امتيازات مکّه و مسجدالحرام (۳)
۰۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ 0 فرهنگ و اجتماعاين خانه علاوه براين كه عامل ثواب است و مسلمانان میتوانند ثوابهاي اخروي به دست آورند، منافع مادي را نيز میتواند تأمين كند.
حضرت ابراهيم در مورد حاجیان این سرزمین دعا كردهاند و دعاي ایشان، مستجاب شده است:
﴿وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ﴾(۱)
و مردمش را از نعمتهاى فراوان روزى بخش.
در تمام فصول سال، از سراسر دنيا، ميوههای مختلفی را به این سرزمین ميآورند؛ سرزميني كه خودش محصولي ندارد، ولي همهی نعمتها در آنجا هست. در گذشته، مکّه مركز تجاري بود، هماکنون نیز يكي از مراكز تجاري دنياست و حاجيان ميتوانند از آنجا اجناسي بياورند و در كشور خود بفروشند و يا اجناسشان را در آنجا برده، بفروشند و سود ببرند؛ بنابراين، این خانه و سرزمین، هم منافع مادي و هم منافع معنوي براي مردم دارد:
﴿لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ﴾(۲)
مردم در هيچ مکانی، دستور به انجام طواف ندارند؛
ولي واجب است در این مکان، به دور خانه ی خدا طواف كنند و اين عبادت ويژهاي مخصوص مسجدالحرام است:
﴿وَلْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ﴾(۳)
كساني كه اهل معنا هستند، هرچه بخواهند در حال طواف از خدا ميگيرند؛ زیرا در حال طواف، يك حالت عجيب معنوي به انسان دست ميدهد و آدمی به خداوند متعال، «قرب» پيدا ميكند. وقتي انسان در طواف تحت فشار جمعیّت یا خستگی قرار ميگيرد، تمام گناهانش ريخته ميشود. اين از امتيازات اين مسجد است و در هيچ مسجد ديگري در دنيا اين نوع عبادت وجود ندارد.
مردم دستور دارند وقتي میخواهند اين خانه را زيارت كنند، تمام آلودگيهای بدنشان را پاك كنند و هيچ نوع آلودگي نداشته باشند.
حاجی موظّف است غسل نماید و با وضو وارد مسجد شود:
﴿ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ﴾(۴)
سپس بايد آلودگى خود را بزدايند.
حاجی باید بعد از اينكه از عرفات به مشعر و از مشعر به منی می رود، در منی موهای سرش را بتراشد و برای دوری از آلودگی، حتّی موهای اضافي سر را نیز نداشته باشد و مثل سربازي كه سرش را مي تراشد و آماده ی خدمت مي شود، اينگونه براي زيارت خانه ی خدا، آماده شود.
چرا برخی از مردم، وقتي از مكّه برميگردند، نميخواهند علامت حج در سر و صورتشان ظاهر باشد و سرشان را نمیتراشند تا به این وسیله، اعلام نمایند که سرباز خدا هستند؟!
تنها يك نوع عبادت در آنجا مطرح نيست؛ بلکه بايد طواف كنند
بعد از طواف، در مقام ابراهيم نماز بخوانند: ﴿وَاتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى﴾؛ و به وسیلهی نماز پشت مقام ابراهيم، موجب بزرگداشت و یاد آن حضرت شوند.
كسي كه در دوران عمر استطاعت دارد، واجب است حدّاقل يك بار، اين خانه را زيارت كند:
﴿وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً﴾(۵)
و حقِّ خدا بر مردم است كه قصد زيارت اين خانه كنند، كسىكه به آن راه تواند يافت.
بر روي زمين، هيچ مسجدي اين امتياز را ندارد که به مسلمانهای دنیا ابلاغ شده و بر آنان واجب باشد که آن را زیارت کنند. فقط و فقط مسجدالحرام و خانهی خدا چنین امتیازی دارد.
وقتی انسان به آن جا مي رود، حق ندارد جَنگ و جدال راه بيندازد؛ معصيت كند
یا در حال احرام، حقّ استفاده از شهواتش را ندارد. آنجا بايد انسانها از نظر عملي و اخلاقي، پاك و پاكيزه باشند:
﴿فَلاَ رَفَثَ وَلاَ فُسُوقَ وَلاَ جِدَالَ فِي الْحَجِّ﴾(۶)
همبسترى و نافرمانى و مجادله در اثناى حجّ ممنوع است.
پی نوشت ها
(۱)بقره :۱۲۶
(۲)حج:۲۸ تا ناظر منافع خود باشند
(۳)حج:۲۹ و بر گرد خانه کهن طواف نمایند
(۴)حج:۲۹
(۵)آل عمران:۹۷
(۶)بقره :۱۹۷
منبع
- سلسه مباحث تفسیری حکمت بندگی:آیت الله سید حسن فقیه امامی (جلد اول)ص۱۲۸−۱۲۹