حکمت های حضور در سرزمین منی: توجّه به اهداف اعمال حج
۰۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ 0 فرهنگ و اجتماعدر ادامهی مناسک حج، بعد از اینکه حجّاج، اوّل آفتاب از مشعرالحرام حرکت میکنند، به «مِنی» میروند. در منی چند عمل را باید انجام دهند تا زمینه برای طواف خانه ی خدا مساعد شود:
- عمل اوّل: «رمی جمره ی عقبه»؛ جمرات سه ستون است که ستون سوّم به کعبه نزدیکتر است. روز اوّل که وارد منی می شوند، باید ستون سوّم، که جمرهی عقبه نام دارد را سنگ بزنند.
- عمل دوّم: «قربانی کردنِ» گاو یا گوسفند یا شتر و امثال اینهاست.
- عمل سوّم: «سر تراشیدن» است.
همانطور که قبلاً نیز بیان شد، همهی اعمال حج، چون به دستور خداوندِ حکیم است، دارای پیام و درس میباشد و اگر پیامی نداشته باشد، کار لغوی خواهد بود. حاجی با این همه مشکلات (مخصوصاً زمان سابق که رفت و برگشت آنها چندین ماه طول می کشید و بسیاری هم زنده بر نمیگشتند) به سفر حج می رود و هفت سنگ به آن ستون می زند و بر می گردد. اگر پیام و درسی نداشته باشد، چه کاری است؟! یا اینکه در آن جا گوسفندی قربانی می کنند؛ و آنهایی که گوسفند ندارند، می توانند به جای آن، ده روز روزه بگیرند که سه روز آن در حج و هفت روز بعد از مراجعت است: ﴿ثَلاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ﴾(۱) همهی این دستورات، پیام دارد. آیا می شود خداوند این همه مشکلات را به ما تحمیل کرده باشد تا کارهایی را بدون هیچ سود و منفعتی انجام دهیم؟!
بنابر این وقتی ما خداوند را «حکیم» بدانیم، پی می بریم که خداوند این دستورات را بیهوده نداده و اینها پیام دارد. حال ببینیم پیام این اعمال چیست؟
پیامهای رمی جمرات
«رمی» یعنی «تیراندازی و دشمن را با یک تیر از پا درآوردن». قرآن شریف در سوره ی مبارکهی فیل می فرماید:
﴿ وَأَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْرًا أَبَابِيلَ، تَرْمِيهِم بِحِجَارَةٍ مِّن سِجِّيلٍ ، فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَّأْكُولٍ﴾(۲)
و بر سرشان پرندگان گروهى را فرستاد، كه با سنگهايى از سجّيل آنها را هدف قرار مى دادند. پس آنها را همچون كاه جويده شده [متلاشى] گردانيد.
خداوند در این آیه میفرماید: آن پرندگان، لشکر ابرهه را «رمی» کردند؛ یعنی با گلولههای گِلی، بر سر لشکر ابرهه زدند و تمام آنها را هلاک نمودند.
با توجّه به این آیه، به تیری که از راه دور به طرف دشمن پرتاب میشود تا دشمن را از پای درآورد، «رمی» گفته میشود. «جَمَره» نیز به معنای «ستون» است و «رمی جمره»، بهمعنی ریگ زدن به آن ستونهاست. حال پیام این کار چیست؟
درسی که این مناسک به ما میدهد این است که: اگر کسی بخواهد به طواف خانه ی خدا برود و با خداوند ملاقات کند، دو مانع بزرگ، بر سر راه او قرار دارد: یکی «شیطان» و دیگری «نفس امّاره»
پی نوشت ها:
(۱)بقره:۱۹۶
(۲)فیل:۳−۵
منبع
- سلسه مباحث تفسیری حکمت بندگی:آیت الله سید حسن فقیه امامی (جلد اول)ص۱۶۳−۱۶۴