روشن بینی از نظر احادیث
۰۷ مرداد ۱۳۹۴ 0 معارفالميزان في تفسير القرآن : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود :
اِتَّقوا فِراسَةَ المؤمنِ ، فإنّهُ يَنظُرُ بنُورِ اللّه ِ ، ثُمّ قَرَأ : «إنَّ فِي ذلكَ لآياتٍ لِلمُتَوَسِّمِينَ» قالَ : المُتَفَرِّسِينَ
بترسيد از درون بينى مؤمن! زيرا كه او با نور خدا مى بيند حضرت سپس آيه «به يقين در اين براى نشانه شناسان نشانه هاست» را تلاوت كرد و فرمود: يعنى افراد با فراست
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
اتَّقُوا فِراسَةَ المؤمنِ ؛ فإنّهُ يَنظُرُ بنورِ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ
بترسيد از فراست مؤمن! زيرا او با نور خداوند عزّ و جلّ مى بيند
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
اِحذَرُوا فِراسَةَ المؤمنِ ؛ فإنّه يَنظُرُ بنورِ اللّه ِ ، و يَنطِقُ بتَوفيقِ اللّه ِ
از فراست مؤمن بر حذر باشيد! زيرا او با نور خدا مى بيند و با توفيق خدا سخن مى گويد
امام على عليه السلام :
اتَّقُوا ظُنونَ المؤمنينَ ؛ فإنّ اللّه َ تعالى جَعَلَ الحَقَّ على ألسِنَتِهِم
از [حدس و] گمانهاى مؤمنان بترسيد؛ زيرا خداوند متعال حق را در زبانهاى آنان قرار داده است
الميزان في تفسير القرآن: امام باقر عليه السلام فرمود :
ما مِن مَخلوقٍ إلاّ و بينَ عَينَيهِ مَكتوبٌ مؤمنٌ أو كافِرٌ، و ذلكَ مَحجوبٌ عَنكُم و ليسَ بمَحجوبٍ عنِ الأئمّةِ مِن آلِ محمّدٍ ، ثُمّ ليسَ يَدخُلُ علَيهِم أحَدٌ إلاّ عَرَفُوهُ مؤمنا أو كافرا ، ثُمَّ تلا هذهِ الآيةَ : «إنّ في ذلكَ لاَياتٍ لِلمُتَوسِّمِينَ» فَهُمُ المُتَوسِّمونَ
هيچ آفريده اى نيست مگر اين كه بر پيشانى او مؤمن يا كافر نوشته شده است و اين از شما پوشيده است اما از امامان آل محمّد پوشيده نيست از همين رو هر كس بر ايشان وارد شود بدانند كه او مؤمن است يا كافر حضرت سپس اين آيه را خواند: «به يقين در اين براى نشانه شناسان نشانه هاست» اين نشانه شناسان، همين امامان آل محمّدند
امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه «به يقين در اين [كيفر ]براى نشانه شناسان نشانه هاست» ـ فرمود :
هُمُ المُتَفَرِّسونَ
منظور افراد با فراست است
امام صادق عليه السلام :
إذا قامَ قائمُ آلِ محمّدٍ عليه السلام حَكَمَ بينَ الناسِ بحُكمِ داودَ لا يَحتاجُ إلى بَيِّنَةٍ ، يُلهِمُهُ اللّه ُ تعالى فَيَحكُمُ بعِلمِهِ ، و يُخبِرُ كلَّ قَومٍ بما استَبطَنوهُ ، و يَعرِفُ وَليَّهُ مِن عَدُوِّهِ بالتَّوَسُّمِ ، قالَ اللّه ُ سُبحانَهُ : «إنّ في ذلكَ لاَياتٍ لِلمُتَوَسِّمِينَ»
آن گاه كه قائم آل محمّد قيام كند، به شيوه داورى داود ميان مردم داورى كند و نيازى به گواه نداشته باشد خداوند متعال به او الهام مى فرمايد و لذا بر اساس علم خود قضاوت مى كند و هر قومى را از آنچه نهان داشته اند خبر مى دهد و دوست و دشمن خود را از قيافه آنها مى شناسد خداوند سبحان مى فرمايد: «به يقين در اين براى نشانه شناسان نشانه هاست»
امام صادق عليه السلام :
إنّ في الإمامِ آيةً للمُتَوسِّمِينَ ، و هُو السَّبيلُ المُقيمُ ، يَنظُرُ بنُورِ اللّه ِ ، و يَنطِقُ عنِ اللّه ِ، لا يَعزُبُ علَيهِ (عنه) شيءٌ مِمّا أرادَ
همانا در امام نشانه اى است براى نشانه شناسان و اوست ايستاده بر سر راه (نشانه اى براى راهنمايى)، با نور خدا مى نگرد و از جانب خدا سخن مى گويد و هيچ چيز از آنچه بخواهد، بر او پوشيده نيست
امام صادق عليه السلام ـ در جواب معاوية بن عمّار از تفسير جمله: «مؤمن با نور خدا مى نگرد» ـ فرمود :
يا معاويةُ ، إنَّ اللّه َ خَلَقَ المؤمنَ مِن نُورِهِ ، و صَبَغَهُم في رَحمَتِهِ ، و أخَذَ ميثاقَهُم لَنا بالوَلايَةِ على مَعرفَتِهِ ، يَومَ عَرَّفَهُ نفسَهُ ، فالمؤمنُ أخُ المؤمنِ لِأبِيهِ و اُمِّهِ ، أبوهُ النُّورُ و اُمُّهُ الرَّحمَةُ ، فإنّما يَنظُرُ بذلكَ النُّورِ الذي خُلِقَ مِنهُ
اى معاويه! خداوند مؤمن را از نور خود آفريد و آنان را در رحمت خود غوطه ور كرد و آن روز كه خود را به مؤمن شناساند، نسبت به ولايت ما و معرفت خودش از مؤمنان پيمان گرفت؛ بنا بر اين، مؤمن برادر پدرى و مادرى مؤمن است، پدرش نور است و مادرش رحمت و او با آن نورى كه از آن آفريده شده است، مى نگرد
معانى الأخبار ـ به نقل از محمد بن حرب هلالى ـ :
سألتُ جعفرَ بنَ محمّدٍ عليهما السلام فقلتُ : يا بنَ رسولِ اللّه ، في نَفسي مَسألةٌ اُريدُ أن أسألكَ عَنها، فقالَ : إن شِئتَ أخبَرتُكَ بمَسألَتِكَ قبلَ أن تَسألَني ، و إن شِئتَ فَسَلْ ، قالَ : فقلتُ لَهُ : يا بنَ رسولِ اللّه ِ ، و بأيِّ شيءٍ تَعرِفُ ما في نفسِي قبلَ سُؤالِي عَنهُ ؟ قالَ : بالتَّوسُّمِ و التَّفرُّسِ ، أ مَا سَمِعتَ قولَ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ : «إنّ في ذلكَ لاَياتٍ للمُتوَسِّمِينَ» و قولَ رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : اِتَّقُوا فِراسَةَ المؤمنِ ؛ فإنّهُ يَنظُرُ بِنُورِ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ ؟ !
به امام صادق عليه السلام عرض كردم: اى پسر رسول خدا! در ذهنم سؤالى هست كه مى خواهم از شما بپرسم حضرت فرمود : اگر مى خواهى مى توانم پيش از آن كه بپرسى به تو بگويم چه سؤالى دارى و اگر هم مى خواهى خودت بپرس هلالى مى گويد: عرض كردم: اى پسر رسول خدا! پيش از آن كه سؤال كنم، از كجا مى دانيد در ذهن من چه سؤالى است؟ حضرت فرمود: با نشانه شناسى و درون بينى مگر نشنيده اى اين سخن خداوند عزّ و جلّ را كه: «همانا در اين براى نشانه شناسان نشانه هاست» و اين سخن رسول خدا صلى الله عليه و آله را كه: از درون بينى مؤمن بترسيد؛ زيرا كه او با نور خداوند عزّ و جلّ مى بيند ؟
بحار الأنوار ـ به نقل از سليمان جعفرى ـ :
كنتُ عند أبي الحَسَن عليه السلام ، قالَ : يا سليمانَ ، اِتَّقِ فِراسَةَ المؤمنِ ؛ فإنّهُ يَنظُرُ بنورِ اللّه ِ فَسَكَتَ حتّى أصَبتُ خَلوَةً ، فقلتُ : جُعِلتُ فِداكَ ، سَمِعتُكَ تقولُ : اِتَّقِ فِراسَةَ المؤمنِ ، فإنّهُ يَنظُرُ بنورِ اللّه ِ ؟ قالَ : نَعَم يا سليمانُ ، إنّ اللّه َ خَلَقَ المؤمنَ مِن نُورِهِ ، و صَبَغَهُم في رَحمَتِهِ ، و أخَذَ مِيثاقَهم لَنا بالوَلايَةِ ، و المؤمنُ أخُ المؤمنِ لأبيهِ و اُمِّهِ ، أبوهُ النُّورُ و اُمُّهُ الرَّحمَةُ ، و إنّما يَنظُرُ بذلكَ النُّورِ الذي خُلِقَ مِنهُ
نزد امام كاظم عليه السلام بودم و ايشان فرمود : اى سليمان! بترس از درون بينى مؤمن؛ زيرا او با نور خدا مى نگرد من چيزى نگفتم تا اين كه خلوتى دست داد و عرض كردم: فدايت شوم، از شما شنيدم كه مى فرماييد: بترس از درون بينى مؤمن؛ زيرا او با نور خدا مى نگرد؟ فرمود: آرى، اى سليمان خداوند مؤمنان را از نور خود آفريد و آنان را در رحمت خود غوطه ور كرد و از آنان نسبت به ولايت ما پيمان گرفت و مؤمن برادر پدرى و مادرى مؤمن است پدرش نور است و مادرش رحمت و او با آن نورى كه از آن آفريده شده است، مى نگرد
میزان الحکمه،جلد نهم