّلُثِ فَقَد أضَرَّ بِالوَرَثَةِ ، و الوَصيَّةُ بِالخُمسِ و الرُّبعِ أفضَلُ مِن الوَصيَّةِ بِالثُّلُثِ ، و مَن أوصى بِالثُّلُثِ فلَم يَترُكْ
هر كه به يك سوم [داراييش ]وصيّت كند به وارثان ضرر زده است و وصيّت كردن به يك پنجم و يك چهارم، از وصيّت كردن به يك سوم افضل است كسى كه به يك سوم وصيّت كند، چيزى [از مورد مأذون و مجاز] را باقى نگذاشته است

وصىّ خود باش

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به مردى كه از آن حضرت تقاضاى سفارشى كرد ـ فرمود: 
هَيِّئْ جِهازَكَ ، و أصلِحْ زادَكَ ، و كُنْ وَصِيَّ نَفسِكَ ؛ فإنّهُ لَيسَ مِن اللّه ِ عِوَضٌ ، و لا لِقَولِ اللّه ِ خُلفٌ
بار و بُنه ات را آماده ساز و زاد و توشه ات را درست كن و وصىّ خودت باش؛ زيرا هيچ چيز جاى [ثواب] خدا را نمى گيرد و سخن و وعده خداوند خلاف نمى شود
امام على عليه السلام : 
يا بنَ آدمَ ، كُنْ وَصِيَّ نَفسِكَ في مالِكَ ، و اعمَلْ فيهِ ما تُؤثِرُ أن يُعمَلَ فيهِ مِن بَعدِكَ
اى پسر آدم! وصىّ خودت در مال و دارايى خويش باش و با آن چنان كن كه ترجيح مى دهى پس از تو با آن چنان شود
امام صادق عليه السلام ـ به مردى كه از ايشان سفارشى خواست ـ فرمود: 
أعِدَّ جِهازَكَ ، و قَدِّمْ زادَكَ ، و كُنْ وَصِيَّ نَفسِكَ ، لا تَقُلْ لغَيرِكَ يَبعَثُ إلَيكَ بما يُصلِحُكَ
بار و بنه ات را آماده ساز و توشه ات را پيشاپيش بفرست و خود وصىّ خودت باش به ديگرى نگو كه آنچه را به كارِ تو مى آيد [بعدا] برايت بفرستد

میزان الحکمه، جلد سیزدهم

کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام
کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام
تلگرام قرآن و حدیث
کانال قرآن و حدیث در ایتا
کانال قرآن و حدیث در گپ
پیام رسان سروش _ کانال قرآن و حدیث